Kinh tế đó đây
TTXVN (Seoul, Geneva, Ottawa, Bắc Kinh, Paris 29/7):
* Bài toán khó của doanh nghiệp Hàn Quốc tại ASEAN Trước mức thuế quan mạnh tay do Tổng thống Mỹ Donald Trump áp đặt, các doanh nghiệp Hàn Quốc hoạt động tại Đông Nam Á đang phải vật lộn với câu hỏi: "Có nên di dời nhà máy?". Tuy nhiên, theo bà Ko Young Kyung, Giáo sư Đại học Yonsei, việc chuyển địa điểm đơn thuần là giải pháp thiển cận và không hiệu quả, bởi tất cả các quốc gia đều bị ảnh hưởng bởi chính sách thuế của Mỹ.
Mức thuế suất mà Washington áp đặt với các nước thuộc Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) là rất khác nhau. Do đó, Giáo sư Ko Young Kyung cho rằng “sự chắc chắn” của thị trường sẽ quan trọng hơn chính mức thuế suất. Bà nói, thay vì vội vã di dời nhà máy – một giải pháp tốn kém và không bền vững – các doanh nghiệp Hàn Quốc nên xem xét xây dựng chuỗi cung ứng địa phương ở ASEAN và giảm sự phụ thuộc vào đầu vào của Trung Quốc. Bên cạnh đó, bà cho rằng Chính phủ Hàn Quốc cần hỗ trợ các doanh nghiệp trong việc này, bao gồm cả việc giúp các nước ASEAN đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật và vệ sinh của Hàn Quốc.
* Bài học từ Hàn Quốc: Khủng hoảng dân số cần giải pháp toàn diện Hàn Quốc, quốc gia có tỷ suất sinh thấp nhất thế giới (0,72 vào năm 2023), đang là "hình mẫu" cảnh báo về khủng hoảng dân số hệ thống. Theo ông Joo Hyung Hwan, Phó Chủ tịch Ủy ban Tổng thống Hàn Quốc về Xã hội Lão hóa và Chính sách Dân số, nguyên nhân sâu xa không chỉ do sai lầm về chính sách kiểm soát dân số trước đây, mà còn bởi các yếu tố kinh tế-xã hội hiện tại.
Để đảo ngược xu hướng, Hàn Quốc đang theo đuổi cách tiếp cận song song: cải cách chính sách và đổi mới văn hóa. Mục tiêu là nâng tổng tỷ suất sinh lên 1 vào năm 2030 bằng cách định hình lại đời sống và giá trị xã hội, không chỉ dựa vào ưu đãi tài chính. Các nỗ lực chính sách tập trung vào ba lĩnh vực cốt lõi, bao gồm: cân bằng cuộc sống và công việc; giảm gánh nặng chăm sóc trẻ em; đảm bảo ổn định nhà ở. Bên cạnh đó, Hàn Quốc cũng mở rộng hỗ trợ điều trị hiếm muộn.
Quan trọng hơn, Seoul đang đầu tư vào một chiến dịch văn hóa quốc gia nhằm thúc đẩy giá trị của cuộc sống, gia đình và việc làm cha mẹ, với sự tham gia mạnh mẽ của khu vực tư nhân và truyền thông. Điều này cho thấy việc đảo ngược suy giảm dân số đòi hỏi nhiều hơn là ưu đãi tiền bạc; nó cần cải cách cơ cấu, chuyển đổi văn hóa và ý chí chính trị bền vững.
* Những thách thức của tân Bộ trưởng Khoa học Hàn Quốc Ông Bae Kyung Hoon, tân Bộ trưởng Khoa học Công nghệ Thông tin và Truyền thông Hàn Quốc đang đối mặt với những nhiệm vụ cấp bách, đặc biệt là việc nâng cao năng lực trí tuệ nhân tạo (AI) quốc gia và giải quyết các vấn đề tồn tại trong lĩnh vực khoa học công nghệ.
Thách thức cấp bách nhất là nâng cao vị thế AI của Hàn Quốc. Theo Chỉ số AI năm 2024, Hàn Quốc xếp thứ 6 toàn cầu với 27,3 điểm, kém xa Mỹ (100 điểm) và Trung Quốc (53,9 điểm). Một chiến lược thông minh có thể là tận dụng thế mạnh sản xuất để tập trung vào các ứng dụng "AI vật lý" kết hợp phần mềm với phần cứng.
Bên cạnh AI, ông Bae còn phải giải quyết hàng loạt vấn đề. Mặc dù chính quyền Tổng thống Yoon Suk Yeol đã cam kết khôi phục ngân sách dành cho nghiên cứu và phát triển (R&D) năm 2025, nhưng việc khôi phục các chương trình nghiên cứu cơ bản vẫn cần ông Bae đưa ra lập luận thuyết phục với Bộ Kinh tế và Tài chính.
Một nhiệm vụ quan trọng khác là cải thiện hiệu quả R&D và giải quyết vấn đề chảy máu chất xám đang đe dọa khả năng cạnh tranh dài hạn của Hàn Quốc. Do đó, thành công của tân Bộ trưởng sẽ phụ thuộc vào khả năng định hình lại các hệ thống lỗi thời và tái tạo năng lượng cho cộng đồng nghiên cứu, tận dụng kinh nghiệm từ khu vực tư nhân.
*Nhà sáng lập WEF bị cáo buộc chi tiêu trái phép hơn 1 triệu USD Ông Klaus Schwab, người sáng lập Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF), đang đối mặt với vụ bê bối nghiêm trọng, sau những cáo buộc liên quan đến chi tiêu trái phép, hành vi sai trái tại nơi làm việc và thao túng báo cáo nghiên cứu.
Cuộc điều tra, do công ty luật Homburger (Thụy Sĩ) thực hiện, xác định hơn 1,1 triệu USD chi phí đi lại đáng ngờ của ông Schwab và vợ ông, bà Hilde – người không có vai trò chính thức tại WEF. Nhiều khoản chi này được cho là để mua vé máy bay hạng nhất và khoảng 63.000 USD cho các chuyến đi gia đình đến những địa điểm xa xỉ mà không có bằng chứng liên quan đến WEF.
Ngoài ra, điều tra còn ghi nhận WEF chi trả cho 14 buổi massage tại khách sạn, việc sử dụng tài xế do WEF trả lương trong các kỳ nghỉ cá nhân, và các hóa đơn điện thoại của người giúp việc. Một số phúc lợi khác của vợ chồng ông Schwab cũng được hạch toán vào chi phí của WEF mà không ghi nhận trên báo cáo thu nhập.
Những lo ngại khác xoay quanh việc bà Hilde bị cáo buộc sử dụng bất động sản Villa Mundi của WEF cho mục đích cá nhân, cũng như việc ông Schwab nhận một số món quà như bộ ấm trà Nga, khuy măng sét Tiffany và áo khoác lông thú, bị cho là vi phạm chính sách của tổ chức.
Ông Schwab, người đã từ chức Chủ tịch Hội đồng quản trị WEF hồi tháng 4/2025, phủ nhận mọi hành vi sai trái.
* Kinh tế Canada kiên cường giữa bão thuế quan Trái với dự đoán ban đầu của các nhà kinh tế và thị trường, nền kinh tế Canada đang cho thấy sự kiên cường với chi tiêu tiêu dùng tăng và tỷ lệ thất nghiệp giảm.
Theo ông Douglas Porter, nhà kinh tế trưởng của ngân hàng Montreal (BMO), kinh tế Canada đang hoạt động tốt hơn dự kiến. Tuy nhiên, khó khăn có thể vẫn còn phía trước, nhưng có lẽ không tệ như lo ngại ban đầu. Bà Claire Fan, chuyên gia kinh tế cấp cao của RBC chỉ ra rằng các khoản miễn trừ theo thỏa thuận Mỹ - Mexico – Canada (CUSMA) đã kéo thuế suất hiệu lực trung bình xuống mức thấp ở Canada.
Mặc dù vậy, khả năng phục hồi của Canada sẽ là mong manh. Ông Michael Davenport, chuyên gia kinh tế cấp cao tại Oxford Economics, lo ngại nếu Canada không đạt được thỏa thuận thương mại với Mỹ trước ngày 1/8, khi các mức thuế mới mà Washington áp đặt bắt đầu có hiệu lực, tình trạng mất việc làm và giá cả tăng cao có thể làm giảm thu nhập khả dụng, khiến các hộ gia đình thắt chặt chi tiêu.
* Thuế quan Mỹ: Bất lợi cho chính các nhà sản xuất ô tô nội địa Các biện pháp thuế quan của Mỹ, được cho là để "bảo vệ ngành công nghiệp trong nước", đang gây thiệt hại đáng kể cho chính các nhà sản xuất ô tô Mỹ. Thay vì làm lá chắn, thuế quan đang xói mòn lợi thế cạnh tranh của họ.
General Motors (GM) báo cáo lợi nhuận quý II/2025 giảm 35%, với 1,1 tỷ USD bị "bốc hơi" bởi thuế quan. Tương tự, Stellantis phải trả khoảng 387 triệu USD thuế quan và Ford Motor dự kiến mất 1,5 tỷ USD thu nhập. Những con số này cho thấy gánh nặng tài chính lớn mà thuế quan đang tạo ra.
Tình hình được dự báo sẽ tồi tệ hơn khi Mỹ đe dọa áp đặt thêm thuế mới từ ngày 1/8. Điều này buộc các công ty phải hấp thụ chi phí tăng cao, khiến lợi nhuận bị thu hẹp. Ngoài ra, chuỗi cung ứng cũng bị gián đoạn nghiêm trọng. Thuế nhập khẩu cao đối với phụ tùng, đặc biệt từ Trung Quốc, làm tăng chi phí và khó khăn trong việc tìm kiếm nguồn thay thế. Điều này buộc các nước khác phải tái cơ cấu chuỗi công nghiệp, làm suy yếu thêm khả năng cạnh tranh của các nhà sản xuất ô tô Mỹ.
Các chuyên gia nhận định, cách tiếp cận này đi ngược lại nguyên tắc cơ bản của phát triển ngành. Khả năng cạnh tranh thực sự phải đến từ sự cởi mở và thúc đẩy cạnh tranh, đổi mới công nghệ. Chỉ khi quay lại các nguyên tắc này, ngành ô tô Mỹ mới có thể lấy lại lợi thế và đạt được sự phục hồi thực sự.
* Kinh tế Trung Quốc đối mặt giảm phát Theo nhận định của báo La Tribune (Pháp), tăng trưởng kinh tế Trung Quốc vẫn chủ yếu dựa vào xuất khẩu, trong khi thị trường nội địa tiếp tục xuất hiện dấu hiệu giảm phát. Tình huống này đặt ra bài toán khó cho Bắc Kinh, đặc biệt là trong bối cảnh nước này đang đối đầu căng thẳng với Mỹ về thuế quan và thương mại.
Xuất khẩu của Trung Quốc dự kiến gặp khó khăn từ nửa cuối năm 2025 do mức thuế quan 30% của Mỹ. Sự phục hồi xuất khẩu trong nửa đầu năm chủ yếu là nhờ các doanh nghiệp gấp rút né thuế mới và các chiến lược lách thuế qua các nước thứ ba dường như đã “chạm giới hạn”.
Trong khi đó, niềm tin người tiêu dùng tại Trung Quốc tiếp tục sụt giảm, đầu tư bất động sản và hạ tầng cũng hạ nhiệt. Đây là nguồn gốc của giảm phát tại Trung Quốc. Giá cả giảm ở khắp nơi, từ cà phê đến ô tô điện, cho thấy Trung Quốc đang cạnh tranh bằng làn sóng giảm phát và khả năng cạnh tranh siêu lớn nhưng lại ít tạo ra lợi nhuận./.
Đức Thắng – Anh Hiển – Thanh Hải – Hải Yến – Đào Dũng