Tàu Trung Quốc gia tăng hoạt động ở Biển Đông sau vụ va chạm tàu
SCMP (Ngày 20/8)
Chính phủ Philippines cho biết hoạt động của tàu Trung Quốc tại Bãi cạn Scarborough (Scarborough Shoal) gia tăng đáng kể, làm căng thẳng thêm tình trạng đối đầu quanh bãi cạn tranh chấp ở Biển Đông.
Theo giới chức Manila, động thái này nhằm khôi phục hình ảnh kiểm soát của Bắc Kinh, sau vụ va chạm giữa 2 tàu Trung Quốc tuần trước trong khi truy đuổi một tàu Philippines.
Hội đồng Hàng hải Quốc gia Philippines ngày 17/8 dẫn đánh giá mới nhất của Hải quân nước này cho hay có 7 tàu hải cảnh và 13 tàu dân quân biển Trung Quốc hiện diện quanh Scarborough Shoal, trong khi Philippines chỉ có một tàu BRP Teresa Magbanua hoạt động tại khu vực. Hội đồng mô tả đây là sự leo thang rõ rệt.
Người phát ngôn hội đồng Alexander Lopez đánh giá: “Có thể đây là cách để họ xoay chuyển sự việc, vì đó là một sự cố rất khó xử với họ, và họ muốn thể hiện lại quyền kiểm soát nhằm che lấp vấn đề”. Ông khẳng định Manila sẽ tiếp tục cách tiếp cận thận trọng tại “Biển Tây Philippines” – cách Philippines gọi những vùng thuộc vùng đặc quyền kinh tế của mình ở Biển Đông – và không đưa tàu chiến hải quân tới Bãi cạn Scarborough để tránh khiêu khích đối phương.
Các nhà phân tích khu vực đánh giá khác nhau về động cơ của Trung Quốc. Một số cho rằng đây là “biện pháp lấy lại hình ảnh” sau vụ va chạm ngày 11/8 giữa một tàu khu trục Hải quân Trung Quốc và một tàu hải cảnh trong khi truy đuổi tàu Philippines.
Bà Anita Abbott, Chủ tịch Diễn đàn Đổi mới An ninh châu Á – Thái Bình Dương (New Zealand), mô tả sự tập trung tàu Trung Quốc tại Bãi cạn Scarborough là “khác thường” và là động thái phòng vệ.
Chuyên gia Wesley Romain thuộc NorthStar Insights (Dubai) nhận định Bắc Kinh muốn tái khẳng định sức mạnh trên biển và phản ứng trước lập trường chiến lược cứng rắn hơn của Manila dưới thời Tổng thống Ferdinand Marcos Jr., song ông cho rằng Trung Quốc vẫn duy trì ưu thế chiến thuật rõ rệt. Ông gợi ý Manila nên tăng cường hợp tác chiến lược với Ấn Độ, Pháp và Nhật Bản, đồng thời tận dụng luật pháp quốc tế để ghi nhận các vụ xâm nhập và khẳng định yêu sách biển. Các học giả khác nhấn mạnh việc Philippines cần “hữu hình hóa” quan hệ sâu sắc hơn với Mỹ và các đối tác cùng chí hướng như Nhật Bản, Australia, Ấn Độ và châu Âu.
Giám đốc Chương trình Phương Nam Toàn cầu của Viện Quincy (Mỹ) Sarang Shidore cảnh báo leo thang hơn nữa sẽ gây bất ổn khu vực, kêu gọi Trung Quốc không gia tăng sức ép quân sự và để ngư dân Philippines tiếp tục đánh bắt tại ngư trường truyền thống./.