Ngang nhiên khai thác cát
trái phép trên địa bàn xã Ayun, tỉnh Gia Lai Gia Lai (TTXVN 26/7)
Thời gian qua, hoạt động khai thác cát trái phép trên sông Ayun (đoạn chảy qua địa bàn xã Ayun, tỉnh Gia Lai) diễn ra công khai với quy mô lớn. Ghi nhận thực tế cho thấy, “cát tặc” ngang nhiên khai thác suốt ngày đêm, vận chuyển rầm rộ qua các tuyến đường chính mà không gặp bất cứ sự kiểm tra, xử lý nào từ chính quyền địa phương.
* Cát tặc lộng hành như chốn không người Theo ghi nhận của phóng viên, dọc sông Ayun đoạn chạy qua xã Ayun, tỉnh Gia Lai, hoạt động khai thác cát trái phép đang diễn ra ở nhiều điểm với hình thức và mức độ tổ chức khác nhau. Cụ thể, ở các khu vực xa dân cư, việc khai thác chủ yếu mang tính thủ công, với từng nhóm 4-5 người dùng xẻng xúc cát đưa lên xe kéo nhỏ. Trong khi đó, ở những vị trí gần trung tâm xã, hoạt động khai thác diễn ra có tổ chức hơn với sự tham gia của máy múc, máy hút cát và xe ben chở cát chuyên dụng.
Dọc các tuyến giao thông liên xã, nhiều xe máy kéo nhỏ chất đầy cát ngang nhiên lưu thông mà không hề bị kiểm tra hay xử lý. Đáng chú ý, ở một số đoạn sông, các đối tượng khai thác cát trái phép còn ngăn dòng để tích tụ cát. Sau khi được hút từ lòng sông thông qua sàng tách sỏi, đá, cát được múc lên xe ben chở về các bãi tập kết. Tại nhiều thời điểm trong ngày, thậm chí cả ban đêm, hoạt động khai thác vẫn diễn ra rầm rộ mà không thấy bóng dáng của lực lượng chức năng.
“Hoạt động khai thác nhộn nhịp nhất vào ban đêm, nhưng hoàn toàn không thấy lực lượng chức năng đến kiểm tra”, một người dân ở thôn 2, xã Ayun cho biết.
Việc khai thác cát trái phép ồ ạt đã khiến nhiều đoạn sông Ayun bị sạt lở nghiêm trọng. Tại một số khu vực, đặc biệt gần các điểm hút cát, đất sản xuất của người dân bị cuốn trôi qua từng mùa mưa. Nhiều người dân địa phương cho biết, tình trạng sạt lở ngày càng nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến rẫy, vườn sát mép sông.
“Mấy năm trước, đất rẫy của bà con còn kéo dài ra tận mép sông. Giờ thì sạt hết, từng mảng đất vườn đã bị nước cuốn trôi, đặc biệt là những nơi gần điểm hút cát”, một người dân sống dọc sông Ayun chia sẻ.
Tại một đoạn sông dài gần 1 km cách không xa trung tâm xã, ở đây có đầy đủ các loại máy hút cát và xe máy múc cỡ lớn biển kiểm soát 81XA-0186 đang tạm dừng hoạt động. Một điểm khác cách đó không xa là một khu đất được rào chắn kiên cố, có đầy đủ máy hút, máy sàng lọc, xe múc và bãi tập kết kiên cố có camera giám sát, cho thấy hoạt động khai thác có tổ chức chuyên nghiệp và thường xuyên.
* Nguy cơ thất thoát thuế và tài nguyên khoáng sản Nguồn cát khai thác trái phép chủ yếu được vận chuyển đến các bãi tập kết hoặc bán cho các công trình xây dựng dân dụng trên địa bàn xã Ayun. Đặc biệt, một khối lượng cát được đưa về các doanh nghiệp kinh doanh vật liệu xây dựng, đặt ra câu hỏi về việc “hợp thức hoá” hoá đơn, chứng từ.
Tại khu vực làng Bông Pim (xã Ayun), phóng viên tiếp tục ghi nhận thêm điểm khai thác cát trái phép công khai. Tại đây, xe múc liên tục đưa cát từ lòng sông lên xe ben 5 tấn (BKS 92C-071.08) có gắn sàng để lọc sỏi, đá. Nếu cát sạch, các đối tượng múc trực tiếp lên xe ben cỡ lớn (BKS 81C-223.69) để chở ra hướng trung tâm xã Ayun, điểm đến là Công ty TNHH MTV Duyên Anh (thôn 6, xã Ayun). Đây có thể là đầu mối để các doanh nghiệp hợp thức hoá nguồn cát đầu vào rồi bán ra thị trường.
Trao đổi về thực trạng này, Chủ tịch UBND xã Ayun Nguyễn Xuân Can xác nhận có biết về tình trạng khai thác cát trái phép. Tuy nhiên, ông cho biết mới tiếp nhận nhiệm vụ khoảng 20 ngày nay nên chưa nắm hết tình hình.
“Tôi đã giao đồng chí Phó Chủ tịch phụ trách kinh tế phối hợp với các lực lượng liên quan kiểm tra, rà soát, nhất là trong mùa mưa hiện nay khi lượng cát về nhiều. Tuy nhiên đến nay tôi vẫn chưa nhận được báo cáo”, ông Can khẳng định.
Theo quy định của Luật Khoáng sản, mọi hoạt động khai thác cát đều phải được cấp phép. Việc khai thác cát trái phép là hành vi vi phạm quy định pháp luật, gây thất thoát tài nguyên và ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường và sinh kế của người dân.
Thực tế cho thấy, hoạt động khai thác cát trái phép trên sông Ayun đã kéo dài nhiều năm, nhưng chưa được xử lý triệt để. Tình trạng xe ben, xe múc vận hành ngang nhiên trên các tuyến đường chính mà không hề bị kiểm tra, xử lý… cho thấy sự buông lỏng rõ rệt trong quản lý nhà nước về tài nguyên khoáng sản tại địa phương. Nếu không có sự vào cuộc quyết liệt từ chính quyền và các cơ quan chức năng, tình trạng huỷ hoại tài nguyên, thất thu thuế sẽ tiếp tục kéo dài./.
Hoài Nam – Xuân Huy