“Cơn sốt” AI - Động lực bất ngờ cho nền kinh tế thực
Hà Nội (TTXVN 28/8)
Không thể phủ nhận rằng những tâm lý lạc quan về lợi ích tiềm năng của trí tuệ nhân tạo (AI) đã góp phần thúc đẩy thị trường chứng khoán. Tuy nhiên, ngày càng rõ ràng rằng chi tiêu cho AI cũng đang vực dậy cả nền kinh tế thực.
Lý do không phải ở cách các công ty đang sử dụng công nghệ này - ít nhất là chưa. Thay vào đó, chính quy mô đầu tư khổng lồ vào các trung tâm dữ liệu, nhà máy bán dẫn và nguồn cung cấp năng lượng đang tạo ra đủ hoạt động kinh doanh để giúp những chỉ số của toàn bộ nền kinh tế cùng khởi sắc.
Ngân hàng đầu tư UBS ước tính các công ty toàn cầu trong năm 2025 sẽ chi 375 tỷ USD cho hạ tầng AI. Con số này dự kiến sẽ tăng lên 500 tỷ USD vào năm 2026. Số liệu từ Bộ Thương mại Mỹ cũng cho thấy, chỉ riêng đầu tư vào phần mềm và thiết bị máy tính đã chiếm 25% tăng trưởng kinh tế nước này trong quý vừa qua.
Các "ông lớn" công nghệ là những bên chi tiêu lớn nhất, nhưng các công ty cổ phần tư nhân cũng đang đổ vốn vào. Công ty quản lý tài sản Brookfield Asset Management ước tính hạ tầng AI sẽ "ngốn" tới 7.000 tỷ USD trong 10 năm tới. Dòng tiền này đổ vào thị trường xây dựng trong bối cảnh các khoản trợ cấp cơ sở hạ tầng đang giảm dần và chi phí vay cao cản trở các dự án bất động sản khác. Theo công ty nghiên cứu thị trường xây dựng thương mại Dodge Construction Network, chi tiêu xây dựng trung tâm dữ liệu trong năm 2025 sẽ vượt qua cả đầu tư vào các tòa nhà văn phòng truyền thống.
Ông Eugenio Alemán, chuyên gia kinh tế trưởng tại công ty dịch vụ tài chính Raymond James, cho rằng kỳ vọng về lợi nhuận lớn trong ngành này đang lấn át cả mức lãi suất cao. Tuy nhiên, ông cũng cảnh báo rằng hầu hết các công cụ AI hiện chưa có lãi. Các công ty đang hứa hẹn chi tiêu nhiều hơn nữa, nhưng khả năng thực hiện của họ phụ thuộc vào việc kỳ vọng lợi nhuận có được đáp ứng hay không. Nếu tình hình không được như dự kiến, một đợt điều chỉnh lớn trên thị trường sẽ xảy ra.
Nhưng sự phấn khích xung quanh AI vẫn đang lan tỏa khắp nơi.
Một loạt công ty xây dựng, nhà cung cấp điện và nhà sản xuất điện tử như đều bày tỏ háo hức với nhà đầu tư rằng họ có thể có một phần trong "miếng bánh" béo bở này.
Các trung tâm dữ liệu cũng hấp dẫn những công ty xây dựng truyền thống, các bên nhìn thấy cơ hội chuyển đổi từ những dự án phát triển bất động sản thông thường sang một loại tài sản mới với nguồn vốn dồi dào. Skanska, một công ty thầu xây dựng lớn dự báo hoạt động xây dựng trung tâm dữ liệu sẽ tăng trưởng trung bình 13,2% mỗi năm đến năm 2029, nhanh hơn nhiều so với bất kỳ lĩnh vực nào khác mà công ty theo dõi. Hiệp hội Xi măng Mỹ cũng ước tính lĩnh vực này sẽ cần 1 triệu tấn xi măng trong vài năm tới.
Sự bùng nổ này cũng là tin tốt cho các thợ điện, kỹ sư và công nhân vận hành thiết bị hạng nặng. Mặc dù các trung tâm dữ liệu đang hoạt động thường chỉ tuyển dụng một số ít nhân lực, nhưng giai đoạn xây dựng có thể tạo việc làm cho hàng nghìn người. Đó là một phần lý do tại sao việc làm trong ngành xây dựng Mỹ vẫn ổn định ngay cả khi các dự án nhà ở, văn phòng và kho bãi đã cạn kiệt.
Dù vậy, làn sóng đầu tư AI đã làm dấy lên những so sánh không mấy thoải mái với “bong bóng” dot-com hồi năm 2001, khi ngành công nghệ cũng rót hàng tỷ USD vào cơ sở hạ tầng để hỗ trợ một công nghệ mới với kỳ vọng về lợi nhuận cao trong tương lai. Hiện tại, đã có một vài tiếng nói kêu gọi thị trường thận trọng. Giám đốc điều hành của (CEO) của OpenAI, ông Sam Altman đã gây chú ý khi nói rằng ngành này đang "quá phấn khích" và một số người chơi sẽ mất rất nhiều tiền.
Tuy nhiên, các nhà đầu tư hiện đang tự trấn an rằng một đợt suy giảm sẽ không phải là thảm họa. Các trung tâm dữ liệu được tài trợ bởi một nhóm đa dạng các nhà cho vay, giúp giảm thiểu rủi ro cho hệ thống ngân hàng.
Hơn nữa, ngay cả khi AI không đạt được như kỳ vọng, môi trường Internet vẫn đang mở rộng nhanh chóng và có khả năng hấp thụ công suất từ các trung tâm dữ liệu đang được xây dựng. Chuyên gia Andrew Batson từ công ty tư vấn bất động sản JLL dự kiến mảng trung tâm dữ liệu sẽ tiếp tục tăng trưởng khoảng 20% mỗi năm ít nhất cho đến năm 2030.
Trong những năm tới, hạn chế lớn nhất đối với đà tăng trưởng của các trung tâm dữ liệu có lẽ là nguồn đầu vào: năng lượng, nước, lao động và thiết bị kỹ thuật đều đang ngày càng đắt đỏ. Đồng thời, các cộng đồng địa phương từng háo hức thu hút những dự án này lại dần trở nên không còn mấy mặn mà.
Một ví dụ gần đây là Hội đồng thành phố St. Charles tại bang Missouri đã ra lệnh tạm dừng xây dựng các trung tâm dữ liệu mới trong một năm vì lo ngại về ô nhiễm nguồn nước uống.
Chuyên gia Eric Gaus từ Dodge Construction Network cho rằng mặc dù hiện tại dòng tiền đang đổ vào ồ ạt, nhưng chi phí cho các trung tâm dữ liệu đang ngày càng tăng cao. Sẽ đến một lúc nào đó, những khoản phí tổn này sẽ trở thành một gánh nặng khó chịu đựng được, làm chùn bước các nhà đầu tư và kìm hãm sự phát triển của ngành. Ông cũng lưu ý rằng các cộng đồng địa phương đang bắt đầu đặt câu hỏi về lợi ích thực sự từ những trung tâm dữ liệu, và rằng các công ty không thể chỉ xây dựng một công trình tiêu tốn tài nguyên rồi bỏ đi./.
Hương Thủy (Theo The New York Times)