Karangkamulyan - Nơi quá khứ trở thành
tài nguyên phát triển bền vững ở Indonesia Hà Nội (TTXVN 4/8)-- Theo phóng viên TTXVN tại Jakarta, di tích Karangkamulyan ở Ciamis, thuộc tỉnh Tây Java, ẩn chứa một kho lịch sử về Vương quốc Galuh, một vương quốc cổ có vai trò quan trọng trong lịch sử của tỉnh này. Nơi đây cũng chứa đựng các câu chuyện về những điều phi thường như sức mạnh và quyền năng siêu thực của người Galuh cổ khoảng thế kỷ 7 đến thế kỷ 10.
Karangkamulyan cũng là cái nôi của văn hóa Sunda, nền văn hóa bản địa lớn thứ hai ở đảo Java, sau nền văn hóa Java. Người Sunda không chỉ nổi bật bởi ngôn ngữ và phong tục riêng, mà còn bởi triết lý sống hòa thuận với thiên nhiên, có nền nghệ thuật tinh tế và những giá trị tâm linh cổ xưa còn lưu truyền đến ngày nay.
Khu vực di tích được xác định là trung tâm cũ của Vương quốc Galuh cổ đại, nằm cách thành phố Ciamis khoảng 17 km về phía Đông. Vương quốc Galuh trải rộng khắp khu vực Đông Tây Java ngày nay, vốn là vùng lõi văn hóa của người Sunda.
Thiên nhiên ở đây được bảo tồn tốt, rừng nguyên sinh và đa dạng các loài động, thực vật. Những loài cây hàng trăm năm tuổi với đường kính thân to từ 1-1,5m phủ đầy rêu phong. Những đàn khỉ đã quen với sự xuất hiện của con người. Khách thăm di tích được khuyến cáo không cho khỉ ăn để bảo vệ tập tính tìm thức ăn trong môi trường thiên nhiên của chúng.
Trong khu vực rộng khoảng 25 ha, các nhà khảo cổ học Indonesia đã tìm thấy nhiều hiện vật, đa số là đá, có giá trị lịch sử, hé lộ những thông tin về Vương quốc Galuh. Những khối đá này nằm rải rác với nhiều hình dạng khác nhau, bên trong một cấu trúc được tạo thành từ những khối đá xếp chồng lên nhau, như dấu vết xa xưa của các cánh cửa và những căn phòng.
Kết quả nhiều đợt khảo cổ đã phát hiện nhiều tảng đá, tượng và các vật dụng cổ liên quan đến tôn giáo như bàn thờ đá, phù điêu với hình ảnh các vị thần Hindu như Shiva và Vishnu. Điều này cho thấy ảnh hưởng mạnh mẽ của Hindu giáo tại vương quốc Galuh cổ đại.
Nằm lọt giữa khu rừng rậm nguyên sinh, nơi những tán cây cổ thụ vươn cao che phủ ánh Mặt Trời tạo nên một không gian mát lạnh, huyền bí, Con đường nhỏ rải sỏi uốn lượn theo địa hình tự nhiên dẫn vào trung tâm khu di tích. Hai bên đường là các loài cây hàng trăm năm tuổi, thân phủ đầy rêu xanh, vỏ xù xì mang theo dấu vết của thời gian. Nằm rải rác trong khu vực này là những tảng đá lớn hình thù kỳ lạ, chính là các dấu tích khảo cổ từ thời Vương quốc Galuh cổ đại.
Tại di chỉ Pamangkonan thuộc Di tích Karangkamulyan có những cột đá thấp, khắc hoa văn Hindu cổ như một nghi lễ đón chào du khách bước vào không gian linh thiêng.
Mùi đất ẩm, mùi gỗ mục và hương cây cỏ quyện lại, gợi cảm giác về một thời đại xa xưa, nơi thần linh, tổ tiên và con người cùng tồn tại trong tín ngưỡng của người Sunda.
Ông Budimansyah, chuyên gia di sản văn hóa của Ciamis cho biết, cụm di chỉ này được cho là một nơi linh thiêng, tôn vinh thần linh và tổ tiên. Đây là nơi hoàng gia Galuh và người dân địa phương tổ chức các nghi lễ tôn vinh thần linh, tổ tiên và các vị thần Hindu. Di tích chính là cầu nối giữa lịch sử khảo cổ và văn hóa dân gian truyền khẩu như một dạng "văn hóa sống". Các cuộc khai quật cho thấy đã có sự sống ở đây từ thế kỷ thứ 9, khi các đồ gốm từ thời nhà Minh được phát hiện.
Trong khu vực này có một nguồn nước gọi là Cikahuripan, có nghĩa là nguồn nước của sự sống. Nguồn nước này có thể  được uống trực tiếp và luôn mát lạnh. Cikahuripan không bao giờ cạn và được cho từng là nguồn sống của cộng đồng từ thời xa xưa. Thời cổ đại, binh lính sẽ được cho tắm ở nguồn nước này trước khi đi làm nhiệm vụ để tăng sức mạnh. Hiện nay, nhiều người vẫn tin rằng tắm ở Cikahuripan có thể giúp trẻ hóa và nâng cao tinh thần.
Thống đốc tỉnh Tây Java Ridwan Kamil đã mang nước và đất từ địa điểm này đến thủ đô mới của Indonesia ở Nusantara (IKN) để đại diện cho Ciamis tại IKN như một biểu tượng ý nghĩa quan trọng.
Theo ông Endang Haris, người đứng đầu Cơ quan Xúc tiến Du lịch Khu vực Ciamis, với những giá trị lịch sử quý giá, di tích Karangkamulyan đã được Chính phủ Indonesia công nhận là di sản văn hóa quốc gia. Điều này đã góp phần thúc đẩy phát triển du lịch ở khu vực, đặc biệt trong giới trẻ, với mong muốn tìm hiểu về lịch sử đất nước.
Di tích Karangkamulyan cũng được coi là có vị trí chiến lược khi giáp với nơi hợp lưu của hai con sông: sông Cimuntur có nước trong xanh và sông Citanduy có màu hồng của phù sa, tạo nên một cảnh sắc tuyệt đẹp.
Chính phủ Indonesia thông qua Bộ Văn hóa và Trung tâm Bảo tồn Văn hóa khu vực đã thực hiện nghiêm ngặt việc bảo vệ khu vực di sản, đồng thời hỗ trợ phát triển các hoạt động du lịch trải nghiệm, tour giáo dục cho học sinh và hợp tác với các trường học, viện bảo tàng, cộng đồng địa phương để phổ biến các kiến thức và giá trị lịch sử Galuh cũng như văn hóa Sunda.
Với hệ thống các di chỉ nằm giữa rừng nguyên sinh và con sông Citanduy bao quanh cùng với khí hậu mát mẻ, Karangkamulyan đang được phát triển theo hướng du lịch văn hóa – khảo cổ học, du lịch tâm linh – lễ hội và du lịch học đường. Đây cũng là một trung tâm du lịch di sản – trải nghiệm văn hóa, đóng góp vào phát triển kinh tế địa phương và nâng cao ý thức gìn giữ các giá trị lịch sử. Ngành văn hóa địa phương cũng thường tổ chức các buổi biểu diễn mô phỏng nghi lễ hoàng cung và giới thiệu văn hóa Sunda tại di tích này./.
Đỗ Quyên