Cập nhật nghiên cứu toàn cầu về Neutrino, định hình mô hình thí nghiệm tương lai
Gia Lai (TTXVN 22/7)
Ngày 22/7, tại phường Quy Nhơn Nam (tỉnh Gia Lai), Hội Khoa học Gặp gỡ Việt Nam phối hợp vơi Trung tâm Quốc tế Khoa học và Giáo dục liên ngành (ICISE) khai mạc Hội nghị quốc tế “Vật lý Neutrino”.
Tiến sỹ Nguyễn Hữu Hà, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Gia Lai cho biết, Neutrino - một hạt cơ bản tuy nhỏ bé và khó quan sát nhưng lại giữ vai trò quan trọng trong việc khám phá những bí ẩn sâu thẳm của vũ trụ. Hội nghị lần này là dịp để các nhà khoa học cùng trao đổi, chia sẻ những tiến bộ nghiên cứu mới nhất, đồng thời mở ra các cơ hội hợp tác tiềm năng trong nhiều lĩnh vực liên ngành. Ông tin tưởng rằng, những thảo luận khoa học tại đây sẽ góp phần định hướng các nghiên cứu chiến lược trong tương lai, cũng như thúc đẩy sự hình thành nhóm nghiên cứu mạnh, có tầm ảnh hưởng quốc tế.
Hội nghị lần này được tổ chức song song với Trường học Việt Nam về Neutrino lần thứ 9 (VSON9). Đây là cơ hội để các nhà nghiên cứu trẻ và sinh viên Việt Nam cũng như quốc tế được tiếp cận kiến thức hiện đại, rèn luyện kỹ năng nghiên cứu và mở rộng tầm nhìn khoa học trong một lĩnh vực giàu tiềm năng nhưng còn thiếu hụt nhân lực tại Việt Nam.
Hội nghị quy tụ gần 60 nhà khoa học hàng đầu, các nhà nghiên cứu trẻ đến từ 18 quốc gia trên thế giới, bao gồm: Hoa Kỳ, Vương quốc Anh, Tây Ban Nha, Italy, Nga, Pháp, Hà Lan, Ireland, Đức, Croatia, Bỉ, Nhật Bản, Ấn Độ, Việt Nam, Trung Quốc, Hàn Quốc, Thái Lan và Australia. Trong đó có nhiều nhà khoa học hàng đầu thế giới trong lĩnh vực Vật lý Neutrino như: Giáo sư Takashi Kobayashi (Giám đốc J-PARC, KEK và JAEA, Nhật Bản); Giáo sư Masayuki Nakahata (Viện Nghiên cứu Tia Vũ trụ - ICRR, Đại học Tokyo, Nhật Bản); Giáo sư Tsuyoshi Nakaya (Đại học Kyoto (Nhật Bản), Chủ tịch Hội Vật lý năng lượng cao Nhật Bản, nguyên phát ngôn viên Thí nghiệm quốc tế T2K)... cùng nhiều nhà khoa học uy tín đến từ các viện nghiên cứu, trường đại học trong nước và quốc tế.
Tại hội nghị, các nhà khoa học đã giới thiệu những tiến bộ trong công nghệ phát hiện Neutrino như: Phát triển máy gia tốc công suất MW; Máy dò sử dụng chất nhấp nháy (Scintillor) lỏng và máy dò dùng ánh sáng Cherenkov cỡ lớn; Ứng dụng cảm biến lượng tử và hệ thống giám sát chùm tia hiện đại. Ngoài ra, các ứng dụng liên ngành của Neutrino cũng được trình bày gồm: Nghiên cứu Geoneutrino trong địa vật lý; Chụp cắt lớp trái đất (Earth Tomography); Giám sát lò phản ứng hạt nhân phục vụ an toàn và an ninh năng lượng.
Các đại biểu trình bày nhiều chủ đề khoa học trọng tâm. Trong đó, các vấn đề về Neutrino trong vũ trụ và thiên văn học được dành sự quan tâm lớn với các nghiên cứu về: Neutrino từ các vụ nổ siêu tân tinh (cả dạng thời gian thực và cổ đại); Nguồn phát Neutrino năng lượng cao trong vũ trụ; Ứng dụng trong quan sát đa sứ giả (Multi-messenger) và các hiện tượng thiên văn thoáng qua (Transients)...
Hội nghị quốc tế “Vật lý Neutrino” 2025 là sự kiện khoa học mang tính kết nối cao; góp phần cập nhật tiến bộ nghiên cứu toàn cầu, giải quyết những thách thức mới và định hình các mô hình thí nghiệm tương lai. Hội nghị không chỉ thúc đẩy hợp tác quốc tế trong vật lý Neutrino mà còn khẳng định vai trò ngày càng quan trọng của Việt Nam trên bản đồ nghiên cứu vật lý cơ bản toàn cầu./.
Sỹ Thắng