Campuchia thấm đòn kinh
tế sau xung đột với Thái Lan Trang mạng thenation.com/BBC (Ngày 19/8)
Thái Lan đang lên kế hoạch cấp giấy tờ cho người lao động nhập cư bất hợp pháp để thay thế hơn 70.000 lao động Campuchia đã hồi hương. Trong khi đó, xung đột biên giới giữa hai nước khiến Campuchia đang mấp mé bờ vực khủng hoảng kinh tế.
Báo “The Nation” của Thái Lan dẫn lời ông Somchai Morakotsriwan, Tổng Cục trưởng Cục Việc làm thuộc Bộ Lao động Thái Lan, cho biết Bộ trưởng Pongkawin Jungrungruangkit mới đây đã yêu cầu tìm cách lấp đầy khoảng trống lao động sau khi hàng nghìn công nhân Campuchia về nước. Theo báo trên, đây được cho là hệ quả sau các vụ xung đột biên giới Thái Lan-Campuchia hồi tháng 7, kéo theo việc lãnh đạo Campuchia Hun Sen đe dọa tịch thu đất của người lao động Campuchia nếu họ vẫn ở lại Thái Lan.
Theo đó, Cục Việc làm Thái Lan đã làm đề xuất 5 biện pháp để tuyển dụng lao động mới gồm: Sử dụng lính nghĩa vụ, phạm nhân sắp mãn hạn tù và thanh thiếu niên trong các trung tâm giam giữ để làm việc trong các ngành sản xuất và nông nghiệp; Cấp giấy tờ cho lao động nhập cư đang làm việc bất hợp pháp tại Thái Lan; Xem xét nhập khẩu lao động từ Sri Lanka và Nepal, giảm sự phụ thuộc vào Myanmar, Lào và Campuchia; Tuyển dụng từ khoảng 40.000 người tị nạn Myanmar đang sống trong các trung tâm tại Thái Lan;
Thúc đẩy tự động hóa và nâng cấp công nghệ trong sản xuất để giảm sự phụ thuộc vào lao động thủ công.
Ông Somchai cho biết sẽ ưu tiên việc cấp giấy tờ cho những lao động nhập cư hiện đang ở Thái Lan, nhưng làm việc bất hợp pháp. Tuy nhiên, nếu là công dân Campuchia, Cục này sẽ phối hợp với các cơ quan an ninh để kiểm tra lý lịch và giám sát chặt chẽ “vì lý do an ninh”.
Ngoài ra, ông Somchai cũng thừa nhận rằng mặc dù Thái Lan vẫn cần lao động nước ngoài để thúc đẩy nền kinh tế, nhưng mục tiêu dài hạn phải là tái cân bằng lực lượng lao động bằng cách dựa nhiều hơn vào lao động Thái và các hệ thống tự động hóa.
Thỏa thuận ngừng bắn mong manh Quan hệ Thái Lan-Campuchia đang ở trong giai đoạn tồi tệ nhất khi hai nước trải qua 5 ngày xung đột đẫm máu hồi tháng 7 ở một số khu vực biên giới, khiến hơn 40 người từ hai phía thiệt mạng và hàng nghìn dân thường phải sơ tán.
Kể từ 28/7 đến nay, hai bên không ngừng tung ra những cáo buộc nặng nề nhằm vào đối phương.
Theo tờ The Nation ngày 18/8, Thái Lan chuẩn bị khởi kiện cựu Thủ tướng Campuchia Hun Sen cùng con trai ông, đương kim Thủ tướng Hun Manet, với cáo buộc sử dụng vũ lực quân sự xâm phạm chủ quyền Thái Lan. Quyền Thủ tướng Thái Lan Poomtham Vechayachai cho hay quyết định này được đưa ra sau cuộc họp của Hội đồng An ninh Quốc gia cùng ngày.
Bên cạnh đó, Thiếu tướng Winthai Suwaree, Người phát ngôn Lục quân Thái Lan, đã phản hồi trước những cáo buộc của phía Campuchia liên quan đến việc binh sĩ Thái Lan dựng hàng rào dây thép gai gần Ban Nong Chan, tỉnh Sa Kaeo. Ông Winthai khẳng định rằng “Đây là đất trong lãnh thổ Thái Lan”, giữa các cột mốc biên giới số 46 và 47. Ông Winthai còn cáo buộc Campuchia cố tình lợi dụng dân thường làm “lá chắn” để xâm phạm chủ quyền Thái Lan và né tránh đối đầu quân sự trực tiếp.
Phía Thái Lan cũng cho hay đã có thêm 5 binh sĩ bị thương do giẫm phải mìn ở khu vực biên giới, đồng thời đưa ra bằng chứng kỹ thuật cho thấy Campuchia đã gài mìn PMN-2 mới dọc biên giới.
Còn theo trang tin Cambodianess cùng ngày, Campuchia đã bày tỏ quan ngại sâu sắc về những tuyên bố của quyền Thủ tướng Thái Lan Phumtham Wechayachai, trong đó ông đe dọa có hành động pháp lý với các nhà lãnh đạo Campuchia. Phía Campuchia cảnh báo những phát ngôn như vậy không chỉ làm suy yếu lòng tin mà còn có nguy cơ phá vỡ quan hệ và gây mất ổn định nền hòa bình mong manh đạt được thông qua thỏa thuận ngừng bắn gần đây. Theo Bộ Ngoại giao và Hợp tác quốc tế Campuchia, những bình luận ngày 18/8 của quyền Thủ tướng Thái Lan đã vi phạm các nguyên tắc bình đẳng chủ quyền và tôn trọng lẫn nhau được nêu trong Hiến chương Liên hợp quốc (LHQ).
Cũng trong ngày 18/8, báo Khmer Times đưa tin cáo buộc quân đội Thái Lan vi phạm lệnh ngừng bắn khi tiến vào làng Prey Chan thuộc xã O'Bei Choan, huyện O'Chrov của Campuchia, ra lệnh cho một số dân làng phải rời khỏi nhà. Tờ Khmer Times cũng ghi nhận các vụ binh sĩ Thái Lan xâm nhập gần trạm kiểm soát biên giới ở thành phố Poipet – nơi lực lượng Thái dựng thêm hàng rào dây thép gai vào tuần trước.
Kinh tế Campuchia bị ảnh hưởng nặng nề Theo Khmer Times, việc đóng các cửa khẩu biên giới với Thái Lan khiến Campuchia chịu ảnh hưởng nặng nề về kinh tế.
Về thương mại, Campuchia đã cấm nhập khẩu “có chọn lọc” một số mặt hàng từ Thái Lan, bao gồm rau củ, trái cây và năng lượng (diesel, xăng, khí hóa lỏng, dầu nhiên liệu và nhiên liệu hàng không). Trong khi Singapore và Việt Nam có thể lấp đầy các khoảng trống hàng hóa này, nhưng một số mặt hàng như sắn (khoai mì)
có thể bị “tổn thương nghiêm trọng”. Trong 7 tháng đầu năm 2025, Campuchia đã xuất khẩu khoảng 130 triệu USD sắn thô sang Thái Lan. Nếu xung đột kéo dài và vận tải đường bộ tiếp tục bị hạn chế, xuất khẩu sắn có thể giảm mạnh, trừ khi năng lực chế biến trong nước được mở rộng để phục vụ các thị trường thay thế như Trung Quốc.
Đáng chú ý, du lịch Campuchia là ngành chịu cú sốc nặng nề nhất. Năm 2024, Thái Lan là nguồn khách du lịch lớn nhất của Campuchia, với 2,15 triệu lượt khách, chiếm 32% tổng lượng du khách. Sau cuộc đụng độ biên giới, số lượng vé tham quan Đền Angkor Wat do du khách Thái mua trong tháng 7 đã giảm 92,32% so với cùng kỳ năm 2024. Sự sụt giảm này đe dọa trực tiếp sinh kế của khoảng 510.000 người Campuchia.
Cùng với đó, xung đột Thái Lan-Campuchia đã buộc khoảng 120.000 người ở khu vực biên giới phải rời bỏ nhà cửa, khiến sản xuất nông nghiệp và kinh doanh bị đình trệ, mùa màng và vật nuôi bị hủy hoại.
Mất nguồn thu nhập khiến người dân khó có khả năng trả nợ, làm gia tăng nguy cơ vỡ nợ. Ngân hàng Quốc gia Campuchia, phối hợp cùng 12 ngân hàng thương mại, đã triển khai các biện pháp hoãn nợ tạm thời cho binh sĩ, các gia đình sơ tán và người phụ thuộc, giúp giảm bớt khó khăn trước mắt. Tuy nhiên, nếu căng thẳng kéo dài, các biện pháp tạm thời này có thể không đủ.
Hàng triệu lao động di cư hồi hương cũng là cú sốc về kiều hối và áp lực thị trường lao động đối với Campuchia. Theo ước tính vào tháng 5, có khoảng 1,2 triệu lao động Campuchia đang làm việc tại Thái Lan, gửi về ít nhất 1 tỷ USD kiều hối trong năm 2024. Nguồn tiền này rất quan trọng cho chi tiêu sinh hoạt và trả nợ của các hộ gia đình.
Tính đến tháng 8, Campuchia chỉ có khoảng 100.000 vị trí việc làm đang trống, quá ít để đáp ứng lượng lao động hồi hương lớn. Theo số liệu của Thái Lan, ít nhất khoảng 70.000 lao động Campuchia tại Thái Lan đã hồi hương. Còn theo tờ Khmer Times, nếu không có kế hoạch tạo việc làm đồng bộ, tỷ lệ thất nghiệp có thể gia tăng, làm bùng phát bất mãn kinh tế./.