VỀ NĂNG LỰC PHÁT TRIỂN UAV CỦA TRIỀU TIÊN
(Phần đầu)
TTXVN (Ottawa 27/7)
Trang warontherocks.com (Mỹ)
mới đây đăng bài viết của nhóm tác giả là những nhà nghiên cứu chính sách tại Hiệp hội Hàn Quốc về sự phát triển tiến bộ của Triều Tiên trong việc áp dụng và triển khai các thiết bị bay không người lái (UAV) nhờ sự hỗ trợ của Nga và việc tham gia trực tiếp vào cuộc chiến ở Ukraine, qua đó góp phần tích cực vào quá trình hiện đại hóa lực lượng vũ trang của nước này. Nội dung cụ thể như sau:
Tháng 12/2022, Triều Tiên đã điều động 5 UAV vượt qua khu phi quân sự vào lãnh thổ Hàn Quốc. Một chiếc đã bay xa về phía Nam tới tận thủ đô Seoul và có lẽ đã ghi hình Phủ Tổng thống Hàn Quốc. Hàn Quốc đã điều động máy bay chiến đấu và trực thăng tấn công nhưng không tiêu diệt được các UAV đó. Mặc dù quân đội Hàn Quốc đã đầu tư vào năng lực phòng thủ chống UAV kể từ sau vụ việc trên, nhưng các hoạt động chống UAV khó khăn và tốn kém hơn các cuộc tấn công.
Chỉ trong 3 năm ngắn ngủi kể từ cuộc xâm nhập, năng lực UAV của Triều Tiên đã tiến bộ nhanh chóng. Nhờ sự hỗ trợ về vật chất, công nghệ và huấn luyện từ Nga (và gián tiếp từ Iran), cũng như kinh nghiệm chiến trường tại vùng Kursk của Nga, phần cứng và chiến thuật tác chiến UAV tấn công và phòng thủ của Triều Tiên đã trở nên nguy hiểm hơn nhiều.
Qua truyền thông, tuyên bố của các quan chức an ninh quốc gia, lời khai của những người lính tiền tuyến và hình ảnh từ truyền thông xã hội (Telegram), nhóm tác giả bài viết đã điều tra cách Triều Tiên phát triển chiến thuật và vũ khí, cách quân đội nước này nhận hỗ trợ đào tạo và vũ khí từ Nga, cách công nghệ này giúp khắc phục những thiếu sót về chiến thuật và công nghệ của Triều Tiên, cũng như cách Bình Nhưỡng theo đuổi các mục tiêu chiến lược thông qua sự nâng cấp này.
Quân đội Triều Tiên chiến đấu cùng quân đội Nga tại Ukraine đã tích lũy được kinh nghiệm chiến thuật trong chiến tranh UAV hiện đại, bất chấp những tổn thất nặng nề ban đầu do thiếu kinh nghiệm và năng lực. Sự tiếp xúc thực chiến này, cùng với việc chuyển giao công nghệ đáng kể từ Nga, đang nhanh chóng nâng cao năng lực phát triển UAV và chiến thuật tác chiến của Triều Tiên. Kết quả là, sức mạnh quân sự của Triều Tiên được tăng cường đáng kể, làm tăng khả năng răn đe của họ trên bán đảo Triều Tiên và những khu vực xa hơn. Đây là câu chuyện về sự thích nghi không ngừng nghỉ, chính sách “bên bờ vực công nghệ” và một liên minh đang phát triển có thể tái định hình tương lai của các cuộc chiến tranh.
Những khó khăn ban đầu Triều Tiên đã triển khai khoảng 15.000 binh sĩ để chiến đấu chống lại Ukraine bên trong khu vực Kursk của Nga. Bên cạnh việc nhận được vũ khí, công nghệ, dầu mỏ, tiền tệ và các hình thức bồi thường khác, một trong những lợi thế lớn của việc triển khai quân đội đến chiến trường hiện đại là cơ hội tích lũy kinh nghiệm chiến thuật và phát triển công nghệ cũng như chiến lược cho các tình huống bất ngờ trong tương lai.
UAV đóng vai trò trung tâm trong cuộc chiến Nga-Ukraine, gây ra 70%-80% thương vong ở cả hai bên. Không tốn kém, dễ thích nghi và nhanh chóng “ra lò”, chiến tranh UAV được đặc trưng bởi cuộc chạy đua công nghệ theo kiểu “mèo vờn chuột” để xem bên nào có thể vượt trội, gây nhiễu và thông minh hơn đối thủ. Đầu tiên, chiến tranh điện tử được sử dụng để nhắm mục tiêu vào UAV và sau đó UAV chống nhiễu bắt đầu xuất hiện. Sau này, Nga triển khai UAV cáp quang chống nhiễu không phụ thuộc vào sóng vô tuyến. Hiện tại, chúng đang được radar di động của Ukraine theo dõi và bị các máy bay đánh chặn UAV tiêu diệt. Đối với những người Triều Tiên đang theo dõi cuộc chiến, công nghệ cụ thể không quan trọng bằng động lực chung. Họ đã học được rằng điều cần thiết là phải đi đầu trong các chiến thuật bộ binh được hỗ trợ bởi công nghệ.
Bên cạnh quân đội, Triều Tiên còn cung cấp cho Nga pháo tự hành, bệ phóng tên lửa đa nòng và tên lửa đạn đạo. Tuy nhiên, dường như Chính quyền Kim Jong Un đã không gửi một đơn vị UAV nào đi kèm, mặc dù việc phát triển năng lực này là ưu tiên hàng đầu trong nỗ lực hiện đại hóa quân đội của họ. Lực lượng Triều Tiên đã được huấn luyện cơ bản về chiến tranh UAV khi ra thực địa và nhận được hỗ trợ từ các phi công điều khiển UAV của Nga, nhưng họ lại dễ bị UAV của Ukraine tấn công. Ví dụ, cuối năm 2024, một đơn vị UAV của quân đội Ukraine đã tiêu diệt khoảng 50 lính Triều Tiên khi họ cố gắng ẩn nấp sau lùm cây, trên mặt đất và trong đêm tối.
Mặc dù tỷ lệ thương vong cao, nhưng binh lính Triều Tiên đã học hỏi rất nhanh. Họ thiết lập các trạm quan sát tiền phương để phát hiện UAV, đồng thời chia các trung đội thành các tiểu đội nhỏ hơn và linh hoạt hơn. Hướng dẫn cụ thể về chiến thuật chống UAV đã được tìm thấy trong nhật ký của một binh sĩ Triều Tiên tử trận. Một sơ đồ vẽ tay cho thấy cách họ sử dụng hệ thống “nhử và diệt” để chống lại UAV của Ukraine: 1 binh sĩ tiếp cận UAV trong khi 2 người khác chờ đợi tại các vị trí ẩn nấp để bắn hạ nó. Được lệnh không để bị bắt sống, người lính làm mồi nhử đã kẹp một quả lựu đạn vào cổ họ như một phương án cuối cùng.
Tuy nhiên, quân đội Triều Tiên vẫn thiếu thiết bị phát hiện và gây nhiễu UAV, do đó gặp khó khăn trong việc chống lại UAV. Pháo binh và UAV ném bom của Ukraine đã tiêu diệt các nhóm lớn của quân đội Triều Tiên (trung đội khoảng 20-30 binh sĩ) di chuyển cùng nhau theo một cách mà quân đội Nga không thể làm được. Việc giao tiếp kém với lực lượng Nga cũng đóng vai trò nhất định. Người Nga đã cố gắng dạy cho binh lính Triều Tiên 100 cụm từ quân sự quan trọng bằng tiếng Nga, nhưng điều này là quá ít và quá muộn. Trong trường hợp cụ thể, rào cản ngôn ngữ đã góp phần gây ra một vụ bắn nhầm, khiến lính Triều Tiên vô tình gây thiệt mạng cho 8 đồng minh Nga. Giao tiếp dần được cải thiện. Theo một binh sĩ Triều Tiên bị bắt, 7 quan chức Nga đã liên lạc trực tiếp với đại đội của anh ta để hỗ trợ pháo binh, hậu cần, chỉ đường và trinh sát bằng UAV.
Thích ứng và phản ứng Như đã trình bày, máy gây nhiễu và máy dò không phải là trang thiết bị tiêu chuẩn cho quân đội Triều Tiên. Tuy nhiên, bằng chứng được hé lộ cho thấy một số ít đơn vị Triều Tiên đã được trang bị một số loại năng lực tác chiến điện tử. Ví dụ, sau khi giao tranh và vô hiệu hóa một đội gồm 13 binh sĩ Triều Tiên vào tháng 2, lực lượng đặc nhiệm Ukraine tại Kursk đã phát hiện một máy dò UAV và một máy radio cầm tay Azart do một sĩ quan sở hữu.
Tháng 3, bằng chứng đầu tiên về việc Triều Tiên sử dụng súng gây nhiễu UAV đã xuất hiện. Trong cuộc phỏng vấn với nghị sĩ Hàn Quốc Yoo Yong Won, 1 binh sĩ Triều Tiên bị bắt cho biết đơn vị của anh ta (gồm 100-200 binh sĩ) đã nhận được 6 súng gây nhiễu UAV từ Nga. Để chứng minh cho bản chất “mèo vờn chuột” của chiến tranh UAV, anh nói: “Ban đầu, UAV dễ bị rơi, nhưng phía Ukraine dường như đã thay đổi tần số. Sau đó, súng gây nhiễu không còn hiệu quả”.
Theo một video do truyền thông nhà nước Nga sản xuất, quân đội Triều Tiên đã được quân đội Nga huấn luyện về cách phối hợp các nhóm tác chiến và chống lại UAV. Không có thiết bị gây nhiễu hoặc dò tìm nào được nhìn thấy. Thay vào đó, quân đội Triều Tiên sử dụng súng ngắn Vepr-12, một phương tiện phổ biến để chống lại UAV đối với cả người Ukraine và người Nga. Một cơ quan truyền thông ủng hộ Điện Kremlin cũng đưa tin về khóa huấn luyện này và giải thích rằng các huấn luyện viên Nga đã huấn luyện quân đội Triều Tiên chống lại UAV theo nhóm từ 2-3 người mà không cung cấp thêm thông tin chi tiết về thiết bị phát hiện UAV hay thiết bị gây nhiễu. Sự phân công lao động giữa lực lượng Nga và Triều Tiên phần nào giải thích lý do vì sao quân đội Triều Tiên lại được trang bị sơ sài cho việc phòng thủ UAV. Ví dụ, các nguồn tin quân sự khác của Nga cho thấy vai trò chính của các nhóm tấn công chiến thuật Triều Tiên là dẫn dắt việc giành lại lãnh thổ trong khi các đối tác Nga xử lý việc trinh sát, hỗ trợ và hậu cần UAV.
Theo phóng viên quân sự Nga Boris Rozhin, quân đội Triều Tiên rất thiện xạ nhưng chưa hẳn đã tinh tường trong việc phân biệt UAV Ukraine với UAV Nga. Ông cho biết: “Các đồng chí Triều Tiên bắt đầu bắn hạ gần như tất cả UAV trong khu vực – cả UAV của Ukraine lẫn UAV của chúng tôi. Có lúc, người của chúng tôi thậm chí còn cố gắng thay đổi đường bay để không bị binh lính Triều Tiên theo dõi, vì số lượng UAV bị bắn hạ đã bắt đầu vượt quá mức cho phép”.
Binh lính Triều Tiên đóng vai trò thiết yếu trong việc giúp Nga tái chiếm Kursk, mặc dù phải chịu tổn thất nhân mạng rất lớn, lên tới 4.000 thương vong. Rozhin cho biết lực lượng Triều Tiên đã tham gia tích cực vào các hoạt động tấn công tại một số khu vực của Kursk. Ông ca ngợi trình độ huấn luyện cao của lực lượng đặc nhiệm Triều Tiên. Tại Kursk, quân phòng thủ Ukraine đã bị áp đảo bởi các cuộc oanh tạc, pháo kích và UAV của Nga, cùng các cuộc tấn công của các nhóm tấn công chiến thuật với quân số vượt trội của Triều Tiên. Một binh sĩ phòng thủ Ukraine cho biết: “Họ cứ thế quét sạch chúng tôi. Chúng tôi có 6 người ở một vị trí, vậy mà quân Triều Tiên lại tấn công chúng tôi theo nhóm 50 người".
Một yếu tố quan trọng khác của bước tiến này là việc Nga triển khai UAV mới sử dụng cáp quang thay vì sóng vô tuyến. Hoạt động với khoảng cách 200-300 mét, những UAV này có khả năng chống nhiễu vô tuyến. Nhờ đó, quân đội Triều Tiên đã chứng kiến và hưởng lợi từ sự thích nghi chiến thuật. Rozhin nói thêm rằng trải nghiệm này đã mang đến cơ hội tích lũy kinh nghiệm độc đáo về chiến tranh hiện đại, mà chắc chắn sẽ được sử dụng trong quá trình hiện đại hóa lực lượng vũ trang Triều Tiên.
Một chiến thuật chống UAV khác mà binh lính Triều Tiên học được ở Kursk là lợi dụng tuyết và sương mù để ẩn nấp. Trong giai đoạn đầu của cuộc chiến, toàn bộ các trung đội Triều Tiên đã tiến quân qua địa hình trống trải, do đó trở thành mồi ngon cho UAV Ukraine. Thế nhưng, họ dần khôn ngoan hơn. Theo một phóng viên quân sự Nga, cuối tháng 4, các nhóm tấn công chiến thuật Triều Tiên, được lính thủy đánh bộ và bộ binh Nga hỗ trợ, được cho là đã chiếm lại làng Plekhovo trong vòng 3 giờ bằng cách tận dụng điều kiện thời tiết xấu khiến đối phương không thể sử dụng hoàn toàn UAV.
Thời gian sẽ cho biết về mức độ hiệu quả của quân đội Triều Tiên trong việc vận dụng những bài học này. Theo các quan chức Ukraine, binh lính Triều Tiên có thể quay trở lại chiến đấu với số lượng lớn, có thể là ở Kursk, hoặc thậm chí ở vùng Donbass của Ukraine. Nếu vậy, cần phải quan sát để xem liệu các đơn vị Triều Tiên có được trang bị thiết bị gây nhiễu, liệu họ có điều chỉnh học thuyết bộ binh để phù hợp với UAV, liệu họ có tiếp tục hưởng lợi từ sự hỗ trợ của UAV Nga, và liệu họ có đưa năng lực và nhân sự bản địa vào thử nghiệm thực chiến hay không.
(Còn tiếp)