Ứng dụng AI trong hoạt động lập pháp - Bài học không chỉ của
riêng Indonesia TTXVN (Jakarta 7/9)
Báo Kompas số ra mới đây đăng bài viết của Giáo sư Josaphat Tetuko Sri Sumantyo thuộc Đại học Chiba (Nhật Bản) và Đại học Sebelas Maret (Indonesia), trong đó cho rằng, theo một phân tích nếu trí tuệ nhân tạo (AI) có thể hỗ trợ 30-40% các công việc kỹ thuật của Hạ viện Indonesia (DPR) thì ngân sách có thể tiết kiệm được khoảng 30%/năm.
Thời gian gần đây, đề xuất tăng phụ cấp cho các nghị sĩ DPR đã trở thành tâm điểm chú ý của dư luận Indonesia.
Các làn sóng phản đối xuất hiện trên mạng xã hội và nhiều diễn đàn, trong đó đa số người dân quốc gia vạn đảo này cho rằng việc tăng phụ cấp không tương xứng với hiệu quả làm việc của cơ quan lập pháp - vốn bị cho là còn chậm chạp, quan liêu và đôi khi không đáp ứng được nguyện vọng của người dân. Trong cuộc tranh cãi này, câu chuyện về việc sử dụng ngân sách sao cho hiệu quả lại trở nên cấp thiết. Cả chính phủ và người dân đều mong muốn nguồn công quỹ được sử dụng đúng mục đích, minh bạch và tạo ra giá trị. Một trong những giải pháp đáng cân nhắc chính là ứng dụng AI vào các công việc mang tính kỹ thuật và hành chính tại DPR.
AI hiện không còn là một thuật ngữ xa lạ. Với khả năng xử lý dữ liệu khổng lồ, AI có thể hỗ trợ DPR trong nhiều việc: từ phân tích dữ liệu kinh tế-xã hội, soạn thảo luật, giám sát việc thực thi chính sách, cho đến tự động hóa việc quản lý tài liệu và các cuộc họp. Nhờ vậy, các nghị sĩ có thể dành thời gian và tâm huyết để tập trung vào việc đưa ra quyết định chiến lược, cân nhắc các yếu tố đạo đức và đối thoại trực tiếp với cử tri.
Phân tích của AI cho thấy nếu 30-40% chức năng kỹ thuật của DPR được AI hỗ trợ, tiềm năng tiết kiệm ngân sách có thể đạt khoảng 30%/năm. Con số này không chỉ là lý thuyết. Hãy thử tưởng tượng, nếu các công việc hành chính như ghi biên bản cuộc họp, tổng hợp ý kiến người dân, hay làm báo cáo định kỳ đều do hệ thống AI đảm nhiệm, các nghị sĩ sẽ có thêm thời gian và sức lực để xây dựng những chính sách sát với thực tế và vì lợi ích của người dân hơn. Việc này mang lại 2 lợi ích lớn: Thứ nhất, về tài chính, chi phí hoạt động của DPR sẽ giảm mà không ảnh hưởng đến các chức năng lập pháp cốt lõi. Thứ hai, về chính trị thể hiện cam kết của DPR đối với tính minh bạch và trách nhiệm giải trình. Giữa lúc dư luận đang tranh cãi về phụ cấp, đây sẽ là một thông điệp mạnh mẽ rằng cơ quan lập pháp biết lắng nghe và sẵn sàng làm việc hiệu quả hơn.
Tất nhiên, AI không thể thay thế hoàn toàn con người. Các quyết định chính trị, đàm phán giữa các đảng phái, và việc vạch ra đường lối chính sách dài hạn vẫn cần đến trực giác, sự đồng cảm và các giá trị đạo đức của con người. AI chỉ đóng vai trò như một trợ lý thông minh, giúp đẩy nhanh các quy trình kỹ thuật, hỗ trợ phân tích dữ liệu và đơn giản hóa thủ tục hành chính. Các nghị sĩ vẫn là người đưa ra quyết định cuối cùng về những vấn đề mang tính chiến lược, quy phạm và chính trị.
Nhiều quốc gia đã áp dụng AI rất thành công. Ví dụ, cơ quan lập pháp ở Anh dùng AI để phân tích tác động chính sách, đánh giá phản ứng của xã hội và dự báo hệ quả kinh tế của các luật mới. Tại Singapore, công nghệ tương tự giúp đẩy nhanh việc soạn thảo báo cáo và tương tác với người dân qua các chatbot chính thức. Với nguồn dữ liệu dồi dào và tốc độ phát triển công nghệ số mạnh mẽ, Indonesia hoàn toàn có thể học hỏi kinh nghiệm này, đặc biệt là trong lĩnh vực của DPR.
Ứng dụng AI còn giúp củng cố niềm tin của công chúng. Một DPR biết tận dụng công nghệ để nâng cao hiệu quả cho thấy họ thực sự lắng nghe người dân và nỗ lực để trở nên minh bạch hơn. Đây là cam kết làm việc thông minh hơn, chứ không chỉ đơn thuần là tốn kém hơn. Về lâu dài, AI có thể thay đổi cách nhìn của người dân về cơ quan lập pháp. Thay vì một hình ảnh chậm chạp, thiếu hiệu quả, DPR sẽ trở nên năng động hơn. Quy trình lập pháp sẽ nhanh hơn, chính xác hơn nhờ dữ liệu. Người dân cũng có thể theo dõi tiến độ chính sách theo thời gian thực, biến sự minh bạch từ khẩu hiệu trở thành hành động.
Tất nhiên, việc triển khai AI cũng có những thách thức. Thứ nhất là nguy cơ quá phụ thuộc vào công nghệ, làm giảm vai trò và sự cân nhắc của con người trong các quyết định quan trọng. Thứ hai là vấn đề an ninh mạng. Dữ liệu nhạy cảm về chính sách, chiến lược chính trị phải được bảo mật tuyệt đối. Thứ ba, các cán bộ và nghị sĩ cần được đào tạo để thay đổi văn hóa làm việc và sẵn sàng tiếp nhận công nghệ mới. Tuy vậy, những thách thức này không phải là lý do để trì hoãn sự đổi mới. Nếu có quy định rõ ràng, hệ thống bảo mật vững chắc và các chương trình đào tạo chuyên sâu, việc tích hợp AI hoàn toàn có thể diễn ra hiệu quả mà không ảnh hưởng đến chất lượng quyết sách và đạo đức lập pháp.
DPR của Indonesia hiện quản lý ngân sách hoạt động khoảng 6.000 tỷ rupiah/năm. Nếu AI hỗ trợ được 30-40% các công việc kỹ thuật và hành chính, số tiền tiết kiệm được có thể lên tới 1.800-2.400 tỷ rupiah/năm. Con số này đủ để tài trợ cho các chương trình xã hội quy mô lớn như xây thêm trường học, bệnh viện, hoặc cấp học bổng cho hàng nghìn học sinh. Nói cách khác, hiệu quả từ AI mang lại là lợi ích trực tiếp cho người dân. Ngoài ra, số tiền tiết kiệm được cũng có thể tái đầu tư vào các hoạt động chiến lược hơn như: nghiên cứu chính sách chuyên sâu, nâng cao năng lực cho nghị sĩ, hay tổ chức các chương trình để người dân tham gia góp ý xây dựng luật. Khả năng tiết kiệm hàng nghìn tỷ rupiah/năm sẽ củng cố mạnh mẽ niềm tin của công chúng, khẳng định rằng hiện đại hóa cơ quan lập pháp không còn là lời nói suông.
Tóm lại, ứng dụng AI trong hoạt động của DPR không chỉ là câu chuyện công nghệ mà là câu chuyện về trách nhiệm xã hội, hiệu quả ngân sách và sự đổi mới của cả một cơ quan lập pháp. Với sự hỗ trợ của AI, DPR có thể trở nên thông minh hơn, làm việc năng suất hơn và đáp ứng tốt hơn nhu cầu của người dân.
Ứng dụng AI trong hoạt động của DPR cũng không còn là ý tưởng viển vông mà đã trở thành một bước đi cụ thể để giải quyết các tranh cãi về chi phí hoạt động, đồng thời xây dựng lại niềm tin nơi công chúng. Trong thời đại số, làm việc thông minh hơn là một nghĩa vụ chứ không phải là một lựa chọn. Việc tích hợp AI là lời khẳng định rằng cơ quan lập pháp Indonesia sẵn sàng chuyển mình: nhanh chóng, chính xác, hiệu quả và đồng hành cùng nguyện vọng của người dân./.