Phát triển vùng nguyên liệu
tập trung cho sản xuất nông sản Đồng Nai (TTXVN 31/7)
Mặc dù là tỉnh công nghiệp nhưng Đồng Nai vẫn đạt nhiều thành quả ấn tượng trong phát triển nông nghiệp.
Việc sở hữu vùng nguyên liệu quy mô lớn giúp Đồng Nai mới trở thành “cực tăng trưởng” thu hút hàng loạt doanh nghiệp chế biến trong và ngoài nước; trong đó, có hàng chục nhà máy chế biến hạt điều, cao su, cà phê và hồ tiêu đạt chuẩn xuất khẩu sang các thị trường khó tính như châu Âu, Hoa Kỳ, Nhật Bản...
Tỉnh Bình Phước (cũ) đã tạo được những vùng nguyên liệu lớn, tập trung, vùng sản xuất cao su, điều đứng đầu cả nước. Địa phương từ lâu đã được mệnh danh là thủ phủ điều của Việt Nam và “công xưởng” chế biến hạt điều của thế giới với diện tích canh tác khoảng 152.000 ha, chiếm hơn 50% tổng diện tích trồng điều của cả nước. Số lượng cơ sở chế biến hạt điều với hơn 1.400 cơ sở quy mô nhỏ và vừa, giải quyết việc làm thường xuyên cho hơn 50.000 lao động. Cùng đó, địa phương còn có gần 245.000 ha cao su (chiếm 26% diện tích cả nước), gần 14.300 ha cà phê, hơn 11.000 ha hồ tiêu, góp phần hình thành những vùng chuyên canh tập trung có quy mô lớn và tiềm năng chế biến sâu.
Tỉnh Đồng Nai (cũ) có trên 200 mã số vùng trồng với tổng diện tích khoảng 29.000 ha và 100 cơ sở đóng gói được cấp mã số để phục vụ xuất khẩu đi các thị trường như: Trung Quốc, Hoa Kỳ, châu Âu, Australia, New Zealand...  Địa phương đã hình thành 127 vùng sản xuất nông nghiệp tập trung với tổng diện tích gần 41.000 ha, trong đó 8 vùng nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao với quy mô gần 1.600 ha về sản phẩm lúa, xoài, bưởi, sầu riêng tại các địa phương Xuân Lộc, Định Quán, Vĩnh Cửu, Tân Phú… Nhờ vào hệ thống thủy lợi chủ động và khí hậu ôn hòa, các vùng chuyên canh tại đây duy trì được năng suất ổn định, tạo điều kiện để sản xuất hướng đến tiêu chuẩn toàn cầu như GlobalGAP, hữu cơ, Rainforest Alliance…
Với 20 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực sản xuất, chế biến hạt điều, bà Nguyễn Thị Mỵ, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Hà Mỵ (xã Đồng Phú) cho biết, tỉnh Đồng Nai (mới) có nhiều lợi thế phát triển công nghiệp chế biến điều nhưng chưa được đầu tư đúng tầm. Vì vậy, công ty đã liên kết với các hợp tác xã trồng điều ở xã Đắk Nhau, Phước Sơn, Bom Bo để thiết lập vùng nguyên liệu cùng sản xuất điều hữu cơ, đầu tư nhà máy chế biến và tìm kiếm thị trường, đối tác tiêu thụ. Đến nay, công ty đã chủ động nguồn nguyên liệu điều thô, có hàng chục sản phẩm chế biến từ điều nhân, đáp ứng thị trường trong nước, xuất khẩu sang nhiều thị trường yêu cầu cao như Mỹ, Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc, Canada…
Tương tự, ông Nguyễn Hoàng Đạt, Giám đốc Công ty TNHH VINAHE (phường Phước Bình, tỉnh Đồng Nai) nhận định những năm gần đây, doanh nghiệp chế biến hạt điều phối hợp với chính quyền và người dân quy hoạch, đầu tư xây dựng vùng nguyên liệu điều trong nước, giúp bảo đảm nguồn cung, hỗ trợ người trồng điều nâng cao thu nhập.
Chuyên gia kinh tế Nguyễn Hoàng Dũng cho rằng, địa phương cần hình thành các vùng chuyên canh cây lâu năm có quy mô lớn như cao su, điều, hồ tiêu, cà phê, sầu riêng... ứng dụng công nghệ cao, sạch và hữu cơ. Đây là một hướng đi quan trọng, giúp nâng cao chất lượng sản phẩm, giá trị gia tăng và khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế.
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đỗ Phú Trần Tình - Viện trưởng Viện Phát triển chính sách, Đại học Quốc gia TP.Hồ Chí Minh đánh giá, với tiềm năng và lợi thế vốn có về nông nghiệp, tỉnh cần chuyển đổi từng bước mô hình sản xuất nông nghiệp truyền thống sang nông nghiệp công nghệ cao, ứng dụng IoT và AI trong quản lý, vận hành. Phát triển các chuỗi giá trị nông sản, tập trung vào chế biến sâu các sản phẩm chủ lực để thu hút đầu tư từ các đối tác Nhật Bản, Hàn Quốc… vào lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao. Đồng thời, tập trung phát triển mạnh mô hình kinh tế trang trại hiện đại và các vệ tinh xung quanh kinh tế trang trại. Từ đó, các trang trại quy mô lớn sẽ được đầu tư với công nghệ tiên tiến, hướng đến sản xuất nông nghiệp bền vững và hiệu quả.
Thời gian tới, để ngành nông nghiệp tiếp tục phát triển, tỉnh Đồng Nai tiếp tục phát triển vùng nguyên liệu tập trung cho sản xuất nông sản. Theo đó, từ nay đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050, tại khu vực Bình Phước cũ, tỉnh tổ chức các khu nông nghiệp tập trung với quy mô lớn ở các địa phương: Bù Đăng, Bù Gia Mập, Phú Riềng, Đồng Phú. Hình thành các vùng trồng cây ăn trái tập trung ở: Bù Gia Mập, Bù Đăng, Phú Riềng, Bù Đốp, Lộc Ninh, Hớn Quản, Đồng Phú Bình Long; trong đó, phát triển các vùng sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao (chủ yếu là sản phẩm cây ăn trái) với quy mô khoảng 10.800 ha, tập trung ở: Bù Gia Mập 2.000 ha, Bù Đăng 2.000 ha, Phú Riềng 1.500 ha, Bù Đốp 1.500 ha, Lộc Ninh 1.500 ha, Hớn Quản 1.000 ha, Đồng Phú 700 ha và Bình Long 600 ha…
Đồng Nai cũng phát triển diện tích cây hồ tiêu khoảng 1.000 ha tại Xuân Lộc, Cẩm Mỹ, Tân Phú; cây điều 25.000 ha tại Long Thành, Xuân Lộc, Cẩm Mỹ, Định Quán, Tân Phú, Thống Nhất; cây cà phê là 6.000 ha tại Xuân Lộc, Cẩm Mỹ, Định Quán, Tân Phú; cây cao su là 36.090 ha tại Định Quán, Thống Nhất, Cẩm Mỹ, Long Thành, Xuân Lộc…
Tỉnh tổ chức thực hiện tốt các chính sách liên quan đến lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn như: hỗ trợ phát triển sản xuất giống phục vụ cơ cấu lại ngành nông nghiệp;
khuyến khích phát triển hợp tác, liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp; khuyến khích phát triển nông nghiệp hữu cơ; khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn; chuyển giao khoa học công nghệ vào sản xuất; phát triển hợp tác xã…
Đồng thời, rà soát, đánh giá hiệu quả các chính sách đã ban hành để kịp thời điều chỉnh, bổ sung cho phù hợp với thực trạng và xu hướng phát triển nông nghiệp của địa phương tại từng thời điểm nhằm hỗ trợ, khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư cơ sở sơ chế, bảo quản, chế biến (đặc biệt là chế biến sâu); liên kết với nông dân, hợp tác xã, tổ hợp tác xây dựng các chuỗi giá trị sản xuất, thu mua, chế biến, tiêu thụ, xuất khẩu sản phẩm cây ăn quả chủ lực, cây công nghiệp hiệu quả trên địa bàn.
Đối với hộ gia đình, cần chủ động liên kết với doanh nghiệp thông qua hợp tác xã để hình thành vùng sản xuất cây ăn quả tập trung, gắn với xây dựng mã số vùng trồng truy xuất nguồn gốc và tiêu thụ sản phẩm cây ăn quả, cây công nghiệp. Đồng thời, tích cực tham gia các khóa đào tạo nghề làm vườn, tăng cường kỹ năng sản xuất, kiến thức thị trường về cây ăn quả,...
Mặt khác, tỉnh quản lý hiệu quả các đề xuất, đặt hàng đề tài, dự án ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào trong sản xuất, hỗ trợ thẩm định dự án sản xuất thử nghiệm sản phẩm nông nghiệp công nghệ cao, thúc đẩy liên kết chặt chẽ giữa doanh nghiệp và tổ chức khoa học và công nghệ trong chuyển giao quyền sở hữu trí tuệ, sử dụng kết quả nghiên cứu để nâng cao năng suất, chất lượng của các cây trồng chủ lực của địa phương.
Tỉnh hỗ trợ chuyển đổi số, quản lý số trong nông nghiệp; rà soát các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia liên quan đến các cây công nghiệp; thực hiện bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ cho các sản phẩm cây công nghiệp chủ lực; phát triển thương mại điện tử cho sản phẩm cây công nghiệp, đảm bảo truy xuất nguồn gốc, chứng nhận tiêu chuẩn an toàn, kết nối giữa người sản xuất, vùng sản xuất với thương mại và người tiêu thụ.
Đồng Nai còn chủ động phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Môi trường cấp và đảm bảo các điều kiện kỹ thuật cần thiết đối với các vùng trồng tại địa phương để phục vụ công tác mở rộng thị trường, giải quyết các rào cản kỹ thuật và xử lý các thông báo không tuân thủ quy định kiểm dịch thực vật, an toàn thực phẩm…
Ngoài ra, ngân sách Nhà nước đầu tư các công trình thủy lợi tại vùng sản xuất cây ăn quả chủ lực, cây công nghiệp tập trung, công trình giao thông kết nối vùng sản xuất tập trung với trục giao thông chính và công trình hạ tầng thiết yếu khác phục vụ sản xuất, tiêu thụ sản phẩm cây ăn quả chủ lực, cây công nghiệp./.
Nhật Bình