Toan tính của Triều Tiên khi từ chối lời đề nghị hòa bình của Hàn
Quốc Reuters/AP/AFP (Seoul 28/7)
Trong một phản ứng đầu tiên đáp lại những đề xuất cởi mở về hòa bình của Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae Myung, Kim Yo Jong, em gái quyền lực của nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un ngày 28/7 tuyên bố Triều Tiên không quan tâm đến bất kỳ chính sách hay đề xuất hòa giải nào từ Hàn Quốc.
Quan điểm rõ ràng của Triều Tiên Hãng tin Reuters dẫn lời bà Kim Yo Jong, một quan chức cấp cao của đảng cầm quyền Triều Tiên và được cho là người phát ngôn cho nhà lãnh đạo đất nước này, cho biết lời cam kết của Lee Jae Myung về liên minh an ninh Hàn Quốc-Mỹ cho thấy ông không khác gì người tiền nhiệm có tư tưởng thù địch của mình. Bà Kim nói trong bình luận được hãng thông tấn chính thức Triều Tiên KCNA đăng tải: "Nếu Hàn Quốc mong đợi đảo ngược tất cả hậu quả của hành động của mình chỉ bằng một vài lời nói cảm tính, thì không thể có sai lầm nào lớn hơn thế".
Bà cho biết những động thái đó chỉ đơn thuần là để đảo ngược các hành động xấu có chủ đích của Hàn Quốc mà lẽ ra không bao giờ nên được thực hiện ngay từ đầu. Bà nói: "Nói cách khác, đó thậm chí không phải là điều đáng để chúng tôi đánh giá. Chúng tôi một lần nữa khẳng định rõ lập trường chính thức rằng bất kỳ chính sách nào được thiết lập hoặc đề xuất nào được đưa ra tại Seoul, chúng tôi đều không quan tâm, và chúng tôi sẽ không ngồi lại với Hàn Quốc và không có gì để thảo luận cả”.
Hãng AP nhận xét những bình luận của Kim Yo Jong ngụ ý rằng Triều Tiên - hiện đang bận tâm với việc mở rộng hợp tác với Nga - không thấy cần phải nối lại ngoại giao với Hàn Quốc và Mỹ trong thời gian tới. Các chuyên gia cho rằng bà có thể còn hy vọng sẽ gây chia rẽ giữa Seoul và Washington.
Đây là tuyên bố chính thức đầu tiên của Triều Tiên về chính phủ của Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae Myung, người nhậm chức vào đầu tháng 6 với lời hứa cải thiện mối quan hệ đang xấu đi nghiêm trọng với Triều Tiên. Chính phủ của ông Lee đã dừng phát sóng loa phóng thanh chống Bình Nhưỡng ở tiền tuyến, thực hiện các bước cấm các nhà hoạt động thả bóng bay có truyền đơn qua biên giới và hồi hương những người Triều Tiên đã trôi dạt về phía Nam trên những chiếc thuyền gỗ vài tháng trước đó.
Trong bản tin tiếng Anh của mình vào ngày 28/7, KCNA phát sóng lời nhận xét của bà rằng những cử chỉ như vậy không có nghĩa là Seoul nên mong đợi mối quan hệ băng giá sẽ tan chảy. AFP trích dẫn lại lời bà: "Quan hệ CHDCND Triều Tiên-Hàn Quốc đã vượt ra ngoài ranh giới của khái niệm đồng nhất và điều đó là không thể đảo ngược".
Hong Min, một nhà phân tích cấp cao tại Viện Thống nhất Quốc gia Hàn Quốc, nói với AFP rằng tuyên bố của bà Kim nhấn mạnh lập trường chống Hàn Quốc cố hữu của Bình Nhưỡng: "Điều này tuyên bố rằng nhận thức thù địch của họ đối với Hàn Quốc đã trở nên không thể đảo ngược". Về mặt kỹ thuật, hai nước vẫn đang trong tình trạng chiến tranh vì Chiến tranh Triều Tiên 1950-1953 kết thúc bằng một hiệp định đình chiến, chứ không phải một hiệp ước hòa bình.
Kể từ khi bắt đầu nhiệm kỳ thứ hai vào tháng 1, Trump đã nhiều lần khoe khoang về mối quan hệ cá nhân của mình với Kim Jong Un và bày tỏ ý định nối lại ngoại giao với ông. Tuy nhiên, Triều Tiên cũng chưa công khai phản hồi lời đề nghị của Trump.
Leif-Eric Easley, giáo sư nghiên cứu quốc tế tại Đại học Nữ sinh Ewha ở Seoul, cho biết tuyên bố của Kim Yo Jong đã thu hút sự chú ý tại  Triều Tiên:
"Những phát biểu của Kim Yo Jong là một nỗ lực nhằm nâng cao lòng tự hào dân tộc bằng cách miêu tả Triều Tiên ở vị thế vượt trội, bất chấp những khó khăn kinh tế và tình trạng bị quốc tế ruồng bỏ. Bà ấy cũng tìm cách biện minh cho các chương trình vũ khí của Bình Nhưỡng và chia rẽ Seoul và Washington bằng cách chỉ trích các cuộc tập trận quân sự sắp tới".
Sự “lạc quan thận trọng” của Hàn Quốc Về phần mình, Bộ Thống nhất Hàn Quốc được Reuters dẫn nguồn cho biết những bình luận của bà Kim Yo Jong "cho thấy bức tường ngờ vực giữa hai miền Nam-Bắc rất cao do chính sách thù địch và đối đầu trong vài năm qua”. Người phát ngôn Bộ Thống nhất Koo Byoung-sam phát biểu tại một cuộc họp báo rằng Hàn Quốc sẽ tiếp tục nỗ lực hòa giải và hợp tác với Triều Tiên.
Hàn Quốc đã có sự lạc quan thận trọng rằng Triều Tiên có thể phản ứng tích cực và thậm chí có thể thể hiện thiện chí tái tham gia đối thoại, đặc biệt là sau khi Bình Nhưỡng cũng tắt loa phóng thanh, một động thái mà Tổng thống Lee cho biết diễn ra nhanh hơn dự kiến.
Tuy nhiên, ông Lee, với một chính phủ đang trong quá trình đàm phán căng thẳng với Washington để tránh các mức thuế trừng phạt mà Tổng thống Donald Trump đã đe dọa áp đặt lên một loạt đối tác thương mại lớn, vẫn tuyên bố rằng liên minh với Mỹ là trụ cột trong chính sách ngoại giao của Hàn Quốc. Ông phát biểu vào lễ kỷ niệm hiệp định đình chiến Chiến tranh Triều Tiên hôm 27/7 rằng Seoul sẽ nỗ lực trên mọi phương diện để "củng cố liên minh Hàn Quốc-Mỹ vốn đã được gắn kết bằng máu".
Trước đó, Tổng thống Lee Myung-bak của Hàn Quốc đã tuyên bố sẽ tìm kiếm các cuộc đàm phán với Triều Tiên mà không cần điều kiện tiên quyết, sau thời kỳ đóng băng quan hệ sâu sắc dưới thời người tiền nhiệm khi quan hệ hai nước xuống mức tồi tệ nhất trong nhiều năm.
Bình Nhưỡng thực sự muốn gì?
Theo AP, Triều Tiên đã lảng tránh các cuộc đàm phán với Hàn Quốc và Mỹ kể từ khi ngoại giao hạt nhân đầy rủi ro của nhà lãnh đạo Kim Jong Un với Tổng thống Donald Trump đổ vỡ vào năm 2019 do tranh cãi về các lệnh trừng phạt quốc tế. Kể từ đó, Triều Tiên đã tập trung vào việc chế tạo vũ khí hạt nhân mạnh hơn nhắm vào các đối thủ của mình và tuyên bố hệ thống "hai nhà nước" thù địch trên Bán đảo Triều Tiên để chấm dứt quan hệ với Hàn Quốc.
Kim Yo Jong gọi các bước đi của ông Lee là "những nỗ lực chân thành" để phát triển quan hệ, nhưng cho biết chính phủ mới vẫn "đứng trong tình trạng đối đầu" với Triều Tiên. Bà đề cập đến các cuộc tập trận quân sự Hàn Quốc-Mỹ sắp tới, vốn bị Triều Tiên coi là một cuộc diễn tập xâm lược.
AP dẫn lời Moon Seong Mook, một nhà phân tích của Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc gia Hàn Quốc có trụ sở tại Seoul, cho biết tuyên bố của Kim Yo Jong cho thấy Triều Tiên đang chờ đợi Hàn Quốc từ bỏ liên minh với Mỹ. Moon nhận định Kim có thể thấy ít lợi ích khi hợp tác với Hàn Quốc vì họ không thể khởi động lại các dự án kinh tế trước đây mang lại lợi ích cho Triều Tiên chừng nào các lệnh trừng phạt quốc tế vẫn còn hiệu lực.
Trong khi đó, Triều Tiên cũng đã xây dựng hợp tác với Nga, gửi quân đội và vũ khí thông thường để hỗ trợ cuộc chiến của Nga ở Ukraine, và có thể nhận được hỗ trợ kinh tế và công nghệ để đổi lại.
Tuy nhiên, theo Kwak Gil Sup, người đứng đầu Trung tâm Một Hàn Quốc, một trang web chuyên về các vấn đề Triều Tiên, vẫn có một giới hạn về những gì Triều Tiên có thể nhận được từ Nga, và Bình Nhưỡng có thể thay đổi hướng đi tại một cuộc họp quan trọng sắp tới của Đảng Lao động cầm quyền, có thể được tổ chức vào tháng 1. Kwak nói: "Tôi nghĩ Triều Tiên có thể xây dựng Kế hoạch B và Kế hoạch C trong quan hệ với Hàn Quốc và Mỹ"./.