Quả đậu bắp - “siêu thực phẩm sa mạc” giàu dinh dưỡng và giá trị văn hóa
Hà Nội (TTXVN 19/8)-- Tháng 8 hằng năm, Algeria bắt đầu bước vào mùa thu hoạch gnawia hay còn gọi là quả đậu bắp. Loại quả non màu xanh mướt này từ lâu đã trở thành nguyên liệu chính trong ẩm thực Sahara, thường được nấu cùng thịt cừu, cà chua, hành, gia vị và dùng kèm bánh mì truyền thống, mang lại hương vị độc đáo và không khí sum vầy trong mỗi gia đình.
Có nguồn gốc từ Ethiopia, Sudan và Ấn Độ, đậu bắp phát triển mạnh ở những vùng khí hậu nóng. Tại Algeria, cây được trồng chủ yếu ở các ốc đảo phía Nam theo phương thức canh tác truyền thống, không thâm canh. Dù chưa được khai thác rộng rãi, đậu bắp vẫn được xem là một “siêu thực phẩm” nhờ giá trị dinh dưỡng cao và những lợi ích cho sức khỏe. Các nghiên cứu khoa học gần đây cho thấy đậu bắp chứa nhiều chất chống oxy hóa và polysaccharide, có tác dụng phòng ngừa tiểu đường, chống lão hóa và hỗ trợ chuyển hóa, góp phần hạn chế tác hại của thực phẩm công nghiệp.
Món đậu bắp cũng phản ánh chiều sâu văn hóa châu Phi của Algeria, khi được chế biến và thưởng thức trong không gian gia đình. Cách làm đòi hỏi sự khéo léo, bởi lớp vỏ mỏng của quả cần được làm sạch cẩn thận để giữ trọn hương vị.
Tại Ouargla, mùa thu hoạch đậu bắp thường bắt đầu từ giữa tháng 7 và kết thúc vào tháng 9. Do đặc tính dễ hỏng, quả phải được thu hái liên tục để giữ độ mềm. Đầu mùa, giá có thể lên tới 800 dinar/kg (6,2 USD), sau đó giảm còn 200 dinar khi bước vào cuối vụ. Để kéo dài thời gian sử dụng, nhiều gia đình đã chọn cách bảo quản bằng đông lạnh.
Giới khoa học Algeria cũng quan tâm nghiên cứu nhằm nâng cao năng suất và khả năng chống chịu của quả đậu bắp trước điều kiện khắc nghiệt của sa mạc. Kết quả bước đầu cho thấy hạt đậu bắp chứa tới 40% dầu thực vật, giàu axit linoleic – một loại axit béo thiết yếu cho cơ thể. Ngoài ra, quả đậu bắp còn là nguồn cung cấp chất xơ, vitamin A, C, K, axit folic, kali cùng nhiều hợp chất sinh học như quercetin và epicatechin, có tác dụng chống viêm, ngăn ngừa bệnh mạn tính.
Đặc biệt, một nghiên cứu công bố năm 2024 của Trung tâm Nghiên cứu Khoa học Dược phẩm Constantine khẳng định tác dụng hỗ trợ điều trị tiểu đường của đậu bắp. Khi được chế biến bằng cách hấp hoặc xào nhẹ, loại quả này giúp tăng cường khả năng tiết insulin, cải thiện độ nhạy insulin và điều hòa đường huyết.
Với giá trị ẩm thực, dinh dưỡng và y học, đậu bắp không chỉ là một món ăn truyền thống của cư dân Sahara, mà còn là biểu tượng của sự giao thoa văn hóa, sức khỏe và tính cộng đồng trong đời sống Algeria./.
Nguyễn An