T
ương lai chính trị của bà Paetongtarn Shinawatra TTXVN (Bangkok 18/8)
Chưa đầy một năm sau khi nhậm chức thủ tướng Thái Lan, bà Paetongtarn Shinawatra đã bị Tòa án Hiến pháp nước này đình chỉ chức vì vụ rò rỉ nội dung đoạn ghi âm cuộc điện đàm giữa bà và Chủ tịch Thượng viện Campuchia Hun Sen. Cuộc trò chuyện riêng tư đã bị rò rỉ cho giới truyền thông vào ngày 18/6, đúng lúc căng thẳng biên giới bắt đầu leo thang thành thù địch toàn diện. Trong đoạn băng ghi âm, nữ thủ tướng trẻ tuổi nhất trong lịch sử Thái Lan được cho là đã đưa ra những bình luận chỉ trích Tư lệnh Quân khu 2 của nước này và liên tục cố gắng xoa dịu Hun Sen bằng việc sẵn sàng đáp ứng các yêu cầu của ông.
Đoạn ghi âm đã gây ra làn sóng chỉ trích dữ dội khi một nhóm thượng nghị sĩ do Tướng Sawat Tatsana, đồng thời là Chủ tịch Ủy ban quốc phòng Thượng viện, dẫn đầu, đệ đơn lên Tòa án cáo buộc Thủ tướng vi phạm luật đạo đức chính trị và kêu gọi cách chức bà. Vào ngày 1/7, Tòa án đã bỏ phiếu đình chỉ chức vụ thủ tướng của bà Paetongtarn trong khi chờ xem xét vụ việc.
Trong khi đó, bà Paetongtarn đảm nhận vai trò Bộ trưởng Văn hóa - vị trí bị bỏ trống sau cuộc cải tổ nội các trước đó. Theo lịch trình, Tòa án sẽ triệu tập bà Paetongtarn cùng với Tổng thư ký Hội đồng An ninh Quốc gia (NSC) Chatchai Bangchuad để làm chứng vào ngày 21/8, trước khi đưa ra phán quyết vào ngày 29/8. Thủ tướng bị đình chỉ chức vụ hiện phải đưa ra quyết định: từ chức trước khi có phán quyết hay chờ tòa án quyết định số phận của mình. Tuy nhiên, sự lựa chọn nào cũng đều sẽ gây ra hậu quả lớn.
Mặc dù Đảng Vì nước Thái (Pheu Thai) vẫn quyết tâm nắm giữ quyền hành pháp càng lâu càng tốt, nhưng nội các sẽ phải từ chức nếu bà Paetongtarn từ chức trước khi có phán quyết và kích hoạt quá trình lựa chọn thủ tướng mới. Nếu các thành viên liên minh vẫn cam kết với mục tiêu, Pheu Thai với tư cách là đảng lãnh đạo, sẽ đề cử ứng cử viên thủ tướng thứ ba của mình là ông Chaikasem Nitisiri. Làm như vậy, Pheu Thai sẽ giữ được quyền lực, nhưng sẽ phải đối mặt với áp lực từ các đối tác liên minh tìm kiếm sự đền đáp cho sự ủng hộ của họ. Với đa số tại Hạ viện hiện đang mong manh sau khi Đảng Tự hào Thái Lan (Bhumjaithai) rút lui gần đây với 70 ghế, sức mạnh thương lượng của Pheu Thai giờ đây yếu hơn rất nhiều, làm tăng nguy cơ rạn nứt liên minh.
Mặc dù việc bà Paetongtarn từ chức có thể được coi là một sự thừa nhận trách nhiệm, nhưng điều đó có thể giúp bà tránh bị kết tội vi phạm đạo đức nghề nghiệp vì Tòa án sẽ ngừng theo đuổi vụ việc. Tuy nhiên, nếu bà quyết định ở lại và Tòa án ra phán quyết có lợi cho bà, việc bà trở lại tòa nhà chính phủ sẽ được coi là nhiệm vụ để Pheu Thai tiếp tục thực hiện các chính sách của mình.
Các thành viên cấp cao của chính phủ đã bày tỏ sự tự tin vào việc giành lại sự ủng hộ của công chúng miễn là chính phủ tránh được bất kỳ sai lầm pháp lý nào nữa. Tuy vậy, trong lịch sử kể từ khi thành lập vào năm 2007, Pheu Thai thường xuyên bị xử thua trong các vụ kiện tụng, hay còn gọi là “cuộc chiến pháp lý” do các đối thủ của đảng khởi kiện. Trong trường hợp tòa án ra phán quyết bất lợi, bà Paetongtarn sẽ không chỉ bị cách chức vì hành vi vi phạm đạo đức nghiêm trọng, mà điều này cũng có thể khiến Ủy ban Chống Tham nhũng Quốc gia (NACC) kết tội bà trong cuộc điều tra riêng về vụ bê bối rò rỉ điện đàm và yêu cầu cấm bà tham gia chính trị suốt đời.
Trong trường hợp đó, Pheu Thai vẫn có thể đề cử ông Chaikasem làm thủ tướng, nhưng niềm tin của công chúng sẽ bị xói mòn bởi việc Tòa án Hiến pháp liên tiếp bãi nhiệm hai thủ tướng, ông Srettha Thavisin và bà Paetongtarn, khỏi chức vụ. Mặc dù Pheu Thai được kỳ vọng sẽ duy trì quyền lực, nhưng không thể loại trừ khả năng xuất hiện một quan hệ đối tác chính trị mới nếu bà Paetongtarn từ chức hoặc bị tòa án tước bỏ chức vụ. Một liên minh mới có thể hình thành nếu một đảng liên minh quyết định chuyển sang phe đối lập do Đảng Nhân dân (PP) lãnh đạo để thành lập chính phủ với sự ủng hộ của Bhumjaithai. Nếu điều này xảy ra, nó sẽ theo sau một “tín hiệu đặc biệt” đảm bảo sự nổi bật trong chính phủ mới dưới sự lãnh đạo của Đảng Bhumjaithai, ông Anutin Charnvirakul, người được cho là ứng cử viên duy nhất cho chức thủ tướng./.