Những “gọng kìm" siết chặt kinh tế Đức
Hà Nội (TTXVN 17/8)
Ngành công nghiệp Đức đang phải đối mặt với một "cơn bão kép" từ chính sách thuế quan mới của Mỹ, chi phí năng lượng tăng vọt và các quy định khí hậu nghiêm ngặt của Liên minh châu Âu (EU). Trong đó, các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) là đối tượng chịu thiệt hại nặng nề nhất.
Thỏa thuận thương mại không cân xứng giữa Liên minh châu Âu (EU) và Mỹ sẽ càng làm trầm trọng thêm tình trạng suy thoái của nền kinh tế đầu tàu châu Âu. Dù vậy, cả giới chính trị gia lẫn các nhà lãnh đạo doanh nghiệp dường như vẫn chưa sẵn sàng cho những thay đổi chính sách sâu rộng cần thiết để đảo ngược tình thế.
Các số liệu kinh tế của Đức đang vẽ nên một bức tranh ảm đạm.
Sau khi suy giảm 0,9% vào năm 2023 và 0,5% vào năm ngoái, đà suy thoái của kinh tế Đức dự kiến sẽ tiếp tục trong năm nay. Các lĩnh vực vốn là xương sống của nền kinh tế trong nhiều thập kỷ – ô tô, xây dựng, máy móc – đều đang chịu áp lực nặng nề nhất. Nếu không có "phao cứu sinh" từ chi tiêu công, khu vực tư nhân được dự báo sẽ suy giảm tới 4-5% trong năm nay.
Một cuộc khảo sát mới của Phòng Thương mại và Công nghiệp Đức (DIHK) cho thấy 58% doanh nghiệp dự kiến sẽ phải chịu thêm gánh nặng từ thỏa thuận thương mại EU-Mỹ. Con số này tăng vọt lên 74% đối với các công ty có hoạt động kinh doanh trực tiếp tại Mỹ. Chỉ có 5% dự kiến có ghi nhận lợi ích từ thỏa thuận này.
Bà Helena Melnikov, Giám đốc điều hành DIHK, nhận định rằng thỏa thuận này có thể cần thiết về mặt chính trị. Nhưng đối với nhiều công ty Đức, đó là một "viên thuốc đắng". Bà cho rằng cái giá phải trả cho thỏa thuận này là thuế quan cao hơn, bộ máy quan liêu cồng kềnh hơn và khả năng cạnh tranh giảm sút.
Kể từ ngày 14/8, mức thuế chung 15% đã được áp dụng cho hàng hóa xuất khẩu từ Đức sang Mỹ, ảnh hưởng nặng nề nhất đến các nhà sản xuất ô tô và máy móc. 89% các công ty có hoạt động tại Mỹ báo cáo những bất lợi ngay lập tức, trong khi 72% lo ngại thuế quan sẽ tăng thêm. 80% bày tỏ lo lắng về những biến động chính trị trong thương mại xuyên Đại Tây Dương, khiến hơn một nửa số công ty tham gia khảo sát có kế hoạch thu hẹp hoạt động tại Mỹ.
Tình hình kinh doanh tại Đức vốn đã yếu kém từ trước.
Trong cuộc khảo sát tháng 5/2025 của DIHK với hơn 21.000 công ty, chỉ có 23% báo cáo kỳ vọng kinh doanh tích cực  trong khi 30% dự kiến tình hình sẽ xấu đi. Trong ngành công nghiệp, cứ ba công ty thì có một công ty dự đoán sẽ có ít đơn hàng hơn. Chỉ có 19% có kế hoạch tăng đầu tư, trong khi khoảng hơn 30% có kế hoạch cắt giảm.
Giá năng lượng cao, thiếu hụt lao động và bất ổn chính trị được xem là những trở ngại chính. DIHK dự báo kinh tế Đức sẽ suy giảm 0,3% trong năm 2025. Nhưng nếu điều chỉnh theo chi tiêu nhà nước, mức suy giảm thực tế sẽ gần 4-5%.
Các cuộc khảo sát đều xác nhận cùng một thông điệp: Đức đang bị phi công nghiệp hóa, mất đi hàng trăm nghìn việc làm trong các lĩnh vực cốt lõi. Thâm hụt an sinh xã hội chỉ là sự khởi đầu.
Trong khi đó, chương trình nghị sự "Thỏa thuận Xanh" vẫn được xem là bất khả xâm phạm. Chi phí năng lượng của ngành công nghiệp Đức đang cao gấp ba lần so với các đối thủ Mỹ và gấp đôi so với các công ty Pháp, đẩy các lĩnh vực thâm dụng năng lượng ra khỏi đất nước. Tuy nhiên, không ai dám công khai thách thức chương trình nghị sự về khí hậu của Brussels.
Các tập đoàn lớn có thể điều chỉnh hoặc di dời sản xuất để lách luật, nhưng các doanh nghiệp vừa và nhỏ – vốn là xương sống của nền kinh tế Đức – đang bị đè bẹp. Gánh nặng quan liêu từ "Thỏa thuận Xanh" vô tình dọn đường cho các tập đoàn lớn bằng cách loại bỏ các đối thủ cạnh tranh nhỏ hơn. Trong nửa đầu năm 2025, số vụ phá sản của các công ty nhỏ đã tăng 9,4% so với cùng kỳ năm ngoái lên 11.900 vụ.
Nền kinh tế Đức đang phải đối mặt với một loạt vấn đề đến từ nhiều phía. Nếu không có những thay đổi chính sách quyết liệt và thẳng thắn nhìn nhận vào các nguyên nhân sâu xa, mùa Thu sắp tới có thể sẽ không chỉ nóng về thời tiết mà còn là một mùa "bỏng rát" đối với kinh tế và xã hội Đức./.
Hương Thủy (Theo Euronews)