Doanh nghiệp Trung Quốc nỗ lực cắt giảm chi phí giữa sức ép thuế quan và cạnh tranh
Hà Nội (TTXVN 12/8)
Giữa bối cảnh nhiều doanh nghiệp Trung Quốc buộc phải ngừng bán hàng sang Mỹ vì thuế quan cao và cạnh tranh gia tăng để giành khách hàng từ những thị trường khác, xu hướng cắt giảm lao động đang lan rộng. Bên cạnh đó, một số doanh nghiệp còn rút ngắn ca làm và yêu cầu công nhân nghỉ không lương – biện pháp ngày càng phổ biến và được xem là “lực kéo giảm phát” ẩn trong nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.
Tỷ lệ thất nghiệp chính thức của Trung Quốc vẫn quanh mức 5% ngay cả khi Tổng thống Mỹ Donald Trump tăng thuế nhập khẩu hàng Trung Quốc thêm 30 điểm phần trăm trong năm nay. Ngày 11/8, Mỹ và Trung Quốc đã gia hạn thỏa thuận “đình chiến” thuế quan thêm 90 ngày, tránh việc thuế nhập khẩu quay lại mức ba chữ số như hồi tháng 4/2025.
Tuy nhiên, các nhà kinh tế cảnh báo tình trạng thiếu việc làm ẩn – vốn không được thống kê – tại Trung Quốc đang xấu đi vì thuế cao và dư thừa công suất công nghiệp, khiến thu nhập giảm, niềm tin vào tương lai suy yếu và người dân chi tiêu ít hơn. Niềm tin tiêu dùng tại Trung Quốc đang ở gần mức thấp kỷ lục, doanh số bán lẻ yếu, lạm phát tháng 7/2025 bằng 0.
Bà Alicia Garcia-Herrero, nhà kinh tế trưởng khu vực châu Á - Thái Bình Dương tại Natixis, nhận định: “Chính công nhân sản xuất mới là người chịu thiệt, dù xuất khẩu và kinh tế vẫn tăng trưởng bất chấp thuế quan của Mỹ. Mô hình này tạo ra cạnh tranh khốc liệt, kéo giá xuống, rồi buộc phải cắt chi phí và giảm lương – một vòng luẩn quẩn”.
Bà Garcia-Herrero lưu ý rằng số liệu thống kê sẽ không cho thấy người lao động là “nạn nhân lớn nhất” của chiến tranh thương mại, bởi họ không thất nghiệp hẳn mà phải nghỉ không lương hoặc làm ít giờ hơn.
Nhiều chủ nhà máy chuyển sang thuê lao động thời vụ để tránh trả bảo hiểm và lương hưu, chỉ giữ họ cho tới khi đơn hàng hết. Ông Dave Fong, đồng sở hữu ba nhà máy ở miền Nam Trung Quốc, đã sa thải 30 nhân viên chính thức tại một cơ sở, sau đó tuyển lại một số theo hợp đồng tạm để xử lý đơn hàng bất ngờ.
Việc làm thời vụ vốn phổ biến ở Trung Quốc, đặc biệt với gần 300 triệu lao động nhập cư từ nông thôn. Nhưng mức lương đã giảm. Ở Vũ Hán, giá thuê lao động phổ thông hiện chỉ còn 14 NDT (1,95 USD)/giờ, so với mức tương ứng 16 NDT/giờ của năm ngoái.
Các chuyên gia cảnh báo việc lương công nhân sản xuất bị siết chặt sẽ gây áp lực giảm phát lên nền kinh tế. Đây là vấn đề ngày càng nghiêm trọng ở các ngành đòi kỹ năng thấp như dệt may, nội thất hay điện tử đơn giản.
Tại chợ việc làm Longhua ở Thâm Quyến, nhiều người tìm việc trong nhà máy điện tử với mức 17-28 NDT/giờ. Nhưng nhiều lao động phản ánh lương thực tế thấp hơn quảng cáo, cộng thêm các khoản khấu trừ phí quản lý, nhà ở, vệ sinh…/.
Minh Trang (Theo Reuters)