Cơ hội cải thiện quan hệ liên Triều dưới thời chính quyền Lee
Jae Myung Trang mạng scmp.com/koreaherald.com/ Yonhap (Ngày 19/8)
Theo các nhà phân tích, nỗ lực của Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae Myung nhằm đối thoại với Triều Tiên bằng cách đơn phương khôi phục một số thỏa thuận liên Triều bất chấp thái độ thù địch dai dẳng của Bình Nhưỡng là một chiến lược hòa giải lâu dài.
Ngày 18/8, ông Lee Jae Myung đã chỉ thị cho các bộ ban ngành chuẩn bị triển khai theo từng giai đoạn các thỏa thuận đang bị đình chỉ, bắt đầu với những thỏa thuận mà Seoul có thể tự thực hiện.
Lời kêu gọi mới nhất của ông Lee Jae Myung về việc xây dựng lòng tin được đưa ra khi cuộc tập trận quân sự thường niên “Lá chắn Tự do Ulchi” kéo dài 11 ngày từ từ ngày 18-28/8 trên khắp Hàn Quốc, với sự tham gia của 18.000 binh sĩ Hàn Quốc và hàng nghìn binh sĩ Mỹ.
Phát biểu tại cuộc họp nội các, ông Lee Jae Myung nói: “Quan hệ liên Triều được tăng cường là vô cùng quan trọng đối với việc bảo vệ lợi ích quốc gia trong bối cảnh môi trường bên ngoài đang thay đổi và tầm nhìn ngoài giao của Hàn Quốc đang được mở rộng. Tôi đề nghị chính phủ từng bước triển khai thỏa thuận hiện có giữa hai miền”. Ông lưu ý thêm: “Chiến thắng mà không cần chiến đấu tốt hơn so với chiến thắng mà phải chiến đấu. Thậm chí tốt hơn nữa là tạo ra một trạng thái hòa bình mà không cần chiến đấu, đây mới là nền an ninh đáng tin cậy nhất”. Kêu gọi “dũng khí để từng bước giảm căng thẳng trong khi vẫn kiên định duy trì thế phòng thủ vững chắc”, ông nói thêm “an ninh thực sự nằm ở việc gìn giữ hòa bình”.
Đây là tín hiệu rõ ràng nhất cho thấy ông Lee Jae Myung có ý định theo đuổi hòa giải với Triều Tiên, bất kể phản ứng của Bình Nhưỡng như thế nào. Sự kiên trì của ông đánh dấu sự thay đổi rõ rệt so với người tiền nhiệm bảo thủ, bị luận tội Yoon Suk Yeol, người mà các nhà phân tích cho rằng đã không đưa ra bất kỳ động thái lớn nào nhằm đối thoại với Bình Nhưỡng hoặc giảm căng thẳng trên Bán đảo Triều Tiên.
Giáo sư khoa học chính trị Kim Jong Hyung tại Đại học Dongguk nhận định: “Tổng thống Lee Jae Myung vẫn luôn chủ động làm hòa với Triều Tiên mà không hề tỏ ra thất vọng vì sự bế tắc. Ông ấy đang gửi thông điệp tới Bình Nhưỡng rằng lập trường cơ bản của Seoul là luôn ủng hộ việc giảm căng thẳng và hòa giải, ngay cả khi diễn ra các cuộc tập trận quân sự mang tính phòng thủ”.
Người đứng đầu Viện Nghiên cứu Triều Tiên Yang Moo Jin lập luận rằng những phát biểu của ông Lee Jae Myung nhắm tới 2 đối tượng. Ông nói: “Đối với Triều Tiên, Lee Jae Myung muốn gửi thông điệp rằng mục tiêu của các cuộc tập trận chung cũng là nhằm gìn giữ hòa bình. Đối với người dân Hàn Quốc, ông muốn tìm cách mang lại cảm giác ổn định bằng cách nhắc lại cam kết nỗ lực vì hòa bình và hòa giải trong bối cảnh bất ổn toàn cầu gia tăng”. Ông nói thêm rằng Lee Jae Myung cũng đang lặp lại thông điệp của ông ấy về việc “giảm căng thẳng và chung sống hòa bình luôn tốt hơn đối đầu, đặc biệt trong lúc phải  đối phó với những thách thức kinh tế hiện tại”.
Phát biểu tại cuộc họp báo đầu tiên kể từ khi nhậm chức, Thủ tướng Hàn Quốc Kim Min Seok ngày 19/8 tuyên bố nước này sẽ tiếp tục gửi đi những “thông điệp phức hợp” tới Triều Tiên nhằm thúc đẩy hòa bình song song với việc bảo đảm an ninh bất chấp việc Bình Nhưỡng hầu như không tỏ ý muốn đối thoại. Trả lời câu hỏi về việc Triều Tiên phản ứng gay gắt trước thiện chí của Seoul, ông Kim Min Seok nhấn mạnh: “Chúng ta cũng tiến hành các cuộc tập trận mà Triều Tiên coi là thù địch, song đồng thời cũng gửi đi thông điệp nhằm xây dựng hòa bình. Trong quan hệ liên Triều, không thể chỉ có một thông điệp duy nhất. Chúng ta gửi đi những thông điệp phức hợp tới Bình Nhưỡng và họ cũng vậy. Chúng ta đã làm thế cho đến nay và sẽ tiếp tục như vậy”.
Thông điệp trên cũng phù hợp với những phát biểu mà ông Lee Jae Myung đã đưa ra vào ngày 15/8 vừa qua khi ông cam kết tôn trọng hệ thống chính trị của Triều Tiên, tuyên bố không theo đuổi thống nhất bằng cách sáp nhập và cam kết sẽ khôi phục hiệp ước quân sự liên Triều năm 2018, vốn được ký kết nhằm giảm căng thẳng dọc biên giới trên bộ và trên biển. Ông lập luận việc khôi phục thỏa thuận sẽ ngăn chặn các cuộc đụng độ ngoài ý muốn và khôi phục lại lòng tin quân sự thông qua “các bước chủ động, dần dần”.
Tuy nhiên, Triều Tiên không hề bị lay chuyển bởi những phát biểu của ông Lee Jae Myung. Hãng thông tấn trung ương Triều Tiên (KCNA) ngày 19/8 cho biết nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un đã lên án cuộc tập trận chung đang diễn ra giữa Hàn Quốc và Mỹ, coi đây là biểu hiện “rõ ràng nhất” của ý định gây chiến. Phát biểu trong chuyến thị sát tàu khu trục lớp Choe Hyon 5.000 tấn một ngày trước đó, ông Kim Jong-un đã kêu gọi “mở rộng nhanh chóng” kho vũ khí hạt nhân và nhấn mạnh: “Sự gắn kết quân sự và phô trương sức mạnh ngày càng gia tăng giữa Mỹ và Hàn Quốc là biểu hiện rõ ràng nhất cho ý chí châm ngòi chiến tranh, đồng thời là nguồn gốc hủy hoại môi trường hòa bình và an ninh trong khu vực”.
Kim Yo Jong, người em gái quyền lực của Nhà lãnh đạo Kim Jong Un, cũng bày tỏ thái độ không hài lòng với việc Hàn Quốc vừa bày tỏ mong muốn theo đuổi hòa bình, trong khi vẫn tiếp tục tiến hành các cuộc tập trận quân sự chung với Mỹ. Theo KCNA ngày 20/8, bà Kim Yo Jong đã nhấn mạnh rằng ông Lee Jae Myung không phải là người có thể thay đổi dòng chảy lịch sử của tham vọng đối đầu giữa hai miền. Đặc biệt, bà còn khẳng định một cách dứt khoát rằng "mối quan hệ liên Triều mà họ mong muốn sẽ không bao giờ quay trở lại”.
Bộ trưởng Quốc phòng Triều Tiên No Kwang Chol cũng đã tăng cường chỉ trích Seoul, lên án cuộc tập trận quân sự chung Hàn-Mỹ là “hành động khiêu khích quân sự trực tiếp” và cam kết Bình Nhưỡng sẽ đáp trả bằng “tư thế phản công kiên quyết”. Trong một cảnh báo về “hậu quả tiêu cực”, ông No Kwang Chol ngày 18/8 cho biết Triều Tiên sẽ thực thi “quyền tự vệ” trước các cuộc tập trận của liên quân Hàn-Mỹ.
Theo các nhà phân tích, những phát biểu mang tính thiện chí của ông Lee Jae Myung khó có thể đạt được bất kỳ đột phá nào trong ngắn hạn vì Bình Nhưỡng không hề tỏ ra quan tâm đến việc đáp lại.
Bên cạnh đó, chiến lược này của ông Lee Jae Myung cũng vấp phải sự chỉ trích gay gắt từ các đối thủ chính trị ở Seoul. Choi Eun Seok, người phát ngôn của đảng Quyền lực Quốc dân (PPP) đối lập, ngày 17/8 tuyên bố “Hòa bình không đến từ việc cầu xin mà từ sự răn đe mạnh mẽ”. Kim Moon Soo, ứng cử viên hàng đầu cho vị trí lãnh đạo mới của PPP, cáo buộc ông Lee Jae Myung đã "tuyên bố đầu hàng” Triều Tiên khi nói rằng ông sẽ tôn trọng chế độ của nước này và kiềm chế các hành động thù địch.
Kể từ khi nhậm chức (tháng 6/2025), ông Lee Jae Myung đã thực hiện một một số động thái thực chất và thiện chí để giảm bớt căng thẳng liên Triều, bao gồm việc dừng hoạt động của hệ thống phát thanh tuyên truyền dọc biên giới và gây sức ép buộc các nhà hoạt động ngừng thả tờ rơi chống Bình Nhưỡng về phía Triều Tiên./.