Vợ chồng có xu hướng mắc chứng rối loạn tâm thần giống nhau
Hà Nội (TTXVN 30/8)-- Một nghiên cứu quy mô lớn đăng trên tạp chí Nature Human Behaviour ngày 29/8 cho thấy những người mắc rối loạn tâm thần có khả năng kết hôn với người có cùng tình trạng cao hơn so với việc chọn bạn đời không mắc bệnh. Xu hướng này được ghi nhận ở nhiều quốc gia, nền văn hóa và thế hệ, và có xu hướng gia tăng theo từng thập kỷ.
Công trình dựa trên dữ liệu của hơn 14,8 triệu người tại Đài Loan, Đan Mạch và Thụy Điển, tập trung vào 9 loại rối loạn tâm thần: tâm thần phân liệt, rối loạn lưỡng cực, trầm cảm, lo âu, tăng động giảm chú ý (ADHD), tự kỷ, rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD), rối loạn sử dụng chất gây nghiện và chán ăn tâm thần.
Khi một người trong cặp đôi được chẩn đoán mắc một trong các rối loạn này, khả năng cao người bạn đời cũng sẽ mắc cùng tình trạng, và tỷ lệ mắc giống nhau cao hơn so với các rối loạn khác. Ông Chun Chieh Fan, Viện Nghiên cứu Não Laureate (Mỹ), đồng tác giả, cho biết: “Kết quả chính là mô hình này lặp lại ở nhiều quốc gia, nền văn hóa và qua nhiều thế hệ”.
Một số ngoại lệ được ghi nhận với OCD, rối loạn lưỡng cực và chán ăn tâm thần, khi có sự khác biệt giữa các nước. Ví dụ, tại Đài Loan, các cặp vợ chồng có xu hướng chia sẻ OCD nhiều hơn so với Bắc Âu.
Nghiên cứu cũng phân tích các nhóm theo năm sinh từ thập niên 1930 đến 1990, cho thấy khả năng vợ chồng có cùng chẩn đoán tăng nhẹ theo từng thập kỷ, đặc biệt ở các rối loạn liên quan đến sử dụng chất gây nghiện.
Các chuyên gia đưa ra 3 giả thuyết giải thích hiện tượng này: sự hấp dẫn giữa những người có trải nghiệm giống nhau; tác động từ môi trường chung; và việc kỳ thị xã hội hạn chế lựa chọn bạn đời. Ngoài ra, căng thẳng xã hội và môi trường có thể khiến một người chưa từng được chẩn đoán bộc lộ triệu chứng khi sống cùng bạn đời mắc bệnh.
Do yếu tố di truyền có vai trò quan trọng trong các rối loạn tâm thần, việc chọn bạn đời có triệu chứng tương tự sẽ làm tăng nguy cơ bệnh xuất hiện ở thế hệ sau. Nghiên cứu chỉ ra trẻ có cả cha lẫn mẹ cùng mắc một rối loạn sẽ có nguy cơ gấp đôi so với trường hợp chỉ có một phụ huynh mắc bệnh.
Các nhà khoa học nhấn mạnh cần thêm nghiên cứu trước khi thay đổi cách tư vấn nguy cơ di truyền cho bệnh nhân. Tuy nhiên, kết quả này được đánh giá hữu ích cho công tác tư vấn di truyền, giúp các cặp đôi hiểu rõ rủi ro khi cùng mắc một chứng rối loạn tâm thần./.
Thanh Tùng