Các nhà khảo cổ Israel tìm ra viện dưỡng lão lâu đời nhất thế giới
Hà Nội (TTXVN 19/8)-- Theo phóng viên TTXVN tại Tel Aviv, các nhà khảo cổ học từ Đại học Haifa (Israel) ngày 18/8 thông báo đã phát hiện một cơ sở chăm sóc người cao tuổi có niên đại lâu đời nhất từng được ghi nhận, trong quá trình khai quật tại Công viên Quốc gia Hippos gần Biển Galilee.
Phát hiện nổi bật của nhóm nghiên cứu là một huy chương khảm tinh xảo có niên đại vào cuối thế kỷ IV hoặc đầu thế kỷ V, mang dòng chữ Hy Lạp “Bình an cho những bậc cao niên”. Huy chương này được tìm thấy gần một trong những bức khảm ấn tượng nhất tại khu vực khảo cổ.
Tiến sĩ Michael Eisenberg từ Viện Khảo cổ Zinman, Đại học Haifa, đồng chỉ đạo dự án khai quật, cho biết: “Đây là bằng chứng sống động cho thấy việc quan tâm và chăm sóc người cao tuổi không phải là một khái niệm hiện đại, mà đã là một phần của cấu trúc xã hội từ cách đây khoảng 1.600 năm”.
Trong nghiên cứu công bố trên tạp chí Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik, Tiến sĩ Eisenberg cùng các đồng nghiệp là Tiến sĩ Arleta Kowalewska và Giáo sư Gregor Staab từ Đại học Cologne (Đức) cho rằng huy chương mang dòng chữ trên là bằng chứng khảo cổ học đầu tiên về một viện dưỡng lão cổ xưa. Lập luận của họ dựa trên việc dòng chữ đề cập trực tiếp đến nhóm người cao tuổi và vị trí của huy chương trong khu dân cư cổ.
Theo các nhà nghiên cứu, mặc dù văn bản từ thế kỷ V và VI từng đề cập đến các cơ sở dành cho người già, song đây là lần đầu tiên có bằng chứng vật chất rõ ràng chứng thực điều đó.
Phát hiện này được khai quật gần ngã tư của hai tuyến phố chính trong khu dân cư của thành phố Hippos thời Byzantine. Thành phố Cơ Đốc giáo cổ này từng là nơi đặt tòa giám mục, và trước đó các nhà khảo cổ cũng đã tìm thấy bảy nhà thờ, một đền thờ, một đại giáo đường, một nhà hát và ít nhất hai rạp hát tại đây.
Bức khảm được phát hiện nằm tại lối vào một tòa nhà trong khu dân cư, và sau các mùa khai quật 2023–2024, nhóm khảo cổ đã tiến hành phân tích dòng chữ và biểu tượng trang trí xung quanh, kết luận rằng địa điểm này có thể từng là một cơ sở sinh hoạt cộng đồng dành cho người cao tuổi.
Nhóm khảo cổ đánh giá “Đây là một thiết chế mang tính cộng đồng và tâm linh, gắn bó với đời sống đô thị và phản ánh giá trị xã hội của thời kỳ đó. Dòng chữ đề cập trực tiếp tới một nhóm người cụ thể, mở ra một cái nhìn hiếm hoi về đời sống thường nhật của người già trong thời cổ đại".
Nhóm nhà khoa học cũng cho rằng huy chương khảm này “có thể là một trong những chứng tích vật chất sớm nhất tại Thánh địa, cho thấy cộng đồng Cơ Đốc đã bắt đầu đảm nhận vai trò chăm sóc xã hội mà trước đó thường do gia đình đảm nhận. Điều này nhiều khả năng phản ánh sự chuyển biến trong lối sống Cơ Đốc, vượt ra khỏi cấu trúc gia đình truyền thống, hướng tới đời sống tu viện và cộng đồng tôn giáo”./.
Thanh Bình