Dự án lớn khẳng định vị thế châu Âu trên bản đồ nghiên cứu toàn cầu
Hà Nội (TTXVN 16/8)
Theo phóng viên TTXVN tại Brussels, Bỉ, Đức và Hà Lan đang tăng cường phối hợp trong dự án Kính thiên văn Einstein (ET), một trong những sáng kiến nghiên cứu hạ tầng khoa học lớn nhất châu Âu hiện nay. Liên minh ba nước được hình thành trong khu vực Euregio Meuse-Rhin, vùng hợp tác xuyên biên giới bao gồm tỉnh Limburg của Hà Lan, vùng Wallonia và cộng đồng nói tiếng Đức của Bỉ, cùng bang Nordrhein-Westfalen của Đức, kỳ vọng sẽ giành quyền đăng cai, cạnh tranh với các hồ sơ từ Italy (I-ta-li-a) và bang Saxe (Đức).
Dự án Kính thiên văn Einstein khởi động từ năm 2019, với mục tiêu xây dựng đài quan sát sóng hấp dẫn thế hệ mới đặt sâu dưới lòng đất. Đây là lĩnh vực nghiên cứu tiên phong, giúp mở rộng hiểu biết về Vụ nổ lớn, vật chất tối và sự tiến hóa của vũ trụ.
Nhận thấy tầm quan trọng chiến lược, Bỉ, Đức và Hà Lan đã nhanh chóng thiết lập cơ chế hợp tác liên quốc gia. Các cơ quan khoa học, đại học và doanh nghiệp của ba nước hiện tham gia hơn 70 dự án chuẩn bị. Chính phủ liên bang Bỉ coi ET là một ưu tiên quốc gia, trong khi Hà Lan và Đức cũng dành nguồn lực lớn cho sáng kiến này.
Hà Lan dẫn đầu chiến lược quốc tế, cam kết đầu tư 900 triệu euro (1,05 tỷ USD) và giữ vai trò điều phối quan hệ với các tổ chức châu Âu. Đức tham gia với nguồn lực khoa học mạnh mẽ, đồng thời chuẩn bị cơ chế đồng tài trợ để bảo đảm tính bền vững lâu dài. Bỉ, với sự tham gia tích cực của vùng Wallonia và các trung tâm nghiên cứu tại tỉnh Liège, đóng vai trò trung tâm trong thiết kế kỹ thuật và hạ tầng tiềm năng của kính thiên văn.
Nhờ sự phân bổ này, mỗi quốc gia phát huy thế mạnh riêng, đồng thời cùng nhau xây dựng hồ sơ dự thầu có tính cạnh tranh cao.
Giới chức Euregio Meuse-Rhin nhấn mạnh rằng Kính thiên văn Einstein không chỉ là một dự án nghiên cứu. Với tổng mức đầu tư hơn 2 tỷ euro, dự án hứa hẹn mang lại lợi ích lan tỏa về công nghệ, công nghiệp và việc làm trong khu vực.
Khoảng 80% hạ tầng có thể được xây dựng tại Wallonia, trong khi các doanh nghiệp Hà Lan và Đức sẽ đóng góp phần lớn công nghệ tiên tiến. Mô hình hợp tác xuyên biên giới này được kỳ vọng trở thành hình mẫu cho những dự án khoa học lớn của châu Âu trong tương lai.
Quyết định lựa chọn địa điểm đặt Kính thiên văn Einstein dự kiến sẽ được đưa ra vào năm 2026 hoặc 2027. Dù cạnh tranh gay gắt với Italy và Saxe, hồ sơ Euregio Meuse-Rhin được đánh giá cao nhờ sự đồng thuận chính trị và cam kết tài chính rõ ràng từ cả ba quốc gia.
Trong bối cảnh đó, hợp tác quốc tế giữa Bỉ, Đức và Hà Lan không chỉ nhằm mục tiêu xây dựng một công trình khoa học tiên phong, mà còn thể hiện quyết tâm chung của khu vực trong việc khẳng định vị thế châu Âu trên bản đồ nghiên cứu toàn cầu./.
Hương Giang (P/v TTXVN tại Brussels)