“Nộp phí” bán chip - cách đi đường vòng qua các biện pháp hạn chế của Mỹ?
Hà Nội (TTXVN 14/8)
Kế hoạch gây tranh cãi của Tổng thống Mỹ Donald Trump về việc thu một phần doanh thu từ việc bán chip cho Trung Quốc đang khiến các công ty Mỹ phải cân nhắc lại chiến lược kinh doanh của họ. Đồng thời, kế hoạch này cũng mở ra một hướng đi mới để có thể vượt qua những căng thẳng thương mại đã kéo dài nhiều năm.
Nvidia Corp. và Advanced Micro Devices Inc. đã đồng ý trả cho Chính phủ Mỹ 15% doanh thu từ việc bán chip trí tuệ nhân tạo (AI) cho Trung Quốc. Giới chuyên gia và những người am hiểu vấn đề cho biết, thỏa thuận bất ngờ này đã hé mở một con đường để thâm nhập thị trường Trung Quốc, bất chấp các biện pháp kiểm soát xuất khẩu nghiêm ngặt, thuế quan và các rào cản thương mại khác.
Câu hỏi mà các công ty hiện phải đối mặt là liệu có đáng để chấp nhận rủi ro này hay không. Những người nắm rõ các cuộc thảo luận nội bộ cho biết các công ty đang gặp khó khăn trong việc xác định tác động của sắc lệnh này đối với tương lai của họ, đặc biệt là do tính chất khó lường trong các quyết định của ông Trump.
Ông Gary Hufbauer, một thành viên cấp cao tại Viện Kinh tế Quốc tế Peterson, nhận định rằng đây là một động thái thực sự kỳ lạ và bất thường. Ông cho rằng, ngoài các trường hợp riêng lẻ của AMD và Nvidia, chính sách này có thể sẽ được mở rộng. Theo ông Hufbauer, mọi thứ giờ đây đều được coi là "an ninh quốc gia" theo định nghĩa mới, có nghĩa là tất cả đều phải tuân theo giấy phép xuất khẩu và giấy phép sẽ được cấp dựa trên sự đóng góp của công ty.
Các quan chức trong chính quyền của ông Trump lại bảo vệ ý tưởng này, cho rằng đây là một cách thông minh để tạo doanh thu cho Chính phủ Mỹ và đề xuất mở rộng chính sách này ra ngoài lĩnh vực chip.
Trong một cuộc phỏng vấn với Bloomberg Television ngày 13/8, Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent cho rằng chính sách này có thể được áp dụng trong các ngành khác theo thời gian. Ông cho biết hiện tại, đây là một trường hợp đặc biệt, nhưng khi đã có mô hình và các thử nghiệm beta, thì không có lý do gì để không mở rộng nó.
Ông Bessent cũng bác bỏ mọi lo ngại về an ninh quốc gia xung quanh quyết định bán chip H20 của Nvidia cho Trung Quốc - một việc trước đây đã bị cấm vì lo ngại sẽ giúp Trung Quốc tăng cường sức mạnh trong cuộc đua AI. Ông giải thích rằng chip H20 chỉ là loại chip ở cấp độ thấp trong chuỗi giá trị chip, và Mỹ sẽ không bán bất kỳ loại chip tiên tiến nào cho Trung Quốc.
Tuy nhiên, những bình luận này không thể trấn an những người có quan điểm cứng rắn về Trung Quốc trong Quốc hội. Dân biểu John Moolenaar, đảng viên Cộng hòa bang Michigan, người giữ chức chủ tịch Ủy ban Đặc biệt của Hạ viện Mỹ về Trung Quốc, đã đặt câu hỏi về cơ sở pháp lý của động thái này. Theo ông, biện pháp này là một cách đi đường vòng qua các biện pháp kiểm soát được đặt ra để hạn chế việc bán công nghệ nhạy cảm cho các đối thủ của Mỹ.
Ông Moolenaar nhấn mạnh rằng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu là tuyến phòng thủ hàng đầu để bảo vệ an ninh quốc gia, và Mỹ không nên tạo ra một tiền lệ khuyến khích chính phủ cấp giấy phép bán cho Trung Quốc những công nghệ có thể tăng cường năng lực AI của họ.
Mặc dù vậy, thỏa thuận nói trên cho thấy cách ông Trump đang thúc đẩy việc mở ra các nguồn doanh thu mới cho chính phủ, trong đó có các biện pháp như bao nắm giữ cổ phần của các công ty hoặc thu phí cao hơn để sinh sống hoặc làm việc tại Mỹ./.
Khánh Ly (Theo Bloomberg)