Bạc - Phương tiện thanh toán ở Trung Đông cách đây 3.600 năm
Hà Nội (TTXVN 23/8)-- Theo phóng viên TTXVN tại Israel, một nghiên cứu mới từ Đại học Haifa cho biết, bạc đã được sử dụng như một phương tiện thanh toán tại vùng đất, nay thuộc Israel, từ cách đây 3.600 năm – hơn 1 thiên niên kỷ trước khi đồng tiền xu đầu tiên ra đời.
Nghiên cứu này, được công bố trên Tạp chí Tiền sử Thế giới (Journal of World Prehistory), phát hiện rằng trong suốt 1.500 năm, bạc là một phần quan trọng trong hệ thống kinh tế đã được thiết lập và phát triển dần theo thời gian.
Tiến sĩ Tzilla Eshel, Trưởng nhóm nghiên cứu thuộc Khoa Khảo cổ học và Văn hóa Hàng hải của Đại học Haifa, cho biết việc sử dụng bạc liên tục trong các giao dịch – từ các tổ chức đến cá nhân – là dấu hiệu của một hệ thống kinh tế tinh vi, thậm chí đã có cả tiêu chuẩn định lượng và sự xuất hiện của hàng giả từ lâu trước khi tiền xu đầu tiên được sử dụng vào thế kỷ VII trước Công nguyên (TCN).
Trong nhiều năm qua, các nhà nghiên cứu đã phát hiện hàng chục kho bạc được chôn giấu tại Israel, có niên đại từ Thời kỳ Đồ đồng và Đồ sắt. Tuy nhiên, các kho bạc này thường được cho là kim loại thô, phế liệu của thợ kim hoàn hoặc vật tế đặt nền móng.
Nghiên cứu liên ngành của Tiến sĩ Eshel đã đánh giá lại giả định này bằng cách phân tích có hệ thống các kho bạc, kiểm tra thành phần – bao gồm cả đồ trang sức bị vỡ và những mảnh bạc bị cắt – đồng thời tiến hành phân tích hóa học trên 230 hiện vật từ 19 kho bạc khác nhau.
Kết quả nghiên cứu cho thấy việc sử dụng bạc một cách có hệ thống như một hình thức thanh toán đã bắt đầu từ thế kỷ XVII TCN – sớm hơn cả các nền văn minh lân cận như Ai Cập hay Hy Lạp.
Trong Thời kỳ Đồ đồng muộn, có giai đoạn vàng thay thế bạc, nhưng đến khoảng thế kỷ XIII TCN, bạc lại trở thành phương tiện trao đổi chính. Những thế kỷ sau đó chứng kiến sự gia tăng đáng kể cả về số lượng và sự phân bố địa lý của các kho bạc, phản ánh sự hình thành của một nền kinh tế thị trường.
Một điểm đáng chú ý khác là sự thay đổi trong cách sử dụng bạc. Nếu như các kho bạc ban đầu chủ yếu được tìm thấy trong các công trình công cộng, thì đến Thời kỳ Đồ sắt, bạc bắt đầu xuất hiện trong các ngôi nhà dân, cho thấy nó đã trở thành một phần trong đời sống sinh hoạt hàng ngày. Sự hiện diện của những mảnh bạc bị cắt và đồ trang sức bị gãy càng củng cố thêm giả thuyết rằng giá trị của bạc được tính theo trọng lượng, chứ không phải dựa trên hình thức hoàn chỉnh.
Phân tích hóa học cho thấy bạc ở các thời kỳ đầu tương đối tinh khiết. Tuy nhiên, từ thế kỷ XII đến thế kỷ X TCN, bạc bắt đầu được pha trộn cố ý với các kim loại khác như đồng và asen. Đây có thể là bằng chứng cho thấy có sự gian lận nhằm làm giảm giá trị bạc, che giấu sự suy giảm độ tinh khiết, hoặc thậm chí là làm bạc giả./.
Thanh Bình