Chính sách thuế của Mỹ - Trọng tâm trong hội nghị bất thường BRICS
TTXVN (Buenos Aires 8/9)
Trước thềm hội nghị trực tuyến của BRICS ngày 8/9 theo sáng kiến của Tổng thống Brazil Lula da Silva, hãng tin Sputnik đã phỏng vấn chuyên gia chính trị quốc tế Argentina, bà Anabella Busso.
Trong bài phỏng vấn, bà Busso khẳng định BRICS đang trở thành không gian đa phương duy nhất có thể đối trọng với các quyết định mang tính đơn phương và trừng phạt từ chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump. Sau đây là nội dung bài viết:
Theo bà Busso, BRICS, tập hợp những nền kinh tế mới nổi và một số cường quốc hàng đầu thế giới, hiện nay là diễn đàn duy nhất có khả năng đối phó với những quyết định của chính quyền Trump. Việc Tổng thống Lula kêu gọi nhóm họp khẩn cấp được xem là một bước đi tích cực, đặc biệt khi Brazil đang chịu sức ép nặng nề từ “một chính sách trừng phạt và mang tính cưỡng ép” của Mỹ. Chuyên gia của Hội đồng Nghiên cứu Khoa học và Kỹ thuật Quốc gia Argentina (Conicet) cho biết, Brazil không chỉ bị áp mức thuế thương mại cao bất thường, mà còn phải gánh thêm những loại thuế bổ sung, đưa tổng mức thuế nhập khẩu hàng hóa Brazil vào Mỹ lên tới 50%. Những biện pháp này, không chỉ nhắm đến thương mại mà còn nhằm tạo sức ép chính trị đối với chính quyền Tổng thống Lula.
Một trong những nguyên nhân khiến ông Trump gia tăng sức ép là việc Tòa án Tối cao Brazil đang xét xử cựu Tổng thống Jair Bolsonaro, đồng minh chính trị của ông. Trump cho rằng đây là một “cuộc săn phù thủy” chống lại lãnh đạo cực hữu này, thay vì thừa nhận rằng quá trình xét xử xuất phát từ vụ mưu toan đảo chính hồi tháng 1/2023, chỉ một tuần sau khi Lula nhậm chức. Bà Busso nhận định: “Trong bối cảnh đó, Brazil đang xây dựng một chương trình nghị sự quốc tế có thể chia sẻ cùng BRICS và các quốc gia “Nam Bán cầu” khác vốn cũng đang chịu những hình thức trừng phạt tương tự”.
Hội nghị trực tuyến BRICS dự kiến thảo luận không chỉ về tác động của các mức thuế do Mỹ áp đặt, mà còn về nhiều vấn đề lớn hơn như thương mại toàn cầu, vai trò của chủ nghĩa đa phương và tương lai của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO). Theo bà Busso, một trong những chủ đề có thể được đặt lên bàn nghị sự là việc tái khởi động ý tưởng hình thành một đồng tiền chung cho giao dịch nội khối. Đây vốn là ý tưởng từng được Washington, đặc biệt là Tổng thống Trump, chỉ trích gay gắt và coi như một động thái “chống lại đồng USD”.
Chuyên gia Argentina nhấn mạnh ngoài nội dung cụ thể của hội nghị, sức mạnh thực sự của BRICS nằm ở chỗ đây là tập hợp những nền kinh tế mới nổi hàng đầu, đặc biệt có Trung Quốc – quốc gia đã vượt Mỹ trong nhiều lĩnh vực và hiện là nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.
Nếu hành động thống nhất, BRICS có thể tạo ra tác động đáng kể, bởi các thành viên của khối chiếm khoảng 50% tổng sản lượng công nghiệp toàn cầu. Bà Busso nói: “Không ngạc nhiên khi BRICS phản ứng trước chính sách cưỡng ép của Trump, bởi ông Trump đã biến địa kinh tế thành công cụ thường nhật trong chính sách đối ngoại”.
Theo bà Busso, sự hình thành và mở rộng của BRICS tạo nên một hiệu ứng “gậy ông đập lưng ông” không phải là sự đối đầu trực tiếp với Mỹ như một kẻ thù, mà là phản ứng cụ thể đối với các chính sách của Trump. Tổng thống Mỹ có thể tìm cách đạt thỏa thuận song phương với một số quốc gia, nhưng thường từ chối đàm phán với những nước mà ông “không có thiện cảm”, như trường hợp Brazil. Điều này càng thúc đẩy chính quyền Lula tìm đến BRICS để xây dựng một lộ trình thay thế.
Mặc dù ông Lula khẳng định sẽ không chịu sức ép và không chấp nhận thương lượng theo điều kiện của ông Trump, bộ máy hành chính Brazil vẫn từng thử tìm kênh đối thoại với Washington. Tuy nhiên, các nỗ lực này đều không đem lại kết quả khả quan. Trong hoàn cảnh đó, việc Brazil tận dụng vị trí chủ tịch luân phiên của BRICS để tìm kiếm sự ủng hộ và dẫn dắt một hướng đi mới là điều hợp lý.
Ban đầu, BRICS được thành lập với năm thành viên sáng lập là Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi. Năm 2024, khối mở rộng với sự gia nhập của Ai Cập, Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất, Ethiopia và Iran. Đến tháng 1/2025, Indonesia trở thành thành viên mới nhất.
Ngoài ra, nhiều quốc gia khác như Belarus, Bolivia, Cuba, Kazakhstan, Malaysia, Nigeria, Thái Lan, Uganda, Uzbekistan và Việt Nam hiện là đối tác hợp tác của BRICS. Theo số liệu mới nhất, các nước BRICS hiện chiếm 36% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) toàn cầu và khoảng 45% dân số thế giới – một tỷ lệ đủ để chứng minh sức nặng của khối trong hệ thống kinh tế quốc tế.
Trong bối cảnh căng thẳng thương mại và địa chính trị ngày càng gia tăng, BRICS đang khẳng định mình không chỉ là một diễn đàn hợp tác kinh tế mà còn là công cụ để các quốc gia thành viên đối phó với những áp lực từ các siêu cường truyền thống. Đối với Brazil, quốc gia đang giữ vai trò chủ tịch BRICS, hội nghị lần này không chỉ là cơ hội thể hiện vị thế lãnh đạo mà còn là bước đi chiến lược nhằm giảm bớt tác động từ các chính sách trừng phạt của Mỹ.
Với sức mạnh kinh tế tập thể cùng khả năng phối hợp chính trị ngày càng chặt chẽ, BRICS đang trở thành đối trọng rõ ràng với những biện pháp đơn phương của Washington. Như nhận định của bà Busso, BRICS không chống lại nước Mỹ, mà chống lại các chính sách của Trump. Đó là điều tạo nên sự khác biệt và cũng chính là lý do khiến diễn đàn này trở thành lực lượng duy nhất có thể kiềm chế các quyết định của ông chủ Nhà Trắng./.