Philippines có nhận được phần thưởng xứng đáng
trong liên minh với Mỹ?
Trang mạng eng.chinamil.com.cn (Ngày 26/7)
Trọng tâm của Mỹ tại khu vực châu Á-Thái Bình Dương là hợp tác với Philippines - đồng minh thân cận nhất của Washington trong Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) để thúc đẩy chương trình nghị sự "hòa bình thông qua sức mạnh" tại một “khu vực ưu tiên” mà Mỹ đã xác định. Đây là thông điệp cốt lõi mà Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth đã gửi tới Philippines trong chuyến thăm hồi tháng 3 - quốc gia châu Á đầu tiên ông đến thăm sau khi nhậm chức, và cũng là thông điệp mà ông đã nhắc lại trong cuộc gặp ngày 21/7 tại Lầu Năm Góc với Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr.
Tuy nhiên, mặc dù Manila và Washington cùng lên tiếng về việc bảo vệ "hòa bình, an ninh và tự do hàng hải" ở Biển Hoa Nam (Biển Đông), các nước khác trong khu vực thấy rõ hai bên chỉ nói suông về những điều này trong khi thực chất hợp tác với nhau chỉ để phục vụ lợi ích riêng. Philippines đã ngả về phía Mỹ ngay sau khi Tổng thống Marcos Jr. nhậm chức 3 năm trước, trong bối cảnh các tranh chấp hàng hải giữa Philippines và Trung Quốc đã tạo cơ hội lý tưởng để Mỹ kêu gọi đồng minh Philippines tham gia vào chiến lược kiềm chế Trung Quốc. Kể từ đó, Mỹ đã đẩy Philippines lên tuyến đầu trong nỗ lực cố khiêu khích Trung Quốc và gây chia rẽ giữa các nước trong khu vực với Trung Quốc. Trong một bản thông báo của Bộ Quốc phòng Mỹ về cuộc gặp giữa Bộ trưởng Hegseth và Tổng thống Marcos Jr., Lầu Năm Góc không hề che giấu sự thật rằng chính vị thế của Philippines ở Biển Đông đã khiến nước này trở thành một đối tác đáng mơ ước trong khu vực.
Để hợp pháp hóa sự can thiệp của Mỹ vào các vấn đề khu vực và thể hiện âm mưu địa chính trị trên thực tế của mình như một hành động thực hiện nghĩa vụ với đồng minh Philippines, Washington đã viện dẫn Hiệp ước Phòng thủ chung ký với Manila năm 1951 sau Chiến tranh Lạnh làm cơ sở cho sự hiện diện quân sự gia tăng nhanh một cách phi lý của Mỹ trong khu vực. Tuy nhiên, hiệp ước an ninh song phương này hoàn toàn không phải là "cơ sở hợp pháp" để Mỹ can thiệp vào các tranh chấp hàng hải giữa Trung Quốc và Philippines dựa trên bịa đặt về "mối đe dọa an ninh" đối với Philippines.
Trung Quốc luôn thúc giục Philippines giải quyết các tranh chấp của hai nước ở Biển Đông thông qua tham vấn. Trung Quốc cam kết hợp tác với các nước khác trong khu vực để xây dựng Biển Đông thành một vùng biển hòa bình, hữu nghị và hợp tác. Vì vậy, Washington yêu cầu chính quyền Marcos Jr. hành động như thể Philippines cảm thấy "bị đe dọa" bởi Trung Quốc để Mỹ có thể gia tăng sự hiện diện quân sự ngay trước cửa ngõ của Trung Quốc. Manila đã thực hiện điều này bằng cách dàn dựng đủ loại trò như thể nước này bị bắt nạt ở vùng biển gần các đảo và rạn san hô của Trung Quốc.
Trong cuộc gặp với ông Marcos Jr., Bộ trưởng Hegseth đã tiết lộ trò chơi của Mỹ với tuyên bố: "Chúng tôi không tìm kiếm đối đầu, nhưng chúng tôi đã và sẽ sẵn sàng, kiên quyết”. Chính sách của Mỹ đối với Philippines trong những năm gần đây luôn coi Manila là một quân cờ trên bàn cờ địa chính trị của mình ở châu Á-Thái Bình Dương. Đó là lý do tại sao Mỹ đã không đáp ứng yêu cầu của chính phủ Marcos Jr. về việc cung cấp thêm viện trợ kinh tế giúp Philippines phục hồi nền kinh tế quốc gia, vốn chịu ảnh hưởng từ chính sách ngoại giao thiếu sáng suốt của Manila. Trong khi đó, Mỹ lại quan tâm nhiều hơn đến việc triển khai tên lửa và máy bay không người lái ở Philippines, gây bất lợi cho Philippines, chứ không đưa quốc gia Đông Nam Á này vào chuỗi cung ứng chất bán dẫn tiên tiến của mình, như hứa hẹn lâu nay của Washington.
Trong cuộc gặp ngày 21/7 với ông Marcos Jr., Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio một lần nữa bày tỏ cam kết của Washington trong việc thúc đẩy "sự thịnh vượng chung" của hai nước.
Tuy nhiên, trong tháng này, Mỹ đã đe dọa sẽ tăng "thuế đối ứng" đối với hàng xuất khẩu của Philippines lên 20% từ mức 17% mà Washington đã đe dọa vào tháng 4. Đó là lý do tại sao ông Marcos Jr. đã thực hiện chuyến thăm Mỹ để cố thuyết phục chính quyền của Tổng thống Donald Trump hạ thuế đối với Philippines.
Lãnh đạo Philippines nhận thức rõ rằng chính quyền Mỹ hiện chỉ đang nói suông về các sáng kiến như Hành lang Kinh tế Luzon do người tiền nhiệm đề xuất. Trong từ điển "Nước Mỹ trước tiên" của nước chủ nhà, không hề có cụm từ "chia sẻ thịnh vượng". Do đó, thay vì trở thành quân cờ của Mỹ, Philippines nên quay lại đúng hướng, giải quyết hòa bình các tranh chấp ở Biển Đông thông qua đàm phán với Trung Quốc./.