Ứng phó với bão thuế: Thách thức và cơ hội của Indonesia
TTXVN (Jakarta 30/7): Trong bối cảnh thương mại toàn cầu đang có nhiều biến động, Indonesia đang đứng trước những thách thức và cơ hội đáng kể, đặc biệt là từ các chính sách thuế quan của Mỹ.
*"Điểm nóng" năng lượng Mặt Trời Theo báo Jakarta Post, một liên minh trong ngành công nghiệp năng lượng Mặt Trời của Mỹ đã đệ đơn kiến nghị thương mại, nhằm chống lại làn sóng tấm pin Mặt Trời giá rẻ từ nước ngoài, bao gồm cả từ Trung Quốc và các quốc gia Đông Nam Á. Tuy nhiên, các nhà sản xuất tấm pin Mặt Trời ở Indonesia dường như không quá lo ngại về khả năng bị áp thêm thuế quan. Ông Beny Sulaiman, Giám đốc phát triển kinh doanh và thương mại tại Công ty Jembo Energindo, đồng thời là Giám đốc điều hành của Hiệp hội các nhà sản xuất mô-đun năng lượng Mặt Trời Indonesia (APAMSI), cho rằng "mối lo ngại ở Indonesia tương đối nhỏ". Lý do là thị trường trong nước có tiềm năng dồi dào để hấp thụ các tấm pin năng lượng Mặt Trời sản xuất tại Indonesia, miễn là chính phủ có sự hỗ trợ cần thiết. Chính phủ Indonesia cũng rất ủng hộ việc tăng đáng kể tỷ trọng năng lượng tái tạo trong cơ cấu năng lượng quốc gia.
Các đơn kiện thương mại được Ủy ban Thương mại Sản xuất Năng lượng Mặt Trời Mỹ (AAMI) đệ trình, nhằm áp đặt thuế chống bán phá giá và thuế đối kháng. Nhóm này cho rằng các nhà sản xuất tấm pin Mặt Trời Trung Quốc đang "tràn ngập thị trường Mỹ với những mặt hàng giá rẻ không công bằng được sản xuất tại các nhà máy ở Indonesia, Lào và Ấn Độ". Nếu các cơ quan thương mại Mỹ kết luận rằng việc nhập khẩu là không công bằng và gây tổn hại đến cạnh tranh trong nước, Washington có thể áp dụng các mức thuế mới.
Trong quá khứ, Mỹ đã áp dụng các mức thuế nhập khẩu đáng kể đối với thiết bị năng lượng Mặt Trời từ những quốc gia Đông Nam Á khác. Ví dụ, Chính phủ Mỹ đã áp thuế nhập khẩu lên tới 3.521% đối với một số thiết bị năng lượng Mặt Trời từ Campuchia, và các mức thuế khác nhau đối với Malaysia, Thái Lan. Sau khi các mức thuế này có hiệu lực, lượng hàng xuất khẩu từ Campuchia, Malaysia, Thái Lan đã giảm ngay lập tức vào tháng Năm. Trong khi đó, xuất khẩu tấm pin năng lượng Mặt Trời sang Mỹ của Indonesia và Lào lại tăng vọt lên 44% vào tháng Năm từ mức chỉ 1,9%.
Theo ông Fabby Tumiwa, Giám đốc điều hành của Viện Cải cách Dịch vụ Thiết yếu (IESR), việc các nhà sản xuất năng lượng Mặt Trời của Mỹ đệ đơn kiện thương mại là do họ không thể cạnh tranh với các sản phẩm nhập khẩu. Chi phí sản xuất mô-đun năng lượng Mặt Trời ở Mỹ cao hơn đáng kể so với các nước khác như Đông Nam Á, Trung Quốc hay Ấn Độ. Công nghệ năng lượng Mặt Trời của Trung Quốc rẻ hơn 60% so với công nghệ sản xuất tại Mỹ, và giá thành tấm pin của Ấn Độ và Đông Nam Á cũng chỉ cao hơn 20-30% so với Trung Quốc.
Các nhà sản xuất Mỹ đang chịu "áp lực rất lớn" vì họ mới bắt đầu sản xuất và chưa đạt được quy mô kinh tế. Ông Fabby cũng chỉ ra rằng việc chính quyền trước đây áp đặt mức thuế nhập khẩu 50% đối với nhôm và thép, hai nguyên liệu quan trọng cho công nghệ năng lượng Mặt Trời, đã khiến chi phí sản xuất ở Mỹ tăng cao hơn nữa. Tuy nhiên, ông Fabby cho rằng việc đổ lỗi cho các quốc gia khác có chi phí sản xuất thấp hơn là không công bằng, và những nhà sản xuất tấm pin của Indonesia đã đạt được khả năng cạnh tranh công bằng và minh bạch mà không cần bất kỳ khoản trợ cấp nào của chính phủ.
*Lợi ích và thách thức Bên cạnh vấn đề năng lượng Mặt Trời, Indonesia cũng đã có những cuộc đàm phán quan trọng về thuế quan với Mỹ. Tổng thống Mỹ Donald Trump đã công bố mức thuế nhập khẩu 19% đối với hàng hóa Indonesia, giảm đáng kể so với mức 32% ban đầu được công bố hồi tháng Tư. Để đạt được mức thuế thấp hơn này, Indonesia đã đồng ý không áp dụng bất kỳ mức thuế trả đũa nào đối với hàng hóa của Mỹ. Mặc dù mức thuế 19% vẫn tương đối cao, nhưng vẫn thấp hơn mức mà nhiều quốc gia khác đang phải đối mặt, mang lại cho các nhà xuất khẩu Indonesia một lợi thế cạnh tranh trên thị trường Mỹ.
Tuy nhiên, thỏa thuận này cũng đi kèm với một số thách thức. Một số nhà quan sát đã bày tỏ lo ngại về mặt trái của thỏa thuận: hàng hóa của Mỹ giờ đây được tự do nhập khẩu vào Indonesia mà không phải chịu thuế, điều này có thể gây tổn hại cho các ngành công nghiệp địa phương. Để đảm bảo việc giảm thuế quan, Indonesia đã đưa ra một số nhượng bộ lớn, bao gồm cam kết mua 50 máy bay Boeing, nhập khẩu hàng hóa Mỹ trị giá 15 tỷ USD và mua 4,5 tỷ USD nông sản Mỹ.
Hạng mục nông nghiệp của thỏa thuận đã vấp phải sự phản đối mạnh mẽ, đặc biệt từ các nhà sản xuất sữa và trứng gia cầm địa phương, vốn đang gặp khó khăn trong việc cạnh tranh với quy mô và hiệu quả của ngành kinh doanh nông nghiệp Mỹ. Nhiều nông dân địa phương, đặc biệt là các hộ nông dân nhỏ, lo ngại rằng họ sẽ không thể theo kịp, nhất là nếu Washington thực hiện những khoản trợ cấp xuất khẩu được đề xuất.
Dù vậy, thỏa thuận này vẫn mang lại những lợi thế rõ rệt cho các nhà xuất khẩu Indonesia. Kim ngạch thương mại Mỹ-Indonesia vẫn ổn định, cho thấy hàng hóa Indonesia vẫn có sức cạnh tranh về giá, đặc biệt khi so sánh với hàng nhập khẩu từ các quốc gia chịu mức thuế cao hơn. Lợi thế tương đối này có thể giúp Indonesia duy trì hoặc thậm chí mở rộng thị phần trong những lĩnh vực như may mặc, giày dép, thực phẩm chế biến và điện tử.
Mỹ tiếp tục là điểm đến xuất khẩu hàng đầu của Indonesia. Việc đảm bảo tiếp cận thị trường này một cách thuận lợi là một ưu tiên chiến lược quan trọng, đặc biệt khi Jakarta đang thực thi chính sách về thu nhập từ xuất khẩu tài nguyên thiên nhiên (DHE SDA), yêu cầu các nhà xuất khẩu phải giữ một phần thu nhập ngoại tệ trong hệ thống ngân hàng trong nước. Chính sách này là nguồn dự trữ ngoại hối quan trọng của Indonesia, giúp chính phủ duy trì ổn định tiền tệ và quản lý tỷ giá hối đoái, qua đó hỗ trợ sự ổn định kinh tế chung của đất nước.
Nhìn chung, Indonesia đang khéo léo điều hướng trong môi trường thương mại quốc tế đầy biến động, cân bằng giữa việc bảo vệ lợi ích trong nước và duy trì quan hệ thương mại chiến lược quan trọng với các đối tác lớn như Mỹ./.
Đỗ Quyên (TTXVN tại Jakarta)