Chiến lược
kinh tế của Việt Nam khiến Thái Lan lo ngại bị tụt hậu Theo tờ The Nation (Thái Lan), việc Việt Nam triển khai kế hoạch phát triển cơ sở hạ tầng đầy tham vọng với vốn đầu tư hơn 1,28 triệu tỷ đồng (49 tỷ USD) - nhằm thúc đẩy tăng trưởng GDP đạt mức 8% và trở thành quốc gia thu nhập cao vào năm 2045 - đã khiến hàng loạt tổ chức kinh tế của Thái Lan lên tiếng lo ngại về nguy cơ nước này bị tụt lại phía sau.
TDRI cảnh báo những tác động tiêu cực đối với Thái Lan Nhà nghiên cứu Nonarit Bisonyabut tại Viện Nghiên cứu Phát triển Thái Lan (TDRI) cảnh báo rằng sự tiến bộ của Việt Nam “nên là điều khiến Thái Lan lo ngại”. Dưới thời Thủ tướng Prayut Chan-o-cha, Thái Lan từng có một chiến lược quốc gia nhằm đạt được vị thế quốc gia thu nhập cao vào năm 2036, nhưng tham vọng này đã “phai nhạt” vì đại dịch COVID-19 và các cuộc khủng hoảng khác. Ông nhấn mạnh: “Thái Lan từng nỗ lực bắt kịp những quốc gia phát triển nhanh như Trung Quốc và Malaysia, vốn dự kiến trở thành quốc gia thu nhập cao lần lượt vào các năm 2025 và 2030. Tuy nhiên, hiện Thái Lan có nguy cơ phải trì hoãn cột mốc này khoảng 7–12 năm so với kế hoạch trước đó”.
Ông Nonarit lập luận rằng Việt Nam đang thực hiện các cải cách dựa trên cơ sở thực tiễn và dữ liệu, chẳng hạn như tái cơ cấu bộ máy quan liêu nhằm nâng cao hiệu quả, từ đó thúc đẩy sự phát triển kinh tế nhanh chóng. Trong khi đó, Thái Lan hành động chậm chạp, dù đã nhận thức rõ những vấn đề của mình. Phần lớn các dự án hiện nay của Thái Lan tập trung vào các biện pháp ngắn hạn mang tính dân túy hoặc các lĩnh vực thiếu bền vững như hợp pháp hóa cần sa, sòng bạc, nới lỏng quản lý rượu bia, cùng với dự án Đường cầu đất liền (Land Bridge), vốn đã bị đánh giá là không khả thi.
Ông Nonarit nhận định: “Hướng về tương lai, Trung Quốc và Hàn Quốc đang ưu tiên Việt Nam hơn Thái Lan. Trung Quốc và Hàn Quốc là hai nước ‘chiến thắng’ trong thời đại số, trong đó Trung Quốc nổi lên cùng Mỹ như những cường quốc dẫn đầu về trí tuệ nhân tạo. Nếu không cải cách nghiêm túc, Thái Lan sẽ đối mặt với nguy cơ mất tính cạnh tranh và có thể cuối cùng bị tụt lại sau Việt Nam”.
FTI kêu gọi Thái Lan hành động trước khi bị “vượt mặt” trên mọi mặt Theo Kriengkrai Thiennukul, Chủ tịch Liên đoàn Công nghiệp Thái Lan (FTI), Việt Nam đang trải qua một sự điều chỉnh lớn, chủ động thích nghi với những thay đổi về thuế quan của Mỹ và quy định thương mại toàn cầu để tận dụng cơ hội phát triển.
So với Thái Lan, Việt Nam phụ thuộc nhiều hơn vào thị trường xuất khẩu Mỹ (hơn 30% hàng xuất khẩu của Việt Nam vào Mỹ, trong khi Thái Lan chiếm 18%). Đồng thời, Việt Nam cũng phải đối mặt với thuế trung chuyển lên đến 40%. Kriengkrai đánh giá: “Việt Nam nhận thức rằng thế giới đã thay đổi, nên phải dựa nhiều hơn vào chính mình và thúc đẩy các cải cách cơ cấu. Việt Nam đã bắt đầu với cải cách bộ máy hành chính, cắt giảm các bộ và chi phí để tinh gọn quy trình. Việt Nam hiểu rằng nếu không tái cấu trúc, họ sẽ mất lợi thế trong cạnh tranh toàn cầu. Đây là một tấm gương tốt mà Thái Lan nên noi theo. Cuộc khủng hoảng này có thể là bước ngoặt và cơ hội để Thái Lan tự cải cách, giống như Việt Nam đã làm”.
Ông cảnh báo rằng nếu Việt Nam thành công trước, Thái Lan chắc chắn sẽ bị ảnh hưởng: “Việt Nam đã có năng lực cạnh tranh mạnh mẽ hơn, kỹ năng tốt hơn, tốc độ tăng trưởng GDP và xuất khẩu cao hơn. Đó là lý do họ đang hành động một cách khẩn trương. Nếu chỉ nói mà không hành động, hoặc tiến triển quá chậm, Thái Lan sẽ mất thế và sẽ càng khó cạnh tranh hơn”.
Phòng Thương mại Thái Lan kêu gọi khẩn cấp thúc đẩy cơ sở hạ tầng Poj Aramwattananont, Chủ tịch Phòng Thương mại Thái Lan, nhận xét rằng đầu tư mạnh mẽ của Việt Nam vào hạ tầng là chiến lược duy trì tăng trưởng và ứng phó với các mức thuế thời kỳ Trump:
“Đây là một bước đi quan trọng. Chính phủ Thái Lan cũng phải hành động nhanh chóng trong việc tái cơ cấu kinh tế và các dự án hạ tầng, như đường sắt cao tốc, vốn đã bị trì hoãn và vẫn chưa kết nối với các sân bay. Các biện pháp kích thích kinh tế cũng cần được đẩy nhanh”.
Ông thừa nhận nỗ lực thu hút đầu tư của Việt Nam thông qua phát triển hạ tầng, nhưng vẫn khẳng định Thái Lan giữ được sức hấp dẫn với các thế mạnh như vị trí trung tâm của khu vực CLMV (gồm Campuchia, Lào, Myanmar, Việt Nam), vai trò cầu nối giữa hai đại dương, ngành sản xuất và xuất khẩu với các ngành công nghiệp thượng nguồn, trung nguồn và hạ nguồn phát triển mạnh mẽ, cùng với việc đẩy mạnh mở rộng sang các ngành nghề mới: “Việt Nam đang phát triển dựa vào xuất khẩu và triển khai các dự án hạ tầng lớn. Thái Lan quá chậm chạp. Chúng ta cần thực thi nhanh hơn, chính sách rõ ràng hơn và ổn định chính trị hơn”.
Ông Danucha Pichayanan, Tổng Thư ký Hội đồng Phát triển Kinh tế - Xã hội Quốc gia (NESDC), cho biết Thái Lan đã có kế hoạch hạ tầng dài hạn, bao phủ các lĩnh vực vận tải, quản lý nguồn nước và năng lượng, với các khoản đầu tư được triển khai đều đặn trong nhiều thập kỷ: “Điều này giúp Thái Lan chuẩn bị tốt hơn so với Việt Nam, vốn đang phải gấp rút bắt kịp vì nhiều hệ thống hạ tầng vẫn còn nhiều vấn đề”.
Ông nhấn mạnh rằng kế hoạch đầu tư hạ tầng của Thái Lan đã được thiết lập, nhưng cần được thực hiện phù hợp với khả năng ngân sách, tỷ lệ nợ công trên GDP và không gian tài khóa còn lại./.