CUỘC ĐUA GIỮA NHIỆM KỲ 2026 Ở MỸ: ĐẢNG DÂN CHỦ KHAI THÁC CÁC VẤN ĐỀ CỦA TRUMP
TTXVN (Washington 26/8)
Theo NBC News (Mỹ), khi các thành viên Quốc hội Mỹ về nhà nghỉ hè, cả hai đảng Dân chủ và Cộng hòa sẽ đánh giá những điểm yếu riêng của mình và theo dõi những thay đổi then chốt định hình bối cảnh năm 2026.
Đảng Dân chủ, với tỷ lệ ủng hộ thấp kỷ lục, đang tìm kiếm một luồng năng lượng mới từ các ứng cử viên địa phương có sức hút, những người có thể tự tin tuyên bố rằng mình không liên quan đến hình ảnh quốc gia và những nỗi thất vọng từ năm 2024. Đảng Cộng hòa đang cố gắng quảng bá những khía cạnh được lòng cử tri nhất trong Đạo luật to đẹp của Tổng thống Donald Trump, mặc dù mức tín nhiệm của chính Trump đã giảm trong năm nay và các cuộc thăm dò cho thấy đạo luật toàn diện này nhìn chung không được lòng công chúng.
Tất cả diễn ra trong bối cảnh cả hai đảng đang chuẩn bị cho cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ vào năm 2026, vốn thường được coi là cuộc trưng cầu dân ý về tổng thống. Đảng Cộng hòa kiểm soát cả hai viện của Quốc hội, trong khi đảng Dân chủ cần giành được 3 ghế để nắm quyền kiểm soát Hạ viện và 4 ghế để lật ngược tình thế tại Thượng viện. Đảng của tổng thống thường mất ghế trong năm diễn ra cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ, mặc dù những nỗ lực tái phân chia khu vực bầu cử mới của đảng Cộng hòa có thể củng cố đảng của Trump. Đảng Dân chủ phải đối mặt với một cuộc đua gay cấn hơn tại Thượng viện, với việc hầu hết các ghế của đảng Cộng hòa sẽ được bầu lại vào năm 2026 đều ở các bang “đỏ”.
Tuy nhiên, gần đây, đảng Dân chủ lạc quan hơn với nhận định rằng sự bất mãn của cử tri đối với họ sẽ giảm bớt – và sự kết hợp giữa các chính sách không được ưa chuộng của Trump, các ứng viên mạnh mẽ của đảng Dân chủ, sự nhiệt tình cao độ của tầng lớp cử tri cốt lõi và liên minh mong manh của đảng Cộng hòa có thể làm nghiêng cán cân cuộc chiến bầu cử giữa kỳ theo hướng có lợi cho họ.
Thượng nghị sĩ Kirsten Gillibrand (đảng Dân chủ, đại diện bang New York), người chủ trì chiến dịch tranh cử Thượng viện của đảng, cho biết bà thấy triển vọng của đảng Dân chủ đang được cải thiện và dự đoán một “phản ứng dữ dội” gợi nhớ đến cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ năm 2006, khi bà lần đầu tiên được bầu vào Quốc hội và đảng Dân chủ giành chiến thắng bất ngờ ở các bang “đỏ”. Bà chia sẻ: “Tôi cho rằng đa số đảng Cộng hòa đang gặp rủi ro vì một loạt thất bại trong tuyển dụng, gây tổn hại đến cuộc bầu cử sơ bộ và kế hoạch rất độc hại của họ nhằm cắt giảm Medicaid (chương trình bảo hiểm y tế công nhằm mục đích chăm sóc sức khỏe cho các cá nhân và gia đình có thu nhập thấp ở Mỹ – ND) và tăng chi phí”.
Đảng Cộng hòa nhấn mạnh rằng họ vẫn giữ vững vị thế. Alex Latcham, giám đốc điều hành Quỹ lãnh đạo Thượng viện – ủy ban hành động chính trị độc lập của đảng Cộng hòa liên kết với Lãnh đạo đa số tại Thượng viện John Thune, cho biết: “Chúng tôi cảm thấy rất tự tin. Chắc chắn không phải tự mãn, mà là tự tin… Chúng tôi không xem nhẹ bất cứ điều gì”.
Hình ảnh bị tổn hại của đảng Dân chủ Mặc dù lạc quan về triển vọng bầu cử giữa nhiệm kỳ, nhưng đảng Dân chủ thừa nhận rằng họ đang gặp vấn đề về hình ảnh. Các cuộc thăm dò được thực hiện trong suốt năm 2025 cho thấy tỷ lệ ủng hộ đảng Dân chủ ở mức thấp kỷ lục, trong khi tỷ lệ ủng hộ đảng Cộng hòa vẫn cao hơn, dù cũng bị giảm so với các cuộc thăm dò trước. Cuộc thăm dò mới đây của Quinnipiac cho thấy tỷ lệ ủng hộ của cử tri dành cho đảng Dân chủ tại Quốc hội thấp thảm hại – 19% – trong khi tỷ lệ không ủng hộ là 72%. Ngay cả những người tự nhận là đảng viên Dân chủ cũng không ủng hộ với khoảng cách 13 điểm.
Hạ nghị sĩ Suzan DelBene (đảng Dân chủ, đại diện cho Washington), Chủ tịch Ủy ban vận động tranh cử Hạ viện của đảng Dân chủ, đã thừa nhận vấn đề thương hiệu của đảng mình trong một cuộc trò chuyện gần đây với phóng viên. Bà cho biết các nghị sĩ đảng Dân chủ tại Hạ viện phải nỗ lực vượt qua vấn đề này bằng những “ứng cử viên xuất sắc” mang đến những thông điệp “chân thực” cho các khu vực của họ. DelBene cho hay: “Cử tri hoàn toàn thất vọng với tình trạng bất ổn, hỗn loạn mà họ chứng kiến ở Washington D.C. Và họ muốn có những đại diện mạnh mẽ, những người sẽ đứng lên bảo vệ họ”. DelBene cho rằng hơn chục hạ nghị sĩ đảng Dân chủ đã có thể giành chiến thắng vào năm 2024 ngay cả khi Trump đã thắng ở các khu vực của họ “vì chúng tôi có những người nói chuyện trực tiếp với cử tri, những người nói về các vấn đề quan trọng”.
Một số đảng viên Dân chủ cũng lưu ý rằng tỷ lệ ủng hộ thấp một phần là do cử tri đảng Dân chủ không hài lòng với chính đảng của mình nhưng không có xu hướng ủng hộ đảng Cộng hòa. Thượng nghị sĩ Chris Murphy (đảng Dân chủ, đại diện bang Connecticut) cho biết các cuộc thăm dò cho thấy “có rất nhiều đảng viên Dân chủ muốn chúng tôi chiến đấu mạnh mẽ hơn”, lập luận rằng đảng của ông có thể biến vấn đề thành lợi thế. Murphy nói với NBC News: “Trump đang thiêu rụi nền dân chủ của chúng ta, và thành thật mà nói, đó là một dấu hiệu tốt khi có rất nhiều người Mỹ nhận thấy mối đe dọa mà ông gây ra cho hệ thống chăm sóc sức khỏe của người dân, cho lối sống của chúng ta, cho chính nền dân chủ của chúng ta, và muốn các nhà lãnh đạo của họ ở đây đứng lên và đấu tranh. Tôi hiểu rằng những con số đó trông có vẻ đáng lo ngại đối với đảng Dân chủ, nhưng ở một mức độ nào đó, đây lại là dấu hiệu tốt”.
Thượng nghị sĩ Thom Tillis (đảng Cộng hòa, đại diện bang North Carolina), sắp nghỉ hưu, cũng cảnh báo rằng tỷ lệ ủng hộ thấp của đảng Dân chủ sẽ không cứu vãn được đảng Cộng hòa vào mùa Thu tới. Ông lưu ý rằng hình ảnh tổng thể của đảng Cộng hòa cũng từng ở trong tình trạng tồi tệ vào năm trước cuộc bầu cử với chiến thắng áp đảo của đảng này vào năm 2010. Cuộc thăm dò của NBC News vào tháng 7/2009 cho thấy 28% số người được hỏi có cái nhìn tích cực về đảng Cộng hòa, so với 41% có cái nhìn tiêu cực. Tillis cho hay: “Tôi sẽ quay lại để nhắc mọi người nhìn lại khoảng thời gian năm 2009, khi những đánh giá tương tự đã được đưa ra nhưng theo hướng ngược lại. Chúng ta không nên chủ quan với bất cứ điều gì. Chúng ta nên giả định rằng chúng ta đang ở thế bám đuôi”.
Cuộc săn lùng ứng cử viên năm 2026 Đa số thành viên Hạ viện và Thượng viện đều được bầu từ những khu vực mà Trump đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử năm 2024. Theo phân tích kết quả bầu cử từ NBC News Decision Desk, các hạ nghị sĩ đảng Cộng hòa chỉ đang bảo vệ 3 khu vực mà Trump đã thua vào năm 2024, trong khi 13 hạ nghị sĩ đảng Dân chủ đang bảo vệ những ghế mà Trump đã giành được. Trong khi đó, thượng nghị sĩ đảng Dân chủ cần giành được 4 ghế để nắm quyền kiểm soát Thượng viện, và chỉ có một thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa – Susan Collins của Maine – đại diện cho một tiểu bang cũng ủng hộ cựu Phó Tổng thống Kamala Harris vào năm 2024. Bất kỳ con đường nào để giành được thế đa số đều đòi hỏi đảng Dân chủ phải thắng ở một vài tiểu bang mà Trump đã dẫn trước với cách biệt 2 chữ số.
Khi được hỏi về những ghế mà bà cho là đủ sức cạnh tranh để đảng Dân chủ có thể lật ngược tình thế, Gillibrand từ chối nêu tên các tiểu bang nhưng cho biết có ít nhất 7 hoặc 8 tiểu bang sẽ là những điểm nóng vì tính chất chương trình nghị sự của họ. Joanna Rodriguez, phát ngôn viên của Ủy ban thượng viện quốc gia đảng Cộng hòa, đã cười khi được hỏi về nhận định của Gillibrand rằng đảng Dân chủ có khả năng giành lại 7 ghế. Bà cho biết: “Đảng Dân chủ đang phải đối mặt với tỷ lệ ủng hộ thấp kỷ lục là 19% vì các nhà lãnh đạo ảo tưởng của họ tập trung vào các chính sách cấp tiến không được cử tri ủng hộ”. Bà cũng cho biết thêm rằng đảng Cộng hòa đang nỗ lực giảm chi phí sinh hoạt, xóa bỏ tình trạng gian lận và lãng phí trong chính phủ, và ngăn cản nam giới tham gia các môn thể thao dành cho nữ giới.
Đảng Dân chủ đang cố gắng giành chiến thắng ở những khu vực có xu hướng ủng hộ đảng Cộng hòa với các ứng cử viên cụ thể, những người từng chứng tỏ khả năng thu hút phiếu bầu từ cả hai phe. Cựu Thống đốc North Carolina Roy Cooper, người vừa tham gia cuộc đua kế nhiệm Tillis, đã giành chiến thắng trong 6 cuộc bầu cử toàn tiểu bang kể từ năm 2000. Ông đang trên con đường đối đầu với Chủ tịch Ủy ban quốc gia đảng Cộng hòa Michael Whatley, người đã khởi động chiến dịch tranh cử riêng vào ngày 31/7 sau khi Trump đề nghị ông ra tranh cử. Tillis cảnh báo hôm 29/7 rằng Cooper chắc chắn sẽ là ứng cử viên đáng gờm.
Tại Ohio, tiểu bang khó có khả năng xảy ra cuộc đua Thượng viện gay gắt nếu không có ứng cử viên đảng Dân chủ thực sự mạnh, Lãnh đạo phe thiểu số tại Thượng viện Chuck Schumer đã hai lần đến tiểu bang này trong vài tháng gần đây như một phần của nỗ lực tích cực tuyển mộ nhằm hướng tới cựu Thượng nghị sĩ Sherrod Brown, người đã mất ghế vào tay Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Bernie Moreno vào năm 2024 dù có số phiếu cao hơn ứng cử viên tổng thống của đảng mình. Được biết Schumer đã có chuyến thăm tới tiểu bang này cách đây không lâu. Brown đang suy nghĩ về việc tái xuất nhưng đang phân vân giữa việc ra tranh cử Thượng viện và việc chạy đua vào chức Thống đốc năm 2026, điều sẽ mang đến cho đảng của ông một ứng cử viên hàng đầu để đối đầu với Vivek Ramaswamy, người được Trump ủng hộ.
Trong khi đó, tại Texas, một số nghị sĩ đảng Cộng hòa lo ngại rằng Tổng chưởng lý Ken Paxton, người vướng vào nhiều bê bối, có thể đánh bại Thượng nghị sĩ John Cornyn (đảng Cộng hòa, đại diện bang Texas) trong cuộc bầu cử sơ bộ và gây nguy hiểm cho một ghế an toàn trong cuộc tuyển cử. Cornyn nói với NBC News: “Một là, ông ấy sẽ không thắng. Nhưng hai là, nếu ông ấy thắng, tôi nghĩ điều đó sẽ gây nguy hiểm cho chương trình nghị sự của Tổng thống. Đó sẽ là thất bại đầu tiên của đảng Cộng hòa trong một cuộc đua toàn bang trong 30 năm. Vì vậy, đó sẽ là một thảm họa”. Ông nói thêm: “Tất cả số tiền đó có thể được sử dụng để giành lại các ghế thượng viện ở Georgia, New Hampshire và Michigan. Nhưng chúng tôi không cần – và cũng không mong muốn tạo cơ hội đó cho đảng Dân chủ”.
Những thách thức của đảng Cộng hòa Đảng Dân chủ cũng được khích lệ bởi các cuộc thăm dò gần đây với những dấu hiệu cảnh báo cho Trump và đảng Cộng hòa, những người đang bảo vệ thế đa số mong manh tại Quốc hội. Theo một cuộc thăm dò gần đây của Fox News, tỷ lệ ủng hộ Tổng thống đã giảm ròng 8 điểm kể từ tháng 4. Cử tri vẫn không hài lòng với chi phí sinh hoạt, và tỷ lệ ủng hộ Tổng thống trong việc xử lý vấn đề giá cả và nền kinh tế đã giảm mạnh – mặc dù cử tri cũng chia đều về câu hỏi họ tin tưởng đảng nào hơn trong việc xử lý những vấn đề đó. Đạo luật to đẹp của Trump, mà hai đảng đều gọi là vấn đề quyết định trong cuộc bầu cử giữa kỳ, cũng không được ủng hộ rộng rãi, mặc dù một số điều khoản được đánh giá cao. Và đảng Cộng hòa phải đối mặt với một thách thức đặc biệt: Thu hút những người ủng hộ Trump, những người không thường xuyên đi bỏ phiếu khi tên ông không có trên lá phiếu.
Đảng Dân chủ cũng vấp phải một vấn đề tạo ra cơ hội hiếm hoi để gây chia rẽ giữa Trump và nhóm ủng hộ ông: Khuyến khích những người ủng hộ phong trào MAGA (“Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại”) chỉ trích cách chính quyền xử lý hồ sơ của chính phủ liên quan đến tội phạm tình dục bị kết án Jeffrey Epstein. Khi chuẩn bị cho kỳ nghỉ kéo dài một tháng vào tháng 8, các nhà lãnh đạo đảng Dân chủ tại Hạ viện đã phân phát một bản ghi nhớ khuyến khích các thành viên trong đảng nêu bật vấn đề này tại các tiểu bang và khu vực của họ. Trong khi đó, đảng Cộng hòa kêu gọi các thành viên của mình vận động cho Đạo luật to đẹp.
Ngày 28/7, Ủy ban quốc hội quốc gia đảng Cộng hòa (NRCC) đã ban hành bản ghi nhớ kêu gọi các nhà lập pháp đảng Cộng hòa tổ chức các sự kiện địa phương và hợp tác với các phương tiện truyền thông địa phương để kêu gọi sự ủng hộ đối với các điều khoản được lòng dân trong đạo luật, như biến các đợt cắt giảm thuế năm 2017 thành vĩnh viễn, tăng tín dụng thuế trẻ em, cắt giảm thuế đối với tiền boa và tiền làm thêm giờ, và tăng ngân sách cho an ninh biên giới. Người phát ngôn của NRCC, Mike Marinella, cho biết: “Các nghị sĩ đảng Dân chủ tại Hạ viện thiếu thực tế đã bỏ phiếu ủng hộ việc tăng thuế, cắt giảm việc làm, phá hoại an ninh quốc gia và cho phép mở rộng biên giới – không có gì ngạc nhiên khi kết quả thăm dò của họ đang rất tệ. Chúng tôi sẽ sử dụng mọi biện pháp để cử tri thấy rằng các điều khoản trong đạo luật này được ủng hộ rộng rãi và đảng Cộng hòa đứng về phía họ trong khi đảng Dân chủ tại Hạ viện lại phản bội họ”.
Đảng Cộng hòa đã bắt đầu quảng bá biện pháp này trên sóng phát thanh. One Nation, chi nhánh phi lợi nhuận của ủy ban hành động chính trị độc lập chính của đảng Cộng hòa tại Thượng viện, đã tung ra các quảng cáo ca ngợi biện pháp này là “giảm thuế cho các gia đình lao động”. Đảng Cộng hòa cũng dự định đưa ứng cử viên thị trưởng New York, Zohran Mamdani – một chính trị gia theo chủ nghĩa xã hội dân chủ mà sự tập trung vào khả năng chi trả và năng lượng từ cơ sở đã tiếp sức cho chiến dịch tranh cử của ông, trở thành chủ đề tranh luận mang tầm quốc gia trong chiến dịch. Phát ngôn viên Ủy ban quốc gia đảng Cộng hòa Kiersten Pels cho biết: “Trong khi Tổng thống Trump và đảng Cộng hòa đạt được những kết quả thực sự bằng cách hạ thấp chi phí và bảo vệ biên giới, thì đảng Dân chủ lại ủng hộ những ứng cử viên cực đoan như chính trị gia theo chủ nghĩa xã hội Zohran Mamdani và kích động bạo lực chống lại các đặc vụ Cơ quan thực thi di trú và hải quan Mỹ (ICE) và Tuần tra biên giới”.
Tuy nhiên, Thượng nghị sĩ Josh Hawley (đảng Cộng hòa, đại diện bang Missouri) cảnh báo rằng hình ảnh yếu kém của đảng Dân chủ sẽ không giúp đảng Cộng hòa thắng cử trong cuộc bầu cử năm 2026. Hawley cho hay: “Đây sẽ là cuộc trưng cầu dân ý về đảng cầm quyền, đó là chúng ta”. Ông cũng nói thêm rằng đảng của ông chỉ có thể giành chiến thắng bằng cách thực hiện nghĩa vụ đối với những người đã bầu cho ông, đồng thời khẳng định đó cũng là đề xuất khiêm tốn mà ông gửi tới những người bạn của mình trong đảng Cộng hòa./.
HẾT