Trào lưu TikTok gây tranh cãi
Hà Nội (TTXVN 18/8)
Chỉ trong vài tuần, một món đồ tưởng chừng gắn liền với trẻ sơ sinh đã bất ngờ trở thành xu hướng trên mạng xã hội toàn cầu: ti giả ngoại cỡ dành cho người lớn. Xuất phát từ Trung Quốc, trào lưu này nhanh chóng lan sang TikTok, Instagram, khiến không ít bạn trẻ khoe công khai như một cách “xả stress” mới. Sự hào hứng của cộng đồng mạng khiến giới chuyên môn không khỏi lo ngại.
Những chiếc ti giả, thường được gọi bằng cái tên thân mật “binkies”, hiện được bán tràn lan với nhiều mẫu mã, từ loại đơn giản giá chỉ khoảng 10 nhân dân tệ đến loại trang trí cầu kỳ có thể lên tới 500 nhân dân tệ (tương đương 1 đến 60 euro). Khách hàng chủ yếu là giới trẻ trong độ tuổi 18-30, những người coi đây như một “miếng dán cảm xúc”, mang lại cảm giác an toàn giữa nhịp sống đầy áp lực.
Trên TikTok, không khó để bắt gặp những lời thú nhận rất thật. “Đúng vậy, tôi 25 tuổi và có một chiếc ti giả”, tài khoản @HoneyBunny chia sẻ. “Tôi không dùng để tỏ ra trẻ con, mà vì nó giúp tôi bình tĩnh. Thay vì cắn móng tay hay thức tới ba giờ sáng lướt mạng, tôi ngậm ti giả. Người khác thấy kỳ lạ, nhưng với tôi, nó hiệu quả”. Một người dùng khác, @kuddlekatt, cho biết: “Tôi từng có thói quen cắn bút, cắn môi. Giờ thì không còn. Nó chẳng đẹp mắt, nhưng lại hữu dụng”.
Trào lưu này còn được tiếp sức bởi các cửa hàng trực tuyến. Trên Instagram, The Littles Witch Shoppe quảng cáo những chiếc ti giả nhiều màu sắc, gắn hạt, kèm ruy băng, đồng thời nhấn mạnh: “Đây không phải món đồ kỳ quặc. Nhiều người lớn dùng chúng để điều chỉnh cảm xúc, giảm lo âu hoặc hỗ trợ giấc ngủ. Nó là một công cụ”.
Tuy vậy, giới chuyên gia cho rằng hiện tượng này có thể chỉ là một “ảo tưởng về giải pháp thần kỳ”. Theo tiến sĩ tâm lý học lâm sàng Cindy Mottrie (Trung tâm Y tế Nhi khoa Clairs Vallons, Bỉ), mỗi người tìm đến ti giả đều có một lý do riêng, nhưng phần lớn không chỉ đơn giản là nhu cầu xoa dịu. Bà đặt vấn đề rằng có khi điều quan trọng hơn với nhiều người là được người khác nhìn thấy hành động khác lạ đó trên mạng xã hội.
Trong bối cảnh xã hội ngày càng quen với việc tìm kiếm những cách thức cắt đứt căng thẳng tức thì, nỗi đau dường như bị coi là thứ phải loại bỏ ngay thay vì học cách vượt qua. Bà Mottrie cũng nhấn mạnh việc người lớn ngậm ti giả hoàn toàn khác với hành vi tương tự ở trẻ nhỏ: nếu ở trẻ, đó là hành động gắn liền với mối quan hệ, giúp hình thành khả năng tự điều chỉnh thông qua sự gần gũi với người khác, thì ở người trưởng thành, nó chỉ còn là một trải nghiệm cảm giác, mang tính biểu diễn, và tạo ra ảo tưởng về một lối thoát nhanh chóng.
Bên cạnh khía cạnh tâm lý, nguy cơ đối với sức khỏe răng miệng cũng không hề nhỏ. Các nha sĩ chỉnh hình đã đưa ra cảnh báo dùng "ti giả" thường xuyên có thể gây “khớp cắn hở”, khiến răng cửa không chạm được vào nhau, lưỡi đẩy ra phía trước, khớp cắn lệch lạc. Hậu quả là nhiều người có thể phải niềng răng, thậm chí bị rối loạn cơ chế nuốt. Ngoài ra, thói quen này còn dẫn đến căng thẳng cơ hàm, đau cổ, tổn thương vòm miệng. Bác sĩ nha khoa người Mỹ Ben Winters, nổi tiếng trên mạng xã hội với biệt danh The Bentist, nhấn mạnh: nguy hiểm nhất là việc sử dụng ti giả khi ngủ, vì có thể cản trở đường thở, thậm chí gây nguy cơ nghẹt thở.
Điều đáng chú ý là cho đến nay, chưa có bất kỳ nghiên cứu y khoa nào chứng minh ti giả thực sự giúp giảm căng thẳng hay hỗ trợ giấc ngủ ở người trưởng thành. Trên mạng, cuộc tranh luận vì thế nhanh chóng tách khỏi khía cạnh y tế, để chuyển sang vấn đề văn hóa: có người coi đó là trò thoái lui mang tính giải trí, một “lá bùa hộ mệnh” trong những ngày lo âu, trong khi người khác phê phán đó là biểu hiện của “hội chứng ấu hóa” trong xã hội hiện đại.
“Có thể mỗi tháng bán ra 2.000 chiếc ti giả ở Trung Quốc, và có 2.000 lý do đằng sau”, Tiến sĩ Cindy Mottrie nhận định. “Điều khiến tôi băn khoăn là xã hội đang dần ít coi trọng tiến trình dài hơi. Chúng ta muốn né tránh đau khổ, bỏ qua quá trình phát triển nội tâm vốn chỉ có thể hình thành khi tiếp xúc và gắn bó với người khác. Sự trưởng thành thực sự không đến từ những giải pháp tức thì, mà từ việc xây dựng chiến lược tư duy bền vững. Khi dùng ti giả, có thể bạn cảm thấy được an ủi ngay, nhưng đó chỉ là ảo tưởng. Về lâu dài, nó không thay thế được việc nuôi dưỡng một đời sống nội tâm phong phú, được củng cố bằng những mối quan hệ thật sự”.
Nhìn ở một góc độ khác, ti giả cho người lớn chỉ là một món đồ nhỏ bé, nhưng lại phần nào phản ánh những băn khoăn và áp lực của thế hệ trẻ hôm nay. Dẫu còn gây nhiều tranh cãi, trào lưu này cho thấy nhu cầu tìm kiếm sự an ủi và cảm giác bình yên giữa một thế giới đầy biến động vẫn luôn hiện hữu./.
Hương Giang (P/v TTXVN tại Brussels)