Sự nhảy vọt về công nghệ tài chính của Nga - Bài 1: Hiệu quả từ các giải pháp nội địa
TTXVN (Moskva 6/8): Hãng thông tấn TASS của Nga mới đây đăng bài phân tích về những bước nhảy vọt và các giải pháp mới trong công nghệ tài chính nội địa của nước này. Nội dung như sau:
Công nghệ tài chính của Nga đã có bước nhảy vọt sau 3 năm nước này bị ngắt kết nối khỏi hệ thống thanh toán xuyên biên giới SWIFT, cùng các nền tảng thanh toán Apple Pay, Google Pay, trong bối cảnh các lệnh trừng phạt quy mô lớn đã được áp dụng đối với hệ thống tài chính trong nước kể từ tháng 3/2022.
Ngày 30/7, trong cuộc gặp mặt với Tổng thống Vladimir Putin, Giám đốc điều hành (CEO) Ngân hàng Sberbank của Nga, ông German Gref, khẳng định không có quốc gia nào trên thế giới có thể sánh ngang với Nga về sự đa dạng của các phương thức thanh toán không dùng tiền mặt.
Theo ông German, Nga đã giải quyết được một cách vấn đề thanh toán bằng thẻ hoặc điện thoại một cách hiệu quả nhất. Ông nói: “Giờ đây, bạn chỉ cần mỉm cười với thiết bị đầu cuối và thanh toán sẽ được thực hiện. Việc thanh toán chỉ mất một tích tắc. Và các thiết bị đầu cuối mà chúng tôi đã phát triển - có mã QR, có thanh toán bằng khuôn mặt, có thanh toán bằng thẻ - tất cả trong một thiết bị đầu cuối. Rất tiện lợi. Do đó, xét về mặt này, chúng tôi chắc chắn có thể nói rằng không có quốc gia nào khác trên thế giới có phương thức thanh toán ngang bằng với Nga”. Những công nghệ như vậy đã xuất hiện nhờ vào quá trình chuyển đổi có hệ thống của Nga sang các giải pháp tài chính của riêng nước này.
* Sự phát triển của NSPK sau lệnh trừng phạt Theo chuyên gia Alexey Voylukov - Giáo sư chuyên ngành thực hành kinh doanh tài chính số tại Học viện kinh tế quốc dân và hành chính công trực thuộc Tổng thống Nga (RANEPA), Hệ thống thẻ thanh toán quốc gia Nga (NSPK) được thành lập vào năm 2014. Giáo sư Voylukov nhấn mạnh: “Có nhiều lựa chọn khác nhau nhưng chúng tôi đã quyết định thành lập một hệ thống mới - NSPK - với việc phát hành thẻ Mir của riêng mình. Đây là điều đúng đắn. Ngày nay, chúng ta thấy việc này được triển khai chu đáo và hiện đại như thế nào. Chúng tôi hình dung rằng NSPK không chỉ phát hành và cung cấp dịch vụ thẻ Mir, mà còn xét đến việc bảo vệ lợi ích quốc gia, tất cả các khoản thanh toán bằng bất kỳ loại thẻ nào - không chỉ Mir mà cả những hệ thống nước ngoài - sẽ được xử lý tập trung thông qua một trung tâm NSPK duy nhất và sau đó mới được chuyển tiếp”.
Chính quyết định này đã giúp Nga tránh được sự sụp đổ vào năm 2022, khi các hệ thống thanh toán quốc tế “ngắt kết nối” do lệnh trừng phạt. Nhà phân tích dự án tài chính của Bitkogan, ông Valery Polunin, nhấn mạnh rằng sau khi Visa và Mastercard rời khỏi thị trường Nga, NSPK thực sự đã trở thành cầu nối công nghệ giúp các quy trình thanh toán không bị gián đoạn. “Và mặc dù các giao dịch trên những thẻ này không còn vượt ra ngoài lãnh thổ Nga, chúng vẫn tiếp tục hoạt động trong nước Nga - chính xác là vì kể từ năm 2015, tất cả các giao dịch trong nước đều được xử lý thông qua NSPK”, ông Polunin cho biết thêm.
Ngoài hệ thống thanh toán Mir, NSPK đã tích cực phát triển Hệ thống thanh toán nhanh (FPS) kể từ năm 2019. Đến cuối năm 2024, người Nga đã thực hiện 3,7 tỷ giao dịch thanh toán thông qua FPS mỗi năm và kể từ ngày 1/5/2024, người Nga đã có thể chuyển khoản miễn phí giữa các tài khoản của họ tại những ngân hàng khác nhau (chuyển khoản Me2Me) với số tiền lên tới 30 triệu ruble (341.725,74 USD). Theo bộ phận báo chí của ngân hàng Sberbank, đến cuối năm 2024, tỷ lệ các phương thức thanh toán thay thế (FPS và SberPay) ước tính đạt 22%. Ngoài ra, có tới 7% doanh số có thể được thực hiện thông qua chuyển khoản Me2Me trên nền tảng của các thị trường lớn nhất.
* Phát triển mã QR phổ quát Tổng giám đốc điều hành NSPK Dmitry Dubynin cho biết dự án thí điểm triển khai mã QR phổ quát đã được khởi động vào năm 2024. Sau đó, cùng với một số ngân hàng, NSPK đã thử nghiệm thành công giải pháp này trong mạng lưới thu mua của họ, rồi chuyển sang mở rộng quy mô. Hiện nay, mã QR phổ quát có thể hoạt động trong toàn bộ mạng lưới thu mua của FPS - bao gồm hơn 200 ngân hàng và gần 6 triệu điểm bán lẻ.
Theo ông Dubynin, việc tạo ra một tiêu chuẩn thanh toán duy nhất là một giải pháp ứng phó với số lượng và sự đa dạng ngày càng tăng của mã QR tại các quầy thanh toán. Mục tiêu của mã QR phổ quát là thống nhất quy trình thanh toán, tạo sự thuận tiện cho người dân, doanh nghiệp thương mại, dịch vụ và ngân hàng. Người mua chỉ cần quét một mã QR duy nhất theo bất kỳ cách nào, sau đó họ sẽ có quyền truy cập vào nhiều phương thức thanh toán khác nhau - thông qua FPS, sử dụng dịch vụ thanh toán của ngân hàng, dịch vụ trả góp và trong tương lai là đồng ruble kỹ thuật số.
Theo ngân hàng VTB, trong quý I/2025, số lượng giao dịch thanh toán bằng mã QR từ khách hàng của ngân hàng này đã tăng gấp đôi so với cùng kỳ năm 2024.
* Các phương thức thanh toán không dùng thẻ khác Mặc dù thanh toán bằng thẻ chiếm phần lớn tuyệt đối trong tổng số giao dịch, thanh toán không dùng thẻ cũng cho thấy sự tăng trưởng ổn định, theo thông tin từ bộ phận báo chí của VTB. Ví dụ, trong quý I/2025, số lượng giao dịch sử dụng thẻ thanh toán đã tăng gần 6 lần so với năm ngoái, đại diện ngân hàng nhấn mạnh. Điều này cho thấy sự quan tâm của người dân đối với việc sử dụng các công cụ thanh toán khác nhau, tiện lợi vào một thời điểm nào đó trong cuộc sống. Sberbank cũng dự báo rằng trong vòng 5 năm tới, vào năm 2030, tỷ lệ các phương thức thanh toán thay thế có thể đạt 40% và tiếp tục tăng.
Cùng với đó, NSPK tiếp tục phát triển các giải pháp thay thế khác. Ví dụ, vào năm 2024, một nguyên mẫu của giải pháp “Wave” đã được trình làng. “Công nghệ này hoạt động kết hợp với một loại thiết bị đầu cuối thanh toán mới hỗ trợ Bluetooth - chỉ cần mang theo điện thoại thông minh là đủ. “Wave” sẽ cho phép người dùng điện thoại thông minh, sử dụng hệ điều hành Android và iOS, thanh toán mua hàng theo cách không tiếp xúc thông thường, ông Dubynin nhấn mạnh.
Ngoài ra, theo ông Dubynin, công nghệ này hiện đang được thử nghiệm với một số ngân hàng. “Gần đây, một số ngân hàng đã công bố thử nghiệm thành công phần thu nhận và một số thiết bị đầu cuối đã hỗ trợ chức năng mới. Nếu thị trường ủng hộ công nghệ này, nó có thể xuất hiện trong mọi doanh nghiệp thương mại và dịch vụ”, ông Dubynin tin tưởng./.
Trần Hải (TTXVN tại Moskva)
(Tiếp theo: Sự nhảy vọt về công nghệ tài chính của Nga - Bài cuối: Các phương thức thanh toán sáng tạo mới)