Tổng thống Mỹ tìm ứng viên thay bà Lisa Cook tại Hội đồng Thống đốc Fed
Hà Nội (TTXVN 27/8)
Theo Wall Street Journal, Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết, ông muốn sớm công bố người thay thế Thống đốc Lisa Cook tại Hội đồng Thống đốc Cục Dự trữ Quốc gia (Fed), bất chấp tranh cãi pháp lý về thẩm quyền bãi nhiệm.
Ứng viên hàng đầu là Stephen Miran - cố vấn kinh tế thân cận của Tổng thống Trump - ông hiện đã được đề cử cho một ghế khác tại Fed nhưng nhiệm kỳ ghế đó hết hạn vào tháng 1/2026, trong khi nhiệm kỳ của bà Cook kéo dài đến 2038. Tổng thống Trump nói rằng có thể “đổi ghế” để ông Miran nắm nhiệm kỳ dài hơn.
Một phương án khác là David Malpass, cựu Chủ tịch Ngân hàng Thế giới và đồng minh của ông Trump, người thường chỉ trích Fed vì không hạ lãi suất, Malpass có thể lấp ghế còn trống nếu cố vấn kinh tế Miran thay bà Cook.
Các động thái này phản ánh nỗ lực của Tổng thống Trump nhằm tái định hình Fed. Nếu thành công, đa số thành viên Hội đồng có thể là người do ông Trump đề cử. Ông Trump tuyên bố: “Chúng tôi sẽ sớm có đa số.” Tổng thống Trump tìm cách bãi nhiệm bà Cook dựa trên cáo buộc từ Bill Pulte, Giám đốc Cơ quan Tài chính Nhà đất Liên bang (FHFA), rằng vào năm 2021, bà Cook đã nộp hồ sơ vay thế chấp cho hai bất động sản và đều khai là “nhà ở chính” cách nhau 14 ngày. Bà Cook đã bác bỏ, khẳng định Tổng thống không có thẩm quyền cách chức, tuyên bố không từ nhiệm và sẵn sàng kiện. Fed khẳng định tôn trọng quyết định của tòa và duy trì tính độc lập, sẽ chờ phán quyết trước khi quyết định về vị trí của bà Cook. Về pháp lý, luật thành lập Fed nêu thống đốc chỉ có thể bị bãi nhiệm “vì lý do chính đáng”.
Các phán quyết gần đây của Tòa án Tối cao làm suy yếu sự bảo vệ việc làm ở một số cơ quan độc lập, nhưng chưa áp dụng cho Fed. Thậm chí tháng 5 vừa qua, Tòa gợi ý nhân sự của Fed có sự bảo vệ mạnh hơn.
Trong khi đó, nhiều ý kiến cho rằng ông Trump đang “đùa với lửa” khi can thiệp vào Fed. Theo CNN, dù nhiều đời tổng thống từng muốn lãi suất thấp để thúc đẩy tăng trưởng và giúp cử tri vay rẻ, Fed được thiết kế độc lập với can thiệp chính trị. Việc ông Trump công khai tìm cách sa thải một thống đốc Fed là chưa có tiền lệ và làm dấy lên lo ngại về sự xói mòn tính độc lập ấy.
Các nhà kinh tế cảnh báo rủi ro lớn nhất là quá nhiệt kinh tế nếu ép lãi suất xuống thấp một cách nhân tạo, từ đó tái kích hoạt lạm phát-điều ông Trump hứa sẽ kiềm chế. Lãi suất rẻ kích cầu bất kể nền kinh tế có cần hay không, thực tế sau đại dịch COVID-19 cho thấy cầu vượt cung đã đẩy giá cả lên mức cao nhất trong nhiều thập kỷ. Khi chi phí sinh hoạt vẫn là mối bức xúc của cử tri, can thiệp vào Fed có thể càng khiến tình hình trầm trọng.
Rủi ro thứ hai là mất niềm tin thị trường. Quyền lực của Fed phần lớn đến từ uy tín trong việc kiểm soát lạm phát. Nếu nhà đầu tư nghi ngờ Fed bị Nhà Trắng “cầm lái”, họ sẽ đòi lợi tức cao hơn cho các khoản vay dài hạn - đẩy lãi suất dài hạn và lãi vay thế chấp tăng, làm khủng hoảng khả năng chi trả nhà ở thêm nặng. Tuy nhiên, điều này đi ngược cam kết hạ lạm phát và giảm chi phí sinh hoạt./.
Đoàn Hùng (P/v TTXVN tại Washington)