Đá "da báo" hé lộ dấu vết sự sống cổ đại trên Sao Hỏa
Hà Nội (TTXVN 17/8)-- Một mẫu đá đỏ trên Sao Hỏa, được tàu thám hiểm Perseverance thu thập năm 2024 và đặt tên là “Sapphire Canyon” (Hẻm núi Lam ngọc), đang gây chú ý vì bề mặt xuất hiện những đốm trắng viền đen giống da báo. Các nhà khoa học cho rằng hình thái này có thể liên quan tới nguồn gốc hữu cơ trên hành tinh đỏ.
Trong nghiên cứu công bố trên Review of Scientific Instruments của Viện Vật lý Mỹ, nhóm chuyên gia thuộc Phòng thí nghiệm Sức đẩy Phản lực (JPL) và Viện Công nghệ California (Caltech) đã thử nghiệm kỹ thuật quang phổ hồng ngoại quang nhiệt (O-PTIR) trên một mẫu đá bazan có đốm tương tự tìm thấy tình cờ ở Arizona (Mỹ).
O-PTIR sử dụng hai tia laser: một tia làm nóng vật liệu, tạo dao động nhiệt cực nhỏ theo bước sóng; tia thứ hai đo những thay đổi này, từ đó dựng nên “dấu vân tay hóa học” đặc trưng của vật chất. Kỹ thuật này giúp phân biệt rõ thành phần nền của đá với các đốm tối bất thường. Đặc biệt, do thu phổ rất nhanh chỉ trong vài phút, O-PTIR cho phép các nhà khoa học khoanh vùng nhanh chóng những khu vực có khả năng chứa hợp chất hữu cơ để tiếp tục phân tích chi tiết bằng các kỹ thuật nhạy hơn.
Nhà nghiên cứu Nicholas Heinz cho biết: “Tôi đang đi bộ đường dài ở Sedona thì thấy một hòn đá trông rất lạ. Tôi bỏ nó vào balô mang về xem thử”. Thí nghiệm trên mẫu này đã chứng minh O-PTIR là công cụ hữu hiệu để xử lý các mẫu đá đặc biệt như Sapphire Canyon khi được mang về Trái Đất.
Công nghệ O-PTIR hiện chỉ có tại JPL của NASA và đã được áp dụng trong một số nhiệm vụ khác, như xác nhận độ sạch của Europa Clipper, tàu thăm dò một trong các mặt trăng của Sao Mộc, trước khi phóng năm 2024. Các nhà khoa học cho biết đang phối hợp với nhóm nghiên cứu Sao Hỏa của NASA để thử nghiệm thêm trên hóa thạch tảo - đối tượng thường được dùng làm mẫu tương tự trong nghiên cứu hành tinh.
Các nhà khoa học nhấn mạnh, việc làm chủ cách phân tích những “đốm da báo” trên cả đá Trái Đất và Sao Hỏa là bước chuẩn bị quan trọng cho giai đoạn nghiên cứu trực tiếp các mẫu đá thật sự từ Sao Hỏa, khi chúng được đưa về Trái Đất trong các sứ mệnh tương lai../.
Thanh Tùng