Mỹ, Trung dùng nước thứ 3 để tạo lợi thế đàm phán, định hình lại trật tự thế giới
SCMP (Hong Kong/Bắc Kinh 31/7)
Cuộc đàm phán thương mại Mỹ - Trung vừa kết thúc tại Stockholm đánh dấu xu hướng hai nền kinh tế lớn nhất thế giới chuyển sang các hình thức đàm phán gián tiếp, thông qua việc gia tăng ảnh hưởng tại các nước thứ ba - động thái được đánh giá có thể tái định hình trật tự kinh tế toàn cầu.
Bắc Kinh thông báo hai bên đã nhất trí gia hạn “lệnh đình chiến thuế đối ứng” thêm 90 ngày. Tổng thống Mỹ Donald Trump sau đó tuyên bố hai nước đã đạt được một “thỏa thuận công bằng”, song không nêu chi tiết.
Theo ông Nick Marro, chuyên gia của Economist Intelligence Unit, việc không có tuyên bố đáng kể nào sau hai ngày đàm phán cho thấy tiến trình thương lượng “có thể đã gặp nhiều khó khăn”. Ông nhận định: “Xác nhận gia hạn 90 ngày đình chiến là kết quả khả dĩ nhất ở thời điểm hiện tại”.
Giới phân tích nhận định, các cuộc đàm phán song phương trong tương lai nhiều khả năng sẽ không chỉ xoay quanh thuế quan mà còn liên quan đến việc tranh thủ sự ủng hộ từ các đối tác thương mại khác.
Ông Matteo Giovannini, chuyên gia tài chính tại Ngân hàng Công thương Trung Quốc, cho rằng kết quả đàm phán lần này cho thấy cả Bắc Kinh và Washington đang “tái điều chỉnh chiến lược”. Ông nhận định: “Cả hai bên đều không muốn bị coi là nhượng bộ đơn phương, do đó các hình thức đàm phán gián tiếp sẽ gia tăng”. Theo ông, các cuộc đàm phán sắp tới sẽ tập trung vào “định hình một trật tự kinh tế toàn cầu mới”.
Giáo sư James Downes, Đại học Thành phố Hong Kong, nhận định cả Mỹ và Trung Quốc đang bổ sung cho đàm phán trực tiếp bằng việc củng cố quan hệ kinh tế - chiến lược với các nước thứ ba và khối khu vực.
Mỹ hiện đã đạt thỏa thuận thương mại với nhiều đối tác lớn như Anh, Việt Nam, Indonesia, Philippines, Nhật Bản, EU, Pakistan và Hàn Quốc – trước thời hạn chót ngày 1/8 để hoàn tất các thỏa thuận với các nước ngoài Trung Quốc. Washington cũng tuyên bố sẽ áp thuế 25% lên hàng hóa Ấn Độ, kèm một loại thuế bổ sung, bất chấp việc ông Trump gọi New Delhi là “người bạn”.
Về phần mình, Trung Quốc đang tăng cường quan hệ thương mại với Mỹ Latinh, châu Phi và ASEAN thông qua sáng kiến Vành đai và Con đường.
Ông Giovannini nhận định: “Cả hai bên đều đang mở rộng mạng lưới đối tác thương mại và xây dựng vùng ảnh hưởng mới, nhằm tăng cường vị thế đàm phán mà không cần nhượng bộ tại bàn đàm phán song phương”.
Theo ông Downes, chiến lược này phản ánh một trật tự thương mại đa cực mới đang hình thành: “Dù các cuộc đàm phán trực tiếp vẫn tiếp diễn, cả Mỹ và Trung Quốc đều đang tận dụng liên minh toàn cầu để gây ảnh hưởng và định hình một trật tự thế giới mới phân mảnh hơn”.
Tuy vậy, ông Marro cảnh báo chính sách thương mại cứng rắn của Washington - trong đó có việc ngăn hàng hóa Trung Quốc vào Mỹ thông qua nước thứ ba - đang tạo ra một “pháo đài Mỹ” và xu hướng này sẽ còn kéo dài. Ông nhận định Bắc Kinh sẽ tiếp tục tìm kiếm đối tác mới để giảm thiểu tác động từ việc mất thị trường Mỹ./.