Thông điệp từ phản ứng mạnh mẽ của Australia
đối với Iran TTXVN (Sydney 27/8)
Trang tin “The Strategist” (Australia) ngày 27/8 đăng bài viết cho biết thông báo ngày 26/8 của Cơ quan Tình báo An ninh Quốc gia Australia (ASIO) về việc Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) đã chỉ đạo ít nhất 2 vụ tấn công bài Do Thái ở Australia giống như một lời xác nhận rằng các chế độ nước ngoài đang can thiệp vào xã hội của Australia. IRGC làm vậy không chỉ để bảo vệ lợi ích trong nước của họ một cách bất hợp pháp, mà còn để chia rẽ đất nước Australia.
Khi Chính phủ Australia trục xuất đại sứ Iran để đáp trả, Tổng Giám đốc ASIO Mike Burgess đã nói rõ rằng IRGC đứng sau các vụ tấn công vào Giáo đường Do Thái Adass Israel ở thành phố Melbourne và nhà hàng Lewis’ Continental ở thành phố Sydney. Đây không phải là những hành động thù hận ngẫu nhiên, mà là những hoạt động có chủ đích nhằm đe dọa cộng đồng Do Thái ở Australia và làm rạn nứt xã hội Australia từ bên trong.
Iran đang truyền bá lòng thù hận và bạo lực tư tưởng trên các đường phố ở Australia. Sự kết hợp giữa chủ nghĩa khủng bố và sự can thiệp của nước ngoài, tuy không phải là chưa từng có tiền lệ, nhưng còn hơn cả mối đe dọa an ninh quốc gia thông thường. Như Tổng Giám đốc Burgess đã nói, "IRGC có thói quen... truy đuổi những người bất đồng chính kiến hoặc bất cứ điều gì họ coi là mối đe dọa đối với chế độ". Nhưng trong trường hợp này, các hoạt động của IRGC còn nghiêm trọng hơn thế bởi họ "đang phá vỡ sự gắn kết xã hội” của Australia.
Cũng phải thừa nhận rằng xã hội cởi mở và tự do của Australia dễ bị các thế lực nước ngoài lợi dụng - không chỉ Iran, mà cả Trung Quốc và Nga – và rằng an ninh là điều cần thiết, không phải để hạn chế sự cởi mở và tự do mà là để duy trì chúng.
Chính phủ Australia đã đúng khi hành động quyết đoán như vậy. Thủ tướng Anthony Albanese đã nói rõ rằng hành động của Iran sẽ không được dung thứ. Trong khi đó, Ngoại trưởng Penny Wong đã xác nhận việc trục xuất đại sứ Iran khỏi Australia - trường hợp đầu tiên kể từ Chiến tranh Thế giới thứ hai. Bộ trưởng Nội vụ Tony Burke cũng nhấn mạnh bản chất độc hại của chủ nghĩa bài Do Thái.
Điều quan trọng là Australia phải xác định đúng bản chất của tội ác này, qua đó khẳng định với cộng đồng người Do Thái ở Australia rằng họ không đơn độc, đồng thời chỉ trích cách thức hoạt động của chế độ Iran một cách rõ ràng.
Trung tâm phòng thủ của Australia là ASIO. Vai trò của tổ chức này vô cùng phức tạp. Để phát hiện một cơ quan tình báo nước ngoài nhúng tay vào một hành vi có vẻ như là tội phạm, ASIO phải kết hợp các hoạt động phản gián, chống khủng bố và tình báo hình sự. Điều này đồng nghĩa với việc phải theo dõi các mạng lưới nơi giao thoa của nhiều yếu tố như hệ tư tưởng, tiền bạc, sự ép buộc và chỉ đạo bí mật của nhà nước.
Không giống như một vụ gián điệp truyền thống hay khủng bố đơn lẻ, những vụ tấn công này nằm trong một “vùng xám”, nơi một tác nhân nhà nước giao phó bạo lực cho các bên trung gian - những người có thể chối bỏ trách nhiệm nếu bị phát hiện. Việc chứng minh mối liên hệ đó - truy tìm cách một trùm buôn bán thuốc lá bất hợp pháp, một kẻ đốt phá hoặc một tên tội phạm đường phố có liên hệ với một vị tướng ở Tehran - là công việc vô hình giúp người Australia an toàn hơn nhưng hiếm khi được công chúng công nhận.
IRGC đã làm điều này trong nhiều thập kỷ. Họ đã thúc đẩy chủ nghĩa khủng bố ở nước ngoài, đồng thời tài trợ cho các lực lượng ủy nhiệm như Hezbollah, Hamas và Houthis. Các điệp viên của IRGC có liên quan đến vụ đánh bom xe của một nhà ngoại giao Israel tại New Delhi năm 2012, âm mưu nhắm mục tiêu vào các nhà ngoại giao Israel ở Thái Lan và âm mưu ám sát Tổng thống Mỹ Donald Trump. Đây là một chế độ rất giỏi trong việc quản lý khủng hoảng trong nước nhưng lại xuất khẩu bạo lực ra nước ngoài.
Tương tự, Nga tiến hành chiến tranh thông thường ở Ukraine, trong khi vẫn thực hiện các cuộc tấn công mạng, chiến dịch thông tin sai lệch và các hoạt động bí mật trên khắp châu Âu. Cả hai quốc gia (Iran và Nga) đều phát triển mạnh mẽ nhờ chiến tranh hỗn hợp - xóa nhòa ranh giới giữa binh lính và tội phạm, khủng bố và ủy nhiệm, gây ảnh hưởng và đe dọa.
Câu hỏi đặt ra là tại sao họ lại nhắm vào Australia? Một phần là vì nền dân chủ của Australia kiên quyết bảo vệ các quyền như biểu tình ôn hòa. Tuy nhiên, trong rất nhiều cuộc biểu tình diễn ra trong những tháng gần đây, người ta đã thấy cờ của Hamas, Hezbollah và Nhà nước Hồi giáo (IS), thậm chí cả chân dung của lãnh tụ tối cao Iran Ali Khamenei. Biểu tình ôn hòa nên được bảo vệ, nhưng việc thể hiện sự ủng hộ bất hợp pháp dành cho các tổ chức khủng bố không thể được coi là tự do ngôn luận. Đối với Iran, những màn trình diễn này đã bộc lộ điểm yếu trong xã hội của Australia.
Đây là lý do tại sao việc Chính phủ Australia tuyên bố liệt IRGC vào danh sách tổ chức khủng bố là cần thiết. Canada, Mỹ, Thụy Điển, Saudi Arabia (Arập Xê-út)
và Bahrain đã thực hiện bước đi này, trong khi Anh đang chuẩn bị ban hành luật mới. Việc hợp tác với các đối tác trong vấn đề này khiến Australia trở thành mục tiêu khó nhằn hơn và báo hiệu cho Tehran biết rằng hành vi của họ sẽ phải gánh chịu hậu quả thực sự.
Không nên xem nhẹ mối liên quan của các hoạt động này với sự can thiệp của nước ngoài và khủng bố. Một cuộc thẩm tra về định nghĩa của khủng bố đang được tiến hành, làm dấy lên khả năng việc phá hoại tài sản sẽ không còn được coi là hành vi khủng bố. Rủi ro là việc làm “loãng” định nghĩa theo những cách như vậy sẽ cho phép những kẻ khủng bố thoát tội với các cáo buộc hình sự nhẹ hơn, chẳng hạn như phóng hỏa.
Quyết định trục xuất đại sứ Iran và liệt IRGC vào danh sách đen sẽ gây ra những hậu quả ngoại giao. Australia đã duy trì đại sứ quán tại Tehran từ những năm 1960 và việc đóng cửa đại sứ quán, dù chỉ là tạm thời, sẽ gây khó khăn cho Australia trong việc hỗ trợ công dân và gây ảnh hưởng đến khu vực. Tuy nhiên, quyết định này đã được cân nhắc kỹ lưỡng. Nguy cơ giam giữ tùy tiện người Australia tại Iran từ lâu đã ở mức cao, thể hiện rõ qua việc học giả người Australia gốc Anh Kylie Moore-Gilbert bị giam giữ oan từ năm 2018 đến năm 2020.
Lợi ích của sự hiện diện ngoại giao không bao giờ có thể biện minh cho việc dung túng cho khủng bố và sự can thiệp do nhà nước bảo trợ chống lại cộng đồng Australia.
Từ những hành động gây chia rẽ và nguy hiểm này, thông điệp thống nhất đã rõ ràng cho cả người Australia và các đồng minh: chiến tranh hỗn hợp không chỉ là vấn đề của châu Âu và Trung Đông, mà đang ở đây, ngay lúc này, tại Australia.
Một quốc gia thù địch đang cố gắng chia rẽ người Australia và cần có các biện pháp quốc gia kết hợp với hành động tập thể quốc tế để chống lại điều đó.
Bằng cách vạch trần phương thức hoạt động của IRGC - sử dụng lực lượng ủy nhiệm, tội phạm và đe dọa ngầm - Australia đã cho cộng đồng, đồng minh và đối tác thấy rõ sự nguy hiểm hiện hữu của các mối đe dọa hỗn hợp, cũng như cách thức đối phó với chúng. ASIO đã phơi bày những điều vô hình và phản ứng nhanh chóng của Chính phủ Australia đã gửi đi những thông điệp đúng đắn: Australia không phải là mục tiêu dễ dàng; sự can thiệp do nhà nước bảo trợ sẽ bị đáp trả bằng quyết tâm; và nền dân chủ của Australia đủ mạnh để bảo vệ tất cả người dân và quyền tự do của họ.
Tuy nhiên, sức mạnh trong nước không chỉ được đo lường bằng sự răn đe mà còn bằng sự gắn kết. Như Bộ trưởng Nội vụ Burke đã nhắc nhở, không được để người Australia gốc Iran trở thành “vật tế thần” cho hành động của một chế độ thù địch. Bảo vệ Australia đồng nghĩa với việc kiên định chống lại sự can thiệp của nước ngoài, đồng thời đảm bảo mọi cộng đồng đều biết rằng họ thuộc về nơi này.
An ninh không có sự gắn kết sẽ rất mong manh, còn an ninh có sự gắn kết sẽ không thể bị phá vỡ./.