Ngành xe điện Mỹ có thể "mất lái" do thuế kim loại 50%
Hà Nội (TTXVN 4/8)
Mức thuế kim loại 50% của Tổng thống Donald Trump lên thép, đồng và nhôm vốn được xem là nỗ lực nhằm vực dậy các ngành công nghiệp của Mỹ.
Tuy nhiên, theo ông David Stritch, nhà phân tích ngoại hối cấp cao tại quỹ phòng hộ Caxton, với mức thuế cao áp lên các mặt hàng này và sự mong manh chung của thị trường xe điện hiện nay, chi phí đầu vào cao của cả ba vật liệu trên và biên lợi nhuận trung bình của ngành chỉ ở mức 5%, các nhà sản xuất xe điện có thể sẽ phải gánh chịu hậu quả nặng nề nhất từ việc tăng chi phí đầu vào.
Từ lâu, ông Trump đã coi thép và nhôm là xương sống của sức mạnh Mỹ, liên kết việc sản xuất những kim loại này với sự tồn vong kinh tế cũng như an ninh quốc gia. Trong nhiệm kỳ đầu tiên vào năm 2018, ông đã nhấn mạnh vai trò trung tâm của các kim loại này.
Đối với đồng, Mỹ hiện nhập khẩu khoảng 50% lượng tài nguyên của mình, chủ yếu từ Chile (Chi-lê) và Canada (Ca-na-đa). Phiên 30/7, giá đồng đã giảm mạnh trước thời hạn 1/8 để thực thi các mức thuế mới.
Giá đồng kỳ hạn tại Mỹ đã giảm 20% xuống còn khoảng 4,55 USD/pound (1 pound = 0,45 kg), đánh dấu mức giảm trong ngày lớn nhất trong lịch sử.
Điều này xảy ra sau khi giá đồng tại Mỹ tăng vọt lên mức kỷ lục mới trong tháng 7/2025 khi ông Trump lần đầu công bố mức thuế quan. Tuy nhiên, sau đó ông Trump thông báo trong tuần này rằng nguyên liệu thô, khác với các sản phẩm bán thành phẩm, sẽ được miễn thuế, làm giảm bớt áp lực siết chặt nguồn cung. Theo đó, việc nhập khẩu tinh quặng đồng và đồng cathode sẽ không bị ảnh hưởng bởi thuế mới, trong khi các lô hàng dây, ống và tấm đồng sẽ chịu thuế.
Trong khi đó, việc tăng gấp đôi thuế quan đối với thép và nhôm, từ mức 25% trước đó lên 50%, đã làm tăng đáng kể giá kim loại trong nước của Mỹ, cắt đứt nguồn nhập khẩu có giá cạnh tranh và gia tăng sự biến động cho các nhà sản xuất.
Chi phí đầu vào cao hơn và nguồn cung bị thu hẹp đang buộc các công ty Mỹ phải cân nhắc đưa hoạt động đầu tư về nước và điều chỉnh lại chuỗi cung ứng của mình.
Tuy nhiên, liệu thuế quan có thực sự thúc đẩy sản xuất trong nước hay không vẫn còn là một câu hỏi bỏ ngỏ, bởi các mức thuế do ông Trump áp đặt trong nhiệm kỳ đầu tiên đã không làm được điều này. Tính đến năm 2024, sản lượng thép của Mỹ thực tế đã thấp hơn 1% so với năm 2017, trước khi áp thuế lần đầu, trong khi sản lượng nhôm đã giảm gần 10%.
Theo một phân tích gần đây, các mức thuế của ông Trump có thể làm tăng chi phí sản xuất lên tới 4,5%, gây áp lực lên các lĩnh vực có biên lợi nhuận hẹp như xe điện (EV) và thiết bị gia dụng, cũng như làm trì hoãn đầu tư vào các trung tâm sản xuất trọng điểm trên cả nước.
Mỹ từng là nhà sản xuất đồng hàng đầu thế giới trong hầu hết thế kỷ 20, cho đến khi Chile giành lấy vị trí này, đánh dấu sự kết thúc của sự thống trị của Mỹ. Ngày nay, Chile vẫn là nhà sản xuất kim loại này lớn nhất toàn cầu.
Về sản xuất thép, Mỹ đạt đỉnh cao vào đầu những năm 1970 trước khi ngành này đối mặt với sự suy giảm kéo dài, trầm trọng hơn bởi một loạt cuộc suy thoái. Các hệ thống sản xuất rẻ hơn và hiệu quả hơn ở Nhật Bản, Hàn Quốc, châu Âu và những nơi khác đã đẩy các nhà máy thép tích hợp chi phí cao của Mỹ vào tình thế bất lợi và khó khăn. Đồng USD mạnh cũng làm cho thép nước ngoài rẻ hơn, trong khi các nhà máy trong nước phải gánh chịu gánh nặng từ thiết bị cũ kỹ, hợp đồng lao động chi phí cao và chi phí môi trường gia tăng.
Các thị trấn thép, những nơi mà ông Trump muốn hồi sinh sau gần 50 năm, đã sụp đổ về mặt kinh tế, bất chấp các biện pháp can thiệp của chính phủ.
Mỹ cũng là nhà sản xuất nhôm hàng đầu thế giới trong thời gian trên, chủ yếu nhờ nguồn điện giá rẻ dồi dào cần thiết cho quá trình luyện kim và nhu cầu nội địa mạnh mẽ từ các ngành công nghiệp quốc phòng, hàng không vũ trụ và ô tô. Vào đầu những năm 2000, Trung Quốc đã vượt qua Mỹ để trở thành nhà sản xuất nhôm hàng đầu.
Mức thuế 50% đối với đồng, thép và nhôm của ông Trump có khả năng sẽ gây gián đoạn cho các ngành công nghiệp phụ thuộc nhiều vào những vật liệu này, từ xây dựng, quốc phòng cho đến cả các công nghệ xanh.
Áp lực này được cảm nhận rõ rệt nhất trong các lĩnh vực như xe điện và năng lượng tái tạo, nơi những kim loại này là thiết yếu và biên lợi nhuận vốn đã rất mỏng./.
Minh Hằng (Theo Euronews)