Thuế quan Mỹ và tương lai kinh tế Ấn Độ
TTXVN (New York 29/8): Đòn áp thuế mới của Tổng thống Mỹ Donald Trump đối với Ấn Độ nhiều khả
năng sẽ gây ra một số thiệt hại kinh tế trước mắt. Tuy nhiên, rủi ro lớn hơn chính là việc thuế quan có thể khiến Chính phủ Ấn Độ nghiêng về chính sách hướng nội, trong khi lựa chọn tối ưu hơn là mở rộng hợp tác quốc tế và tái khẳng định cam kết với nền kinh tế toàn cầu hóa – nhân tố đã hỗ trợ Ấn Độ phát triển trong nhiều thập niên qua.
Quyết định áp thuế của Tổng thống Trump đối với hàng loạt mặt hàng nhập khẩu từ Ấn Độ – được cho là nhằm trừng phạt New Delhi vì mua dầu từ Nga – là một cú sốc nữa đối với hệ thống thương mại quốc tế. Động thái này cũng đánh dấu sự đảo ngược rõ rệt trong mối quan hệ từng được xem là hữu hảo giữa ông Trump và Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi. Các mức thuế mới có thể gây xáo trộn nền kinh tế Ấn Độ, vốn hưởng lợi nhiều từ hội nhập toàn cầu, nhưng rủi ro lớn hơn lại nằm ở khả năng chúng sẽ tái định hình chiến lược phát triển dài hạn của nước này.
Một số yếu tố có thể giúp Ấn Độ trung hòa tác động trước mắt.
Mặc dù, Mỹ là đối tác thương mại lớn nhất của Ấn Độ, nhưng khoảng cách địa lý xa xôi và chi phí vận tải cao đã buộc Ấn Độ đa dạng hóa quan hệ thương mại.
Thêm vào đó, các thị trường quốc tế không đứng yên; cuộc chiến thuế quan do Tổng thống Trump khởi xướng đang định hình lại dòng chảy thương mại và chuỗi cung ứng toàn cầu. Các nhà xuất khẩu Ấn Độ, cũng như doanh nghiệp từ nhiều quốc gia khác, chắc chắn sẽ tìm được thị trường thay thế, dù chi phí chuyển đổi không nhỏ.
Theo ước tính, mức thuế mới của Mỹ ảnh hưởng đến khoảng 65 tỷ USD hàng hóa xuất khẩu hàng năm của Ấn Độ. Với tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa đạt khoảng 441 tỷ USD trong năm tài khóa vừa qua, nhóm hàng hóa bị ảnh hưởng chiếm chưa tới 15% tổng xuất khẩu. Đây là con số đáng kể, nhưng chưa đủ để làm tê liệt nền kinh tế định hướng xuất khẩu của Ấn Độ.
Một cách nhìn thuần túy dựa vào hàng hóa cũng bỏ qua động lực lớn hơn: dịch vụ. Xuất khẩu dịch vụ của Ấn Độ hiện vượt 380 tỷ USD mỗi năm và vẫn tăng trưởng mạnh, trở thành động lực then chốt cho vị thế toàn cầu của nền kinh tế này. Đáng chú ý, các lĩnh vực dịch vụ – từ công nghệ thông tin, tài chính, thuê ngoài quy trình kinh doanh (BPO) đến nghiên cứu & phát triển (R&D)
– không bị Mỹ áp thuế.
Ngoài ra, sự bất định do cuộc chiến thuế quan của ông Trump gây ra có thể thúc đẩy các tập đoàn đa quốc gia dịch chuyển hoạt động ra ngoài Mỹ. Ấn Độ đang ở vị thế thuận lợi để hưởng lợi từ xu hướng này, khi các nhà xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ Ấn Độ đã bắt đầu chủ động mở rộng liên kết tại những thị trường thuộc Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), ngoại trừ Mỹ.
Song câu hỏi lớn hơn nằm ngoài phạm vi thương mại: Ấn Độ sẽ chọn vị trí nào trong trật tự toàn cầu? Trong nhiều năm, có hai tầm nhìn cạnh tranh chi phối tranh luận trong nội bộ Ấn Độ. Một tầm nhìn nhấn mạnh việc cần phải hướng ngoại, tận dụng toàn cầu hóa, công nghệ, tài chính và thị trường phương Tây để thúc đẩy tăng trưởng. Quan điểm này gắn liền với giai đoạn thành công từ năm 1991 đến 2011, dựa vào mạng lưới công nghệ – kinh doanh phương Tây và cộng đồng kiều dân lớn mạnh. Trái lại, tầm nhìn hướng nội coi hội nhập quốc tế là nguồn rủi ro, xuất phát từ tâm lý hoài nghi phương Tây hậu thời kỳ thuộc địa, đồng thời nhấn mạnh tự lực tự cường, song phải đánh đổi bằng hiệu quả và tốc độ tăng trưởng.
Các mức thuế mới của Tổng thống Trump đang củng cố lập luận cho phe hướng nội, với bằng chứng rằng hệ thống toàn cầu thiếu đáng tin cậy và hội nhập với phương Tây rốt cuộc có thể gây hại cho lợi ích cũng như an ninh quốc gia. Nếu quan điểm này thuyết phục được giới lãnh đạo, Ấn Độ có nguy cơ rơi vào chủ nghĩa bảo hộ và bản địa chủ nghĩa – một kịch bản bất lợi cho thịnh vượng dài hạn của Ấn Độ, cho an ninh châu Á, và cho phần còn lại của trật tự thế giới tự do.
Tuy vậy, nhiều tín hiệu cho thấy tư duy hướng ngoại vẫn chiếm ưu thế. Hiệp định thương mại tự do mà Ấn Độ mới ký với Vương quốc Anh thể hiện cam kết giảm rào cản bảo hộ và mở rộng liên kết kinh tế với các nước OECD trên cơ sở lợi ích và tôn trọng lẫn nhau. Hy vọng các cuộc đàm phán về hiệp định thương mại toàn diện với Liên minh châu Âu (EU) cũng đi theo hướng này, qua đó gắn kết Ấn Độ chặt chẽ hơn với nguyên tắc của nền kinh tế mở.
Cuộc chiến thuế quan của Mỹ vì vậy trở thành phép thử cho ưu tiên chiến lược của Ấn Độ. Thay vì trả đũa hay thu mình, phản ứng tối ưu của New Delhi là tìm kiếm và nuôi dưỡng quan hệ với các đối tác còn duy trì cam kết đối với thương mại dựa trên luật lệ. Bằng cách thắt chặt hợp tác thương mại và đầu tư với Anh, EU, Nhật Bản và Australia, Ấn Độ có thể tái cân bằng quan hệ kinh tế và tái khẳng định lựa chọn toàn cầu hóa – con đường đã mang lại những thành tựu to lớn trong hơn ba thập niên qua./.
Hoài Thanh (TTXVN tại New York)