Trung Quốc phát tín hiệu về định hình tương lai tài chính toàn cầu
TTXVN (Sydney 1/8): Theo trang tin “Diễn đàn Đông Á” (có trụ sở tại Australia), ngày 2/4/2025, Trung Quốc chính thức phát hành trái phiếu xanh quốc tế chính phủ đầu tiên bằng đồng nhân dân tệ (NDT), huy động được 6 tỷ NDT (tương đương 824 triệu USD). Đây không chỉ là dấu mốc quan trọng trong tiến trình phát triển tài chính xanh của nước này, mà còn là lần đầu tiên trái phiếu xanh quốc tế chính phủ được định danh bằng đồng NDT, được niêm yết trên một sàn giao dịch quốc tế.
Kể từ khi ra mắt thị trường trái phiếu xanh vào năm 2016, Trung Quốc đã thu hút sự quan tâm đáng kể từ cộng đồng tài chính toàn cầu. Tính đến cuối năm 2024, Trung Quốc đã phát hành tổng cộng 555,5 tỷ USD trái phiếu xanh, trong đó riêng trong năm 2024 là 68,8 tỷ USD, đưa nước này trở thành thị trường trái phiếu xanh lớn thứ ba thế giới.
Điểm đặc biệt là sự phát triển này diễn ra mà không cần đến công cụ trái phiếu xanh quốc tế chính phủ - vốn được xem là yếu tố “neo” niềm tin thị trường tại các nền kinh tế mới nổi. Trong khi nhiều nước dựa vào phát hành trái phiếu xanh quốc gia - do Bộ Tài chính hoặc Kho bạc phát hành - để nâng cao uy tín và thu hút nhà đầu tư dài hạn, Trung Quốc lại xây dựng một hệ sinh thái trái phiếu xanh phi tập trung, do các doanh nghiệp nhà nước, định chế tài chính và chính quyền địa phương dẫn dắt.
Tuy nhiên, sau các cuộc đối thoại cấp cao giữa Anh và Trung Quốc hồi tháng 1/2025, Bộ Tài chính Trung Quốc đã công bố khung trái phiếu xanh quốc gia vào tháng 2/2025, lấy tiêu chuẩn của Sáng kiến Trái phiếu Khí hậu (Climate Bonds Initiative) làm nền tảng. Khung này xác định các lĩnh vực ưu tiên gồm giảm phát thải, thích ứng với khí hậu, bảo vệ đa dạng sinh học, giảm ô nhiễm và sử dụng tài nguyên bền vững.
Đợt phát hành trái phiếu diễn ra vào tháng 4/2025 với hai kỳ hạn 3 năm và 5 năm, thu hút lượng đăng ký gấp 6,9 lần quy mô phát hành, kéo lợi suất trái phiếu xuống còn 1,88% và 1,93% – thấp hơn đáng kể so với các trái phiếu chính phủ thông thường bằng NDT phát hành hai tháng trước đó.
Xét về quy mô ngân sách, đây là một con số rất nhỏ. Riêng quý I/2025, Trung Quốc đã phát hành tới 3.280 tỷ NDT (451,6 tỷ USD) trái phiếu chính phủ và dự kiến sẽ tiếp tục phát hành thêm 8.000 tỷ NDT trong phần còn lại của năm. Trái phiếu xanh mới phát hành chỉ chiếm chưa đến 0,05% tổng lượng trái phiếu chính phủ Trung Quốc trong năm nay.
Tuy nhiên, ý nghĩa của trái phiếu này không nằm ở con số, mà ở thông điệp chính sách mà Bắc Kinh muốn phát đi liên quan đến chiến lược tài chính quốc tế, phát triển xanh và quốc tế hóa đồng tiền.
Việc phát hành trái phiếu xanh lần này cho thấy Trung Quốc đang muốn gia tăng hiện diện trên thị trường vốn toàn cầu, nhưng theo cách của riêng mình. Trước đó, năm 2024, nước này đã phát hành thành công trái phiếu chính phủ trị giá 2 tỷ USD tại Saudi Arabia và một đợt phát hành trị giá 2 tỷ euro tại Paris. Mặc dù 83% lượng trái phiếu xanh vừa phát hành được mua bởi các nhà đầu tư khu vực châu Á - Thái Bình Dương, việc kết nối với giới đầu tư toàn cầu là chiến lược giúp Trung Quốc tăng mức độ gắn kết lợi ích, từ đó giảm nguy cơ đối đầu. Một khi giới đầu tư toàn cầu “gửi gắm” vào tăng trưởng của Trung Quốc, họ sẽ ít có động lực để chứng kiến nền kinh tế này thất bại.
Trong chiến lược đó, London nổi lên như một trung tâm quan trọng nhờ mối quan hệ hợp tác lâu dài giữa hai nước trong lĩnh vực khí hậu và tài chính xanh, thông qua Đối thoại Kinh tế Tài chính Anh - Trung, chương trình kết nối thị trường chứng khoán và hơn 12 tỷ USD trái phiếu xanh đã được phát hành tại đây kể từ năm 2015.
Phát hành trái phiếu xanh quốc gia còn là bước đi chiến lược trong nỗ lực quốc tế hóa đồng NDT và giảm dần sự phụ thuộc vào đồng USD của Trung Quốc. Trước đây, nước này từng khuyến khích phát hành “trái phiếu gấu trúc” (Panda bonds) bằng đồng NDT dành cho nhà phát hành nước ngoài trên thị trường nội địa, nhưng việc phát hành trái phiếu bằng NDT ra quốc tế lại rất nhỏ giọt, như trường hợp ICBC tại London năm 2012 hay Ngân hàng Trung Quốc tại Singapore năm 2014.
Việc phát hành trái phiếu chính phủ bằng NDT với quy mô lớn giúp thị trường có thêm tài sản an toàn, có tính thanh khoản cao, qua đó tạo nền tảng cho các nhà đầu tư nước ngoài quản lý rủi ro tỷ giá – điều kiện cần cho quá trình quốc tế hóa đồng tiền.
Với trái phiếu xanh, Trung Quốc cũng đang nỗ lực củng cố vai trò trong lĩnh vực phát triển bền vững. Là nước phát thải khí nhà kính lớn nhất thế giới, Bắc Kinh đã cam kết đạt đỉnh phát thải vào năm 2030 và trung hòa carbon vào năm 2060. Một số thành công trong quá trình chuyển đổi xanh đang trở nên rõ ràng, khi các phân tích chỉ ra rằng nền kinh tế xanh của Trung Quốc đã đóng góp hơn 10% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) vào năm 2024 - tăng từ mức gần như bằng 0 cách đó một thập kỷ - và lượng khí thải có thể đã đạt đỉnh vào năm này, sớm hơn 6 năm so với kế hoạch.
Tuy nhiên, để hoàn thành các mục tiêu này, Trung Quốc cần tới 20.000 tỷ USD tài chính xanh từ nay đến giữa thế kỷ XXI. Trong bối cảnh Mỹ có dấu hiệu lùi bước về cam kết khí hậu, việc Trung Quốc phát hành trái phiếu xanh trên sàn quốc tế được xem là tuyên bố rõ ràng rằng phát triển xanh không chỉ là vấn đề nội địa, mà còn là cơ hội để nước này khẳng định vai trò dẫn dắt toàn cầu. Phát biểu vào tháng 4/2025, Chủ tịch Trung Quốc, ông Tập Cận Bình nhấn mạnh: “Dù thế giới có thay đổi thế nào, Trung Quốc sẽ không trì hoãn các hành động vì khí hậu”.
Trái phiếu xanh sẽ không làm thay đổi cấu trúc tài chính của Trung Quốc, cũng không thể giúp toàn cầu hóa đồng NDT một cách thần kỳ chỉ sau một đêm. Tuy nhiên, nó đóng vai trò là một thử nghiệm chiến lược và một tín hiệu, đánh dấu ý định của Trung Quốc trong việc định hình tương lai của tài chính toàn cầu, đa dạng hóa tiền tệ và phát triển xanh./.
Thanh Tú (TTXVN tại Sydney)