"Những ngôi làng đẹp nhất nước Pháp": Chìa khóa thành công trong phát triển du lịch di sản
Hà Nội (TTXVN 22/8)-- Nép mình giữa những con đường nhỏ uốn lượn của vùng Loiret thuộc nước Pháp, làng Yèvre-le-Châtel hiện lên như một viên ngọc quý, được thời gian và con người gìn giữ, chạm khắc bằng tình yêu dành cho di sản.
Theo phóng viên TTXVN tại Pháp, Yèvre-le-Châtel chỉ là một trong hơn 180 làng thuộc mạng lưới "Les Plus Beaux Villages de France" (Những ngôi làng đẹp nhất nước Pháp), một hệ thống được xây dựng từ năm 1982 và đã trở thành hình mẫu thành công về phát triển du lịch bền vững thông qua việc tôn vinh giá trị di sản.
Yèvre-le-Châtel từng khiến đại văn hào Victor Hugo xúc động khi ghé thăm vào năm 1834. Nhưng phải đến những năm 1960, những tàn tích lãng mạn của lâu đài đổ nát Yèvre cùng các ngôi nhà cổ của ngôi làng mới thực sự trở thành "điểm hẹn nghệ thuật" với sự hiện diện của nhiều họa sĩ, nhà điêu khắc, nghệ sĩ tạo hình đương đại Pháp. Những tác phẩm của họ – từ đồng hồ Mặt Trời, những cánh cửa sắt cho đến cổng chào – đã thổi một luồng sinh khí mới vào không gian cổ kính. Và giờ đây, ngôi làng cổ kính này đã trở thành điểm đến yêu thích của nhiều du khách Pháp và quốc tế.
Ngày nay, với dân số chỉ khoảng 230 người, Yèvre-le-Châtel đón tới hơn 100.000 lượt khách mỗi năm. Không chỉ được yêu mến bởi vẻ đẹp lịch sử và nghệ thuật, làng còn hấp dẫn du khách nhờ các hội chợ sản phẩm hàng thủ công địa phương và ẩm thực truyền thống đậm đà bản sắc địa phương.
Bà Amanda Stephens, một du khách người Anh, đã quyết định chọn Yèvre-le-Châtel làm điểm đến nghỉ dưỡng cho cả gia đình trong kỳ nghỉ Hè năm nay. Bà cho biết gia đình bà đã thuê một căn nhà trong làng và có những trải nghiệm rất dễ chịu tại đây. Theo chia sẻ của bà, Yèvre-le-Châtel là một ngôi làng đẹp và lý tưởng để dạo bộ, khám phá, đặc biệt là chuyến tham quan lâu đài cổ và đi dạo quanh khu thành lũy đã mang lại cho gia đình bà nhiều thích thú. Ngoài vẻ đẹp kiến trúc, điều khiến ngôi làng này trở nên đặc biệt hơn trong mắt du khách là danh hiệu "Một trong những ngôi làng đẹp nhất nước Pháp". Khi được hỏi làm sao biết đến danh hiệu này, bà Amanda cho biết đã tìm hiểu thông tin trên mạng trước chuyến đi và nhận thấy thực tế hoàn toàn xứng đáng với những gì từng đọc được.
Không chỉ thu hút du khách nước ngoài, danh hiệu này còn mang lại niềm tự hào cho chính cư dân địa phương. Bà Annick, một cư dân đã sinh sống lâu năm tại Yèvre-le-Châtel, chia sẻ rằng dù lượng khách không tăng đột biến, nhưng số người tìm đến thăm làng rõ ràng đã nhiều hơn trước. Theo bà, sự hiện diện của du khách khiến bầu không khí trong làng trở nên nhộn nhịp hơn, trái ngược với tình trạng khá vắng vẻ của nhiều ngôi làng lân cận. Bà cũng cho rằng danh hiệu danh giá này chính là yếu tố góp phần thu hút khách đến nghỉ dưỡng cũng như tham quan. Những lời khen ngợi từ du khách về vẻ đẹp của ngôi làng, theo bà Annick, là điều khiến cộng đồng dân cư nơi đây cảm thấy vô cùng tự hào.
Ông Guilhem Barton, một họa sĩ của làng cũng không giấu niềm tự hào khi nói về ngôi làng của mình. Ông cho biết đã đón rất nhiều khách tham quan, đến từ khắp nơi trên thế giới, chủ yếu là người châu Âu, một số đến từ châu Á, châu Mỹ. Ông chia sẻ: "Tôi mở cửa đón mọi người đến cùng tôi chia sẻ niềm đam mê hội họa. Nhờ thu hút được lượng khách du lịch đông đảo mà làng tôi và tất cả cư dân nơi này có thể sống tốt hơn, tôi bán được nhiều tranh và nhà hàng đối diện cũng đông khách hơn".
Yèvre-le-Châtel chỉ là một trong hơn 180 làng thuộc mạng lưới "Những ngôi làng đẹp nhất nước Pháp" -  một hệ thống được xây dựng từ năm 1982 và đã trở thành hình mẫu thành công về phát triển du lịch bền vững thông qua việc tôn vinh giá trị di sản. Ý tưởng khởi nguồn từ làng Collonges-la-Rouge thuộc tỉnh Corrèze, nơi ông Charles Ceyrac - cựu thị trưởng và nghị sĩ Quốc hội - nhận ra tầm quan trọng của việc "thu hút sự chú ý của chính quyền đối với việc bảo vệ di sản nông thôn Pháp và biến điều này thành đòn bẩy phát triển địa phương". Trong bối cảnh nông nghiệp gặp khó khăn và vùng nông thôn bị bỏ hoang vào thập niên 80 của thế kỷ trước, đây là một ý tưởng đột phá, giúp các làng trở thành điểm đến hấp dẫn của du khách. Từ ý tưởng ban đầu, 66 thị trưởng đã hưởng ứng lời kêu gọi và chính thức thành lập Hiệp hội "Những ngôi làng đẹp nhất nước Pháp" ("Les Plus Beaux Villages de France") vào ngày 6/3/1982 tại Salers, Cantal. Hiện tại, mạng lưới này có 182 thành viên phân bố trên 72 tỉnh và 14 vùng của Pháp. Ông Alain Di Stefano, thị trưởng làng Yèvre-le-Châtel cũng là Chủ tịch của mạng lưới này từ tháng 10/2020.
Theo ông Alain Di Stefano, để trở thành một trong "Những ngôi làng đẹp nhất nước Pháp", làng phải tuân thủ Khung quy định chất lượng với 32 tiêu chí khắt khe. Một Ủy ban đánh giá chất lượng và cấp thương hiệu, bao gồm quan chức và các chuyên gia, chịu trách nhiệm tuyển chọn, khảo sát thực địa, cấp danh hiệu và đánh giá lại định kỳ mỗi 6-9 năm danh hiệu của các làng được công nhận. Sự lựa chọn khắt khe này đã dẫn đến việc một số làng bị loại bỏ, hoặc tự nguyện từ bỏ thương hiệu khi không thể, hoặc không còn đáp ứng được các tiêu chuẩn. Ông Pascal Bernard, đại diện của Hiệp hội, không ngần ngại khẳng định : "Chúng tôi khuyến khích các xã tự rút lui khi họ không còn đáp ứng được yêu cầu về chất lượng. Chúng tôi phải đặt ra các quy tắc để duy trì danh hiệu. Không thể để thương hiệu mất đi vì sự suy thoái, xuống cấp của các làng thành viên".
Chìa khóa thành công của mô hình này nằm ở sự kết hợp hài hòa giữa việc duy trì tiêu chuẩn chất lượng cao, xây dựng thương hiệu mạnh mẽ và tạo ra giá trị kinh tế bền vững. Việc thiết lập quy trình tuyển chọn và đánh giá nghiêm ngặt không chỉ đảm bảo chất lượng mà còn tạo ra sự khác biệt và giá trị độc đáo cho thương hiệu. Đồng thời, cách tiếp cận toàn diện bao gồm cả bảo tồn di sản và phát triển kinh tế đã tạo ra động lực mạnh mẽ cho cộng đồng địa phương tham gia và duy trì chương trình.
Lợi ích mang lại từ mô hình này là không thể phủ nhận. Theo khảo sát của Cơ quan nghiên cứu thị trường Pháp (Ipsos) năm 2022, "Những ngôi làng đẹp nhất nước Pháp" là thương hiệu được người Pháp biết đến nhiều nhất với 92% người được hỏi khẳng định họ biết về mạng lưới này, một con số ấn tượng thể hiện sức lan tỏa của thương hiệu. Lượng du khách đến các làng được gắn nhãn có thể tăng lên tới 50%, tạo ra nguồn thu đáng kể cho kinh tế địa phương, thông qua chi tiêu tại nhà hàng, khách sạn và các cửa hàng. Trong năm 2023, mạng lưới đã đón nhận 17,3 triệu lượt khách qua đêm, với tổng doanh thu du lịch lên tới 1,3 tỷ euro (1,51 tỷ USD) và tạo ra 16.000 việc làm trực tiếp. Ngoài lợi ích kinh tế, mô hình này còn góp phần bảo vệ di sản văn hóa và thiên nhiên, thông qua việc khuyến khích bảo tồn các tòa nhà lịch sử, cảnh quan và kiến trúc truyền thống.
Mô hình “Những ngôi làng đẹp nhất nước Pháp” đã được nhân rộng ra nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ, tạo nên một mạng lưới quốc tế, thể hiện tính ứng dụng rộng rãi và khả năng thích ứng với các bối cảnh văn hóa khác nhau. Theo ông Alain Di Stefano, danh hiệu này không chỉ giới hạn trong biên giới quốc gia mà còn lan tỏa ra nhiều nước. Hiện nay đã có một liên đoàn quốc tế của những ngôi làng đẹp nhất thế giới, quy tụ không chỉ các hiệp hội châu Âu như Nga, Tây Ban Nha, Italy, Thụy Sĩ, Đức, Bỉ, mà còn có cả Trung Quốc, Nhật Bản, và Québec (Canada). Hiệp hội này đã có tầm ảnh hưởng trên 3 châu lục và hiện nay có gần 1.000 ngôi làng trên khắp thế giới được gắn nhãn hiệu là một trong những ngôi làng đẹp nhất của đất nước họ.
Thành công của "Những ngôi làng đẹp nhất nước Pháp” chứng minh rằng với tầm nhìn dài hạn, cam kết chất lượng và sự hợp tác giữa các bên liên quan, việc biến di sản văn hóa thành động lực phát triển kinh tế bền vững là hoàn toàn khả thi. Đây không chỉ là một con đường phát triển du lịch mà còn là cách thức bảo vệ và truyền tải những giá trị văn hóa quý báu cho thế hệ tương lai, một bài học đáng quý cho tất cả các quốc gia muốn phát huy tiềm năng du lịch di sản của mình.
Với hàng nghìn làng cổ sở hữu di sản văn hóa phong phú và kiến trúc độc đáo, Việt Nam hoàn toàn có tiềm năng áp dụng mô hình tương tự. Tuy nhiên, việc thực hiện cần được điều chỉnh phù hợp với điều kiện cụ thể, bao gồm việc xây dựng hệ thống tiêu chí phù hợp với đặc trưng văn hóa bản địa, thiết lập cơ chế hỗ trợ tài chính cho các làng có điều kiện kinh tế khó khăn, tạo ra hệ thống quản lý chuyên nghiệp để đảm bảo chất lượng thương hiệu và phát triển chiến lược truyền thông hiệu quả để nâng cao nhận thức của công chúng./.
Nguyễn Thu Hà