Ukraine
có đang bị phương Tây bỏ rơi?
Trang mạng eurasiareview.com (Ngày 28/7)
Nhìn vào thực tế chiến lược, những ưu tiên thay đổi và các tín hiệu chính trị đang làm dấy lên nhận thức rằng "Ukraine sẽ bị phương Tây bỏ rơi" trong tương lai gần. Một số người tin rằng Ukraine có thể bị "bỏ rơi" do phương Tây thấy mệt mỏi về chiến tranh dù thậm chí còn chưa phải tham chiến trên bộ. Người châu Âu không phải hy sinh để tham chiến. Nhưng họ đã trở nên nghèo hơn.
Sự nhiệt tình của công chúng đối với viện trợ cho Ukraine đã giảm mạnh ở Mỹ và một số khu vực châu Âu. Bản chất kéo dài của chiến tranh, cùng với lạm phát kinh tế, khủng hoảng năng lượng và gánh nặng người tị nạn, đã làm xói mòn sự kiên nhẫn của cử tri. Các cuộc bầu cử sắp tới trên khắp các nền dân chủ phương Tây buộc các nhà lãnh đạo phải ưu tiên các mối quan tâm trong nước hơn là các cuộc xung đột nước ngoài.
Zelensky từng phát biểu: “Bây giờ chính xác là thời điểm cần gây áp lực với Nga, phải thật mạnh mẽ để năm sau sẽ không còn chiến tranh. Moskva phải nhận ra rằng họ sẽ không thể chờ đợi được nữa. Các lệnh trừng phạt phải thực sự khiến Nga mất đi tiềm năng của mình.
Chúng tôi đang nỗ lực để đạt được điều này”.
Trump - thiên tài của Chiến lược thao túng Những gì thoạt đầu có vẻ như là một chiến lược ngoại giao liều lĩnh, thực chất là một nước cờ được tính toán kỹ lưỡng, một thỏa thuận kinh doanh mang tính ép buộc được ngụy trang dưới vỏ bọc địa chính trị. Đó là cách Trump, sử dụng “Nghệ thuật đàm phán” đặc trưng của mình, đã có thể biến NATO thành một khách hàng sinh lời và Ukraine thành một nước “được ủy nhiệm” mà Mỹ không mất gì cả, trong khi lại được tất cả: Những ám chỉ lặp đi lặp lại của Trump - “Tại sao chúng ta phải tiếp tục trả tiền để bảo vệ Ukraine trong khi NATO không làm tròn trách nhiệm của mình?” - không chỉ là lời nói suông. Những tuyên bố này đóng vai trò như một chiến thuật gây áp lực, gieo rắc nỗi sợ hãi ở các thủ đô châu Âu.
NATO đã hoảng loạn, và NATO sẽ dựa vào đâu để tăng cường quân sự nhanh chóng? – Chính là các nhà thầu thuộc Bộ Quốc phòng Mỹ. Các nước NATO tăng chi tiêu quốc phòng, nhưng không gì khác ngoài mua vũ khí của Mỹ như tên lửa Javelin, HIMARS, hệ thống phòng không, máy bay không người lái và hệ thống công nghệ. Các công ty quốc phòng Mỹ trở thành bên hưởng lợi chính. Đổi lại, NATO cung cấp phần lớn số vũ khí này cho Ukraine.
Trump tuyên bố sẽ giảm bớt sự can dự của Mỹ, nhưng trên thực tế, đã tạo ra một thị trường khổng lồ cho vũ khí Mỹ và Ukraine vẫn được trang bị vũ khí.
Chuyển hướng chiến lược sang Trung Quốc NATO và Mỹ ngày càng xoay trục sang việc chống lại Trung Quốc, một đồng minh mạnh mẽ của Nga, đặc biệt là ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương. Ukraine có thể được coi là một vấn đề khu vực, chứ không phải là ưu tiên chiến lược dài hạn.
Trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị leo thang và sự trỗi dậy của chủ nghĩa dân tộc kinh tế và chủ nghĩa đơn phương, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã gặp Chủ tịch Hội đồng châu Âu Antonio Costa và Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen, những người đang có mặt tại Trung Quốc để tham dự Hội nghị thượng đỉnh Trung Quốc-EU lần thứ 25, tại Đại lễ đường Nhân dân ở Bắc Kinh vào ngày 24/7. Cần phải lưu ý rằng năm nay đánh dấu kỷ niệm 50 năm quan hệ ngoại giao Trung Quốc-EU. Sau khi Hội nghị thượng đỉnh Trung Quốc-EU lần thứ 25 kết thúc vào ngày 24/7, các nhà lãnh đạo Trung Quốc và EU đã ra tuyên bố chung. Hội nghị thượng đỉnh được tổ chức tại Bắc Kinh một lần nữa chứng minh rõ ràng lập trường chung giữa Trung Quốc và EU.
Phía EU cho biết ba đề xuất của Chủ tịch Tập Cận Bình về quan hệ EU-Trung Quốc có tầm quan trọng sống còn. EU không tìm cách "tách rời và cắt đứt chuỗi cung ứng" khỏi Trung Quốc và hoan nghênh các doanh nghiệp Trung Quốc đầu tư và hoạt động tại châu Âu, đồng thời hy vọng hợp tác với Trung Quốc để duy trì chủ nghĩa đa phương, bảo vệ các mục đích và nguyên tắc của Hiến chương Liên hợp quốc, và tạo điều kiện đưa ra các giải pháp cho các vấn đề điểm nóng trong khu vực, phản ánh ý chí chiến lược duy trì hợp tác trong bối cảnh bất ổn toàn cầu.
Tuy nhiên, Chủ tịch EC Ursula von der Leyen đã nói với người đồng cấp Trung Quốc Tập Cận Bình rằng quan hệ giữa Brussels và Bắc Kinh đang ở "điểm uốn" đồng thời đưa ra một cảnh báo ngầm rằng mối quan hệ của Trung Quốc với Moskva là "yếu tố quyết định" việc mối quan hệ song phương (EU-Trung Quốc) tiến triển như thế nào.
Tại sao phương Tây không hoàn toàn bỏ mặc Ukraine?
Phương Tây khó có thể "bỏ rơi" Ukraine - nhưng có thể sẽ giảm bớt sự hỗ trợ, thúc đẩy Kiev đàm phán, hoặc chuyển hướng tập trung sang nơi khác. Nếu điều kiện địa kinh tế toàn cầu thay đổi, thay đổi giới lãnh đạo và một cuộc khủng hoảng tương tự chiến tranh khác, Ukraine có thể trở thành ưu tiên thấp hơn nữa.
Cam kết của phương Tây đối với Ukraine giờ đây gắn liền với uy tín và tư thế răn đe của NATO. Việc từ bỏ Ukraine sẽ gửi một thông điệp nguy hiểm đến các đối thủ như Nga, Trung Quốc và Iran. Ukraine đã trở thành nơi thử nghiệm vũ khí và chiến tranh hỗn hợp của phương Tây. Hàng tỷ USD đã được đầu tư, và người ta quan tâm đến việc thấy những khoản đầu tư đó mang lại lợi nhuận chiến lược. Phương Tây có thể thúc đẩy để cuộc xung đột tạm “đóng băng” hoặc một lệnh đình chiến, chứ không phải là từ bỏ hoàn toàn. Viện trợ trong tương lai có thể chuyển từ hỗ trợ tấn công sang hỗ trợ phòng thủ/an ninh. Vì vậy, rủi ro là có thật, nhưng nhiều khả năng là một sự rút lui dần dần hoặc thay đổi chính sách hơn là một sự phản bội hoàn toàn.
Nền tảng đạo đức của Ukraine bị xói mòn Cách đây hơn 10 năm, tờ The Guardian của Anh từng đăng bài “Chào mừng đến với Ukraine, quốc gia tham nhũng nhất châu Âu”. Tổng thống Zelensky kể từ khởi đầu chiến tranh đã được nâng lên thành “Anh hùng dân tộc”. Ảo tưởng này đã bị phá vỡ trong những năm qua khi chiến tranh kéo dài.
Tham nhũng đã và đang là một vấn đề lớn ở Ukraine và giới trẻ tin rằng việc giải quyết tham nhũng là ưu tiên hàng đầu của chính phủ. Điều này là một phần trong những yêu cầu để Ukraine tiến tới tư cách thành viên EU, để đất nước của họ hòa nhập vào một cộng đồng được quản lý minh bạch hơn bởi nền dân chủ và pháp quyền.
Tổng thống Zelensky đã ký một đạo luật tước bỏ tính độc lập của hai cơ quan chống tham nhũng quan trọng - Cục Chống Tham nhũng Quốc gia Ukraine (NABU) và Văn phòng Công tố Chuyên trách Chống Tham nhũng (SAPO).
Vào tháng 1/2023, một bài báo trên tờ The Hill đã nhận xét về sự cần thiết phải “đánh bại” tham nhũng như một “kẻ thù khác” của Ukraine. Ngay sau bài báo đó, một bài viết, cũng trên tờ Guardian, đã thảo luận về những thách thức mà Giám đốc Cơ quan Phòng chống Tham nhũng Quốc gia Ukraine (NACP), cơ quan hợp tác chặt chẽ với NABU và SAPO (những cơ quan hiện đã bị tước bỏ quyền lực), phải đối mặt.
Báo cáo đó đặc biệt đề cập đến những ví dụ cụ thể về tham nhũng trong nhóm thân cận của Tổng thống Zelensky.
Zelensky đã sa thải cựu Bộ trưởng Quốc phòng Oleksii Reznikov trước những cáo buộc lan rộng rằng Bộ Quốc phòng Ukraine đang biển thủ tiền tài trợ từ nước ngoài.
Tổng thống Zelensky được bầu vào năm 2019 nhờ cương lĩnh xóa bỏ tham nhũng ở Ukraine. Trên thực tế, ông đã không làm gì để giải quyết vấn nạn này. Chiến tranh thực tế đã tạo cơ hội cho tham nhũng phát triển lên một tầm cao mới. Zelensky giờ đây dường như đang làm suy yếu các cơ quan chống tham nhũng độc lập, một phần để ngăn họ tìm ra những bí mật đen tối và do đó, bản thân ông trở nên tham nhũng và độc đoán. Chính trị là một ngành kinh doanh tha hóa sâu sắc và không ai tránh khỏi sự cám dỗ.
Bế tắc Quân sự và Mệt mỏi về chiến lược Cuộc chiến không cho thấy con đường rõ ràng nào dẫn đến chiến thắng cho Ukraine. Nếu không giành được những lợi thế đáng kể về lãnh thổ, các nhà hoạch định chính sách phương Tây sẽ đặt câu hỏi về lợi tức đầu tư. Các đợt chuyển giao gần đây tập trung nhiều hơn vào các hệ thống phòng thủ hơn là giúp ích cho các cuộc tấn công mới. Các nhà lãnh đạo hiện nay đang tập trung vào “răn đe dài hạn”, “đảm bảo an ninh” và “khuôn khổ hòa bình”, dần dần tránh xa những lời hứa về chiến thắng hoàn toàn.
Zelensky, người từng được ca ngợi là “Anh hùng dân tộc”, giờ đây đang phải đối mặt với sự giám sát cả trong nước lẫn quốc tế. Những lo ngại về tham nhũng và việc sử dụng sai mục đích ngân sách khiến các nhà lãnh đạo khó có thể biện minh cho việc tiếp tục các gói viện trợ trị giá hàng tỷ USD. Khi “hình ảnh anh hùng” phai nhạt, sự ủng hộ cho một cuộc chiến tranh ủy nhiệm không hồi kết cũng suy yếu, đặc biệt là khi chính người dân châu Âu đang phải đối mặt với khó khăn kinh tế. Do đó, một sự thay đổi chậm rãi – chứ không phải một sự phản bội đột ngột – là kịch bản có khả năng xảy ra hơn: viện trợ giảm, áp lực buộc Kiev phải đàm phán và chuyển từ hỗ trợ tấn công sang hỗ trợ phòng thủ. Những lo ngại về tham nhũng, thực trạng kinh tế và các trục xoay địa chính trị cho thấy sự nhiệt tình của phương Tây đang nguội dần.
Câu hỏi không phải là liệu phương Tây có lùi bước hay không, mà là lùi bao xa và nhanh đến mức nào – phản ánh một thực tế đang nổi lên./.