Mỹ trao trả cho Mexico bản thảo có niên đại gần 500 năm của nhà chinh
phạt Hernán Cortés Hà Nội (TTXVN 15/8)-- Ngày 14/8, nhà chức trách Mexico cho biết Chính phủ Mỹ vừa trao trả cho nước này một bản thảo, với niên đại gần 500 năm, có chữ ký của nhà chinh phục Tây Ban Nha Hernán Cortés, bị đánh cắp từ giữa thập niên 80 của thế kỷ trước và được đưa ra khỏi lãnh thổ Mexico.
Theo phóng viên TTXVN tại Mexico, cố vấn của tổng thống nước này về các vấn đề lịch sử, ông José Alfonso Suárez del Real, cho biết đây là bản tài liệu cực kỳ quan trọng, là một phần di sản của Hospital de Jesus- bệnh viện lâu đời nhất châu Mỹ do chính nhà chinh phạt Hernán Cortés thành lập sau khi chinh phục đế chế Mexica. Bức thư viết tay nguyên bản đề ngày 20/2/1527, có chữ ký và bút tích xác thực của Hầu tước Hernán Cortés, trong đó vị chỉ huy quân đội Tây Ban Nha - người đã chinh phục các vùng thuộc Mỹ Latinh ngày nay yêu cầu thanh toán chi phí chuẩn bị cho việc khám phá vùng đất trồng gia vị, bằng đồng peso vàng.
Theo ông Alfonso, bản thảo này đã bị lấy khỏi Cục Lưu trữ quốc gia Mexico, cùng 14 tài liệu khác trong giai đoạn 1985-1993. Chính phủ Mexico đã nỗ lực tìm kiếm bản thảo trên kể từ khi văn bản này bị đánh cắp hơn 3 thập kỷ trước.
Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) cho hay bản thảo này mô tả kế hoạch các chuyến đi của Hầu tước Cortés tại những vùng đất sau này trở thành Phó vương quốc Tân Tây Ban Nha, trải dài từ bang Washington (Mỹ) tới bang Louisiana, xuống Mexico và khu vực Trung Mỹ. Sau khi chiếm được Tenochtitlán năm 1521, Hầu tước Cortés tiếp tục mở rộng các chuyến thám hiểm khắp lục địa và bản thảo trên là minh chứng lịch sử quý giá cho công tác lên kế hoạch, chuẩn bị hậu cần cũng như tham vọng mở rộng của người Tây Ban Nha đến các vùng đất chưa được khám phá vào thời điểm đó.
Hồi năm 2022, một nhân viên của Cơ quan Lưu trữ quốc gia Mexico tình cờ phát hiện bản thảo này được rao bán tại một nhà đấu giá ở Boston (Mỹ). Một tuần trước khi phiên đấu giá kết thúc, tài liệu trên đã nhận 22 lượt trả giá, với mức đề nghị hơn 18.600 USD.
Thông tin từ nhà đấu giá này cho biết tài liệu trên từng được bán ở Mỹ vào đầu thập niên 90 của thế kỷ trước. Người mua khi đó đưa bản thảo trưng bày tại Bảo tàng Kho báu thế giới ở thành phố Wichita, bang Kansas trong suốt 20 năm mà không ai nghi ngờ.
Sau khi ông qua đời, gia đình đem bán đấu giá lại bản thảo vào năm 2019 ở Los Angeles. Chủ sở hữu mới của bản thảo này tiếp tục đưa nó ra đấu giá ở Boston trước khi FBI can thiệp và thu hồi.
Hầu tước Hernán Cortés de Monroy y Pizarro Altamirano là một nhà lãnh đạo quân sự Tây Ban Nha, người đã lãnh đạo cuộc chinh phạt đế chế Aztec (Mexico ngày nay)
vào đầu thế kỷ XVI. Cuộc chinh phục này dẫn đến sự sụp đổ của đế chế Aztec, đặt vùng đất dưới quyền cai trị của Vương quyền Castilla và mở đường cho việc thành lập Phó vương quốc Tân Tây Ban Nha./.
Phương Lan