Công trình
thủy lợi thời Jerusalem cổ đại hé lộ bài học ứng phó khí hậu Hà Nội (TTXVN 26/8)-- Hơn 2.800 năm trước, cư dân tại Jerusalem thời kỳ đồ sắt đã phải đối mặt với biến đổi khí hậu, thể hiện qua những năm hạn hán kéo dài xen kẽ với lũ quét bất ngờ. Giới cầm quyền Vương quốc Judah, nhiều khả năng dưới sự lãnh đạo của Vua Jehoash hoặc người kế nhiệm là Amaziah, đã đưa ra một giải pháp kỹ thuật quy mô lớn để ứng phó với tình trạng thời tiết thất thường và thiếu nước: củng cố nguồn nước chính của thành phố – suối Gihon – và dẫn nước về một hồ chứa nhân tạo là hồ Siloam, đồng thời tận dụng để tích trữ nước mưa. Công trình này được hiện thực hóa thông qua việc xây dựng đập Siloam – một công trình thủy lợi đồ sộ.
Theo phóng viên TTXVN tại Tel Aviv, câu chuyện này được hé lộ từ nghiên cứu mới của Đơn vị Khảo cổ Khoa học thuộc Viện Khoa học Weizmann (Israel), hợp tác với Cơ quan Cổ vật Israel, vừa được công bố trên tạp chí Proceedings of the National Academy of Sciences.
Nhóm nghiên cứu, do Tiến sĩ Johanna Regev và Giáo sư Elisabetta Boaretto dẫn dắt, đã sử dụng các phương pháp vi khảo cổ tiên tiến kết hợp với kỹ thuật định tuổi bằng carbon phóng xạ (C-14) cực kỳ chính xác. Các mẫu phân tích bao gồm rơm siêu nhỏ chưa cháy và cành cây cháy sém được tìm thấy trong lớp vữa xây dựng đập. Nhờ đó, họ xác định được công trình đập Siloam được xây dựng trong khoảng thời gian 805–795 Trước Công nguyên (TCN) — một khung thời gian hiếm khi đạt được độ chính xác cao đến vậy trong khảo cổ học.
Để hoàn thiện bức tranh khí hậu thời kỳ đó, các nhà nghiên cứu từ Viện Weizmann còn kết hợp kết quả định tuổi với dữ liệu khí hậu lấy từ lõi khoan Biển Chết, thạch nhũ trong hang Soreq và ghi chép về hoạt động của Mặt trời dựa trên ảnh hưởng của nó đến sự hình thành các đồng vị vũ trụ phóng xạ. Việc tổng hợp các nguồn dữ liệu này dẫn đến kết luận rằng đập Siloam không chỉ là một công trình đơn lẻ, mà là một phần trong hệ thống cấp thoát nước quy mô lớn, được quy hoạch nhằm ứng phó với các thách thức khí hậu.
Nhóm nghiên cứu cho biết:
“Những phát hiện của chúng tôi cho thấy dấu hiệu rõ ràng về quy hoạch đô thị bài bản để quản lý hệ thống nước của Jerusalem ngay từ thế kỷ 9 TCN – minh chứng cho quyền lực và sức mạnh của thành phố thời kỳ đó".
Công trình này được cho là phản ứng trước biến đổi khí hậu: thời kỳ đó Jerusalem đối mặt với tình trạng khô hạn xen lẫn lũ quét đột ngột, do vậy cần một công trình giữ nước quy mô lớn nhằm đảm bảo nguồn nước ổn định cho cư dân. Đập dài khoảng 21 mét, cao 12 mét, độ dày trên 8 mét — một công trình quy mô ấn tượng vào thời đại đó.
Việc khai quật và mở cửa cho công chúng thăm quan đang được tiến hành, mang lại cơ hội trải nghiệm trực tiếp di tích này và hiểu hơn về lịch sử hệ thống cấp nước cổ đại của Jerusalem./.
Thanh Bình