Thuế quan Mỹ: Sức ép ngày càng tăng đối với thương mại toàn cầu
Hà Nội (TTXVN 16/8)
Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 15/8 mở rộng phạm vi áp thuế 50% đối với thép và nhôm nhập khẩu bằng cách bổ sung hàng trăm sản phẩm dẫn xuất vào danh mục chịu thuế.
Theo thông báo đưa ra tối cùng ngày, Bộ Thương mại Mỹ cho biết Cục Công nghiệp và An ninh đã bổ sung 407 mã sản phẩm vào Biểu thuế quan Hài hòa của Mỹ để áp dụng mức thuế bổ sung đối với hàm lượng thép và nhôm trong các sản phẩm này. Theo đó, phần hàm lượng không phải thép và nhôm sẽ chịu mức thuế mà Tổng thống Mỹ Donald Trump đã áp đối với các sản phẩm có xuất xứ từ một số quốc gia nhất định. Quyết định này có hiệu lực từ ngày 18/8.
Trước đó, khi lên đường tới Alaska để gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin, ông Trump cho biết sẽ sớm công bố các biện pháp thuế quan mới đối với thép và đặc biệt là chất bán dẫn. Ông nói mức thuế ban đầu sẽ được đặt ở mức thấp để tạo điều kiện cho doanh nghiệp mở rộng sản xuất trong nước, sau đó sẽ tăng dần.
Theo ông Trump, chính sách này sẽ thúc đẩy các công ty trong các ngành then chốt như chế tạo ô tô và trí tuệ nhân tạo chuyển cơ sở sản xuất ở nước ngoài để tránh thuế nhập khẩu, có thể ở mức 200% hoặc 300%.
Trong những tháng qua, chính quyền Tổng thống Trump liên tục gia tăng áp lực thương mại, từ việc nâng thuế thép và nhôm từ 25% lên 50% nhằm bảo hộ ngành sản xuất trong nước, cho tới kế hoạch áp thuế 100% với chất bán dẫn, ngoại trừ các công ty cam kết tăng đầu tư tại Mỹ.
Cùng với đó, Tổng thống Trump ngày 5/8 cho biết các mức thuế dự kiến áp lên dược phẩm nhập khẩu vào Mỹ cuối cùng có thể lên tới 250%, mức thuế cao nhất mà ông từng đe dọa cho đến nay. Ông Trump cho biết ban đầu ông sẽ áp một "mức thuế nhỏ" đối với dược phẩm, nhưng sau đó, trong vòng một năm đến “tối đa” là một năm rưỡi, ông sẽ nâng mức thuế đó lên 150% và sau đó là 250%.
Các loại thuế dự kiến này sẽ giáng một đòn mạnh vào ngành dược phẩm. Trước đó, ngành này đã cảnh báo rằng thuế quan có thể làm tăng chi phí, cản trở đầu tư vào Mỹ và làm gián đoạn chuỗi cung ứng thuốc, gây nguy hiểm cho bệnh nhân. Các nhà sản xuất thuốc hiện cũng đang phải đối mặt với hệ quả từ các chính sách định giá thuốc của ông Trump, trong đó có sắc lệnh hành pháp hồi tháng 5/2025 của ông về việc khôi phục một kế hoạch gây tranh cãi, đó là chính sách “tối huệ quốc”, theo đó neo giá một số loại thuốc ở Mỹ với các mức giá thấp hơn đáng kể so với ở nước ngoài. Họ cho rằng các chính sách này đang đe dọa đến lợi nhuận cũng như năng lực đầu tư vào nghiên cứu và phát triển.
Hồi tháng 4/2025, chính quyền Tổng thống Trump đã khởi xướng cuộc điều tra đối với các sản phẩm dược phẩm theo Mục 232. Đây là một thẩm quyền pháp lý cho phép Bộ trưởng Thương mại điều tra tác động của hàng nhập khẩu đối với an ninh quốc gia.
Các mức thuế nói trên là nỗ lực của Tổng thống Trump nhằm khuyến khích các công ty dược phẩm chuyển hoạt động sản xuất về Mỹ, trong bối cảnh hoạt động sản xuất thuốc nội địa đã bị thu hẹp đáng kể trong vài thập kỷ qua. Trong sáu tháng qua, các công ty như Eli Lilly và Johnson & Johnson đã công bố các khoản đầu tư mới tại Mỹ nhằm thể hiện thiện chí với tổng thống.
Trước tình hình trên, nhiều doanh nghiệp lớn ở các lĩnh vực khác nhau cho biết đang chịu tác động rõ rệt từ cuộc chiến thuế quan bắt nguồn từ chính sách thuế quan của Mỹ, với nhu cầu suy yếu và chi phí tăng cao. Caterpillar, Marriott và nhiều tập đoàn lớn khác đều báo cáo kết quả kinh doanh kém khả quan.
Theo công cụ theo dõi thuế quan toàn cầu của hãng tin Reuters, các doanh nghiệp niêm yết trên toàn cầu dự báo mất khoảng 15 tỷ USD lợi nhuận trong năm 2025 do ảnh hưởng từ thuế quan. Phần lớn thiệt hại tập trung ở các ngành công nghiệp, sản xuất và ô tô, trong khi lĩnh vực tài chính và công nghệ ít bị ảnh hưởng hơn.
Trong báo cáo mới đây, Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) đánh giá nền kinh tế thế giới đang chậm lại do căng thẳng thương mại và điều kiện tài chính thắt chặt gây tổn hại đến niềm tin kinh doanh. Tăng trưởng toàn cầu dự kiến sẽ chậm lại còn khoảng 3% trong hai năm tới, trong đó Mỹ, Canada (Ca-na-đa), Mexico (Mê-hi-cô) và Trung Quốc sẽ phải đối mặt với sự suy giảm lớn nhất.
OECD dự báo tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế Mỹ sẽ giảm khoảng một nửa trong hai năm tới so với mức của năm 2024. Trong khi đó, khu vực đồng euro sẽ hoạt động tốt hơn một chút, với những cải thiện khiêm tốn sau kết quả yếu kém năm ngoái. Nền kinh tế Trung Quốc cũng sẽ hạ nhiệt, mặc dù vẫn vượt trội hơn hầu hết các nền kinh tế lớn khác.
Tổng Thư ký OECD Mathias Cormann trong báo cáo cho biết sự chuyển dịch từ tăng trưởng ổn định sang bất ổn đang gây tổn hại đến thương mại và đầu tư. Quan chức này nhấn mạnh sự bất ổn chính sách hiện nay đang làm suy yếu thương mại và đầu tư, làm giảm niềm tin của người tiêu dùng và doanh nghiệp. Ông cũng thời kêu gọi các chính phủ hợp tác thay vì dựng lên những rào cản thương mại mới.
OECD cảnh báo việc áp dụng thêm thuế quan và tranh chấp thương mại có thể khiến tình trạng suy thoái trở nên tồi tệ hơn bằng cách làm gián đoạn chuỗi cung ứng và đẩy giá cả lên cao. Mặc dù lạm phát có thể sẽ giảm ở hầu hết các nơi nhưng chi phí thương mại cao hơn có thể khiến giá cả tăng cao hơn dự kiến ở những nền kinh tế lớn./.
Minh Trang (Tổng hợp)