Châu Phi kêu gọi sửa bản đồ thể hiện kích thước thực tế của châu lục
Hà Nội (TTXVN 17/8)-- Theo phóng viên TTXVN tại châu Phi, Liên minh châu Phi (AU) đang ủng hộ một chiến dịch nhằm chấm dứt việc các chính phủ và tổ chức quốc tế sử dụng bản đồ thế giới Mercator có từ thế kỷ 16 để chuyển sang bản đồ thể hiện chính xác hơn kích thước của châu Phi.
Được tạo ra bởi nhà bản đồ học Gerardus Mercator để định vị, phép chiếu này làm biến dạng kích thước của các lục địa, mở rộng các khu vực gần hai cực như Bắc Mỹ và Greenland trong khi thu hẹp châu Phi và Nam Mỹ. Phó Chủ tịch Ủy ban AU Selma Malika Haddadi cho biết cho biết Mercator đã tạo ra ấn tượng sai lầm rằng châu Phi là "lép vế", mặc dù là lục địa lớn thứ hai thế giới về diện tích, với hơn một tỷ người. Theo bà, những định kiến như vậy ảnh hưởng đến truyền thông, giáo dục và chính sách.
Những lời chỉ trích về bản đồ Mercator không phải là mới, nhưng chiến dịch "Correct the Map” (Sửa Bản đồ) do các nhóm vận động Africa No Filter và Speak Up Africa dẫn đầu đã khơi lại cuộc tranh luận, kêu gọi các tổ chức áp dụng phép chiếu bản đồ Equal Earth (Trái Đất Bình đẳng) năm 2018, nhằm phản ánh đúng kích thước thực tế của các quốc gia.
Moky Makura, Giám đốc điều hành của Africa No Filter, cho biết kích thước hiện tại của bản đồ châu Phi là sai, đồng thời khẳng định đó là chiến dịch thông tin sai lệch và bóp méo kéo dài nhất thế giới, và điều này cần phải chấm dứt ngay lập tức.
Còn Fara Ndiaye, đồng sáng lập Speak Up Africa, cho biết phép chiếu Mercator đã ảnh hưởng đến bản sắc và niềm tự hào của người châu Phi, đặc biệt là trẻ em, những người có thể tiếp xúc với bản đồ này từ sớm ở trường. Bà nhấn mạnh rằng AU (gồm 55 thành viên) đã tán thành chiến dịch này, đồng thời cho biết thêm rằng nó phù hợp với mục tiêu "đòi lại vị thế xứng đáng của châu Phi trên trường quốc tế"
trong bối cảnh ngày càng có nhiều lời kêu gọi bồi thường cho chủ nghĩa thực dân và chế độ nô lệ.
Hiện bản đồ Mercator vẫn được sử dụng rộng rãi, bao gồm cả trong các trường học và công ty công nghệ. Google Maps đã chuyển từ Mercator trên máy tính để bàn sang chế độ xem quả địa cầu 3D vào năm 2018, mặc dù người dùng vẫn có thể chuyển lại về Mercator nếu muốn.
Tuy nhiên, trên ứng dụng di động, phép chiếu Mercator vẫn là mặc định.
Chiến dịch "Sửa Bản đồ" mong muốn các tổ chức như Ngân hàng Thế giới (WB) và Liên hợp quốc (LHQ) áp dụng bản đồ Equal Earth. Người phát ngôn của WB cho biết họ đã sử dụng Winkel-Tripel hoặc Equal Earth cho bản đồ tĩnh và đang dần loại bỏ Mercator trên bản đồ web. Chiến dịch "Sửa Bản đồ" cũng đã gửi yêu cầu tới Cơ quan không gian địa lý LHQ (UN-GGIM). Người phát ngôn của LHQ cho biết sau khi nhận được, bản đồ này cần phải được một ủy ban chuyên gia xem xét và phê duyệt.
Hiện các khu vực khác cũng đang ủng hộ nỗ lực của AU. Dorbrene O’Marde, Phó Chủ tịch Ủy ban Bồi thường Cộng đồng Caribe (CARICOM), đã tán thành dự luật "Equal Earth" như một sự bác bỏ "hệ tư tưởng về quyền lực và sự thống trị"
của bản đồ Mercator./.
Hồng Minh