Chuyến đi Bắc Kinh của Kim Jong Un đặt nền móng cho cuộc gặp với
D.Trump?
TTXVN (Seoul 1/9)
Tờ “Korea JoongAng Daily” (Hàn Quốc) mới đây đăng bài phân tích về chuyến thăm Bắc Kinh của nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un, nhấn mạnh rằng đó là một động thái ngoại giao quan trọng có thể chuẩn bị cho cuộc gặp với Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ngoài ra, tờ báo cũng cho rằng mặc dù sự kiện này gợi lên hình ảnh về một liên minh chống lại ảnh hưởng của Mỹ, song đây cũng là cơ hội để xem xét những căng thẳng tiềm ẩn và sự khác biệt về mục tiêu chính sách đối ngoại giữa Trung Quốc, Triều Tiên và Nga. Nội dung bài phân tích như sau:
Cuộc duyệt binh kỷ niệm Ngày Chiến thắng (V-Day) của Trung Quốc nhiều khả năng sẽ trở thành tâm điểm ngoại giao với những hệ lụy lâu dài đối với Bán đảo Triều Tiên. Ngày 3/9, Kim Jong Un, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Nga Vladimir Putin sẽ cùng xuất hiện tại quảng trường Thiên An Môn (Bắc Kinh) trong lễ duyệt binh kỷ niệm 80 năm chiến thắng phát xít Nhật. Đây sẽ là lần đầu tiên 3 nhà lãnh đạo cùng có mặt tại một sự kiện kể từ khi Kim Jong Un lên nắm quyền năm 2012.
Thông báo này được đưa ra ngày 28/8, ngay sau khi Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae Myung kết thúc chuyến công du liên tiếp tới Nhật Bản và Mỹ. Bất kể ý đồ chiến lược của cuộc gặp thượng đỉnh ba bên, diễn biến này làm dấy lên quan ngại về nguy cơ tái lập cục diện “phe-khối” thời Chiến tranh Lạnh, với Mỹ, Hàn Quốc, Nhật Bản ở một bên và Trung Quốc, Triều Tiên, Nga ở bên còn lại.
Quyết định bất ngờ của Kim Jong Un về việc tham dự lễ duyệt binh tại Bắc Kinh cho thấy ông sẵn sàng dấn thân vào các hoạt động ngoại giao với các cường quốc Mỹ, Trung Quốc và Nga. Đây sẽ là lần đầu tiên ông dự một sự kiện thượng đỉnh có sự tham gia của nhiều nguyên thủ quốc gia. Dù động thái này có thể được xem như nhằm củng cố quan hệ với “phe Trung-Nga”, nó cũng có thể là bước chuẩn bị cho cuộc gặp trực tiếp với Trump dưới sự hậu thuẫn của Bắc Kinh và Moskva.
Chuyến đi của Lee Jae Myung tới Nhật Bản và Mỹ dường như là bước mở màn cho một loạt hoạt động ngoại giao chiến lược có thể tác động lớn tới cục diện Bán đảo Triều Tiên và khu vực Đông Bắc Á.
Việc các nhà lãnh đạo Triều Tiên, Trung Quốc và Nga cùng tụ họp rõ ràng tạo cảm giác về một liên minh nhằm đối trọng với bá quyền Mỹ và trật tự thế giới đơn cực. Tuy nhiên, tính bền vững của sự hợp tác này vẫn là một dấu hỏi.
Mục tiêu địa chính trị và chiến lược của Triều Tiên và Nga có nhiều khác biệt so với Trung Quốc. Bắc Kinh đã nỗ lực tránh để bị nhìn nhận như một đối tác trực diện của Moskva và Bình Nhưỡng.
Trong khi Kim Jong Un và Putin công khai thách thức các lệnh trừng phạt của Liên hợp quốc, đồng thời tuyên bố hình thành một “trật tự thế giới công bằng và đa cực” đối trọng với trật tự do Mỹ dẫn dắt, Chủ tịch Tập Cận Bình lại nhấn mạnh cam kết “kiên quyết bảo vệ hệ thống quốc tế lấy Liên hợp quốc làm trung tâm và trật tự quốc tế dựa trên luật pháp quốc tế”. Liệu Tập Cận Bình có đứng cạnh Kim Jong Un trên lễ đài Thiên An Môn, hay để Putin đứng giữa? Quyết định tưởng chừng đơn giản này có thể phản ánh chiến lược đối ngoại của Bắc Kinh. Trong quá khứ, Trung Quốc, Triều Tiên và Nga chưa bao giờ duy trì hợp tác ba bên bền chặt, ngay cả trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh.
Kể từ khi Nga phát động chiến tranh ở Ukraine vào tháng 2/2022, chính sách đối ngoại của Kim Jong Un ngả hẳn về phía Moskva. Ông gọi Putin là “đồng chí thân thiết nhất.” Việc Kim Jong Un quyết định tham dự lễ duyệt binh cùng Tập Cận Bình có thể là dấu hiệu điều chỉnh chính sách đối ngoại đó.
Với Bắc Kinh, nhu cầu “lôi kéo” Kim Jong Un trở lại quỹ đạo của mình cũng rõ ràng, bởi quan hệ Trung-Triều đã “nguội lạnh” sau khi Bình Nhưỡng xích lại gần Moskva. Khi Trung Quốc siết chặt việc thực thi các lệnh trừng phạt của Liên hợp quốc đối với Triều Tiên, mâu thuẫn song phương càng gia tăng.
Nhiều khả năng Bắc Kinh sẽ nới lỏng việc thực thi các lệnh trừng phạt sau dịp duyệt binh này.
Quyết định dự lễ duyệt binh không chỉ nên được nhìn nhận trong bối cảnh quan hệ Trung-Nga. Trong quá khứ, Triều Tiên luôn tìm tới Trung Quốc trước khi có những nỗ lực ngoại giao với Hàn Quốc, Mỹ hoặc Nhật Bản - đặc biệt là Washington. Năm 2000, cựu lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Il đã tới Bắc Kinh sau thời gian dài ở ẩn trước khi thúc đẩy các hội nghị thượng đỉnh với Hàn Quốc và Mỹ. Trong giai đoạn từ năm 2018-2019, Kim Jong Un đã 4 lần thăm Trung Quốc trước và sau các hội nghị thượng đỉnh với Hàn Quốc và Mỹ.
Một số cựu quan chức cấp cao Hàn Quốc cho rằng việc Kim Jong Un dự lễ duyệt binh kỷ niệm Ngày Chiến thắng là lựa chọn chiến lược, gắn liền với mục tiêu đàm phán với Tổng thống Trump./.