Hé lộ cơ chế biển – khí quyển
làm gia tăng các đợt rét cực đoan ở Âu-Á Hà Nội (TTXVN 10/9)-- Một nghiên cứu mới do Viện Sinh thái và Tài nguyên Môi trường Tây Bắc (NIEER) thuộc Viện hàn lâm Khoa học Trung Quốc, Đại học Lan Châu (Trung Quốc) và Đại học Exeter (Anh) thực hiện đã chỉ ra vai trò then chốt của sự tương tác biển – khí quyển trong việc khuếch đại các đợt rét cực đoan ở lục địa Âu-Á, vốn ngày càng gia tăng do hiện tượng băng biển Bắc Cực tan chảy.
Trong thập kỷ qua, nhiều đợt rét đậm rét hại của mùa Đông liên tiếp tấn công khu vực Âu-Á, gây thiệt hại nghiêm trọng cho đời sống, tài sản và phát triển kinh tế – xã hội. Để làm rõ cơ chế này, nhóm nghiên cứu đã tiến hành hai loại thí nghiệm, trong đó một thí nghiệm chỉ xem xét các quá trình khí quyển và thí nghiệm còn lại kết hợp đầy đủ tương tác biển – khí quyển.
Kết quả cho thấy chỉ những thí nghiệm có tính đến sự kết nối giữa đại dương và khí quyển mới tái tạo được tín hiệu rét cực đoan sát với quan sát thực tế; trong khi đó, thí nghiệm khí quyển đơn thuần cho phản ứng rất yếu.
Phân tích sâu hơn chỉ ra rằng việc băng biển tan đã làm biển Bắc Đại Tây Dương và Bắc Thái Bình Dương ấm lên bất thường, từ đó thúc đẩy quá trình vận chuyển nhiệt khí quyển về phía Bắc, gây hiện tượng ấm sâu trong khu vực Bắc Cực – điều kiện thuận lợi cho các đợt rét cực đoan bùng phát.
Các tác giả khẳng định phát hiện này không chỉ cung cấp cơ sở khoa học quan trọng để nâng cao khả năng dự báo sớm rét đậm, rét hại, mà còn mở ra hướng nghiên cứu mới về cơ chế phản hồi khí hậu trong bối cảnh biến đổi khí hậu và Bắc Cực thay đổi nhanh chóng./.
Thanh Phương